تکنیک اتاق رومی که به نام روش لُکی یا جایگاه (Method of Loci) هم معروف است، یک روش قدیمی ولی مؤثر برای حفظ و یادآوری اطلاعاتی است که ساختارشان چندان اهمیتی ندارد.
برای استفاده از این تکنیک، اتاقی را تصور کنید که می‌شناسید مثل اتاق نشیمن، اتاق خواب‌تان، دفتر کار یا کلاس‌تان. در این اتاق وسایلی وجود دارد. چیزهایی را که میخواهید حفظ کنید، به وسایل داخل این اتاق ارتباط بدهید. از این به بعد برای یادآوری اطلاعات، کافی است در ذهن‌تان چرخی در اتاق بزنید و وسایل موجود و تصاویر مرتبط‌شان را مجسم کنید.
هر اندازه که اتاق را دقیق‌تر تجسم کنید، میتوانید اطلاعات بیشتری را به آن پیوند بدهید. ضمن اینکه میتوانید در این اتاق را باز کنید، به اتاق‌های دیگر بروید و از وسایل داخل آنها هم استفاده کنید. همین‌طور که نیازتان بیشتر می‌شود، میتوانید در ذهن‌تان قسمت‌های بیشتری برای اتاق‌ها بسازید و آنها را پر از وسایلی کنید که می‌توانند آنجا باشند.
میتوانید از اتاق‌های دیگر برای ذخیره‌ی اطلاعات در زمینه‌‌ی دیگری استفاده کنید.
مجبور نیستید این اطلاعات را به اتاق‌ها محدود کنید. میتوانید از ساختمان یا شهری که خوب می‌شناسید استفاده کنید و آن را با تصاویر ذهنی پر کنید.
تکنیک اتاق رومی راهی برای به یاد آوردن اطلاعات‌تان به روشی ساده و در دسترس است.
مثال
برای مثال من از اتاق نشیمن خانه‌ام به عنوان پایه‌ی این تکنیک استفاده می‌کنم. من این وسایل را در اتاق نشیمنم دارم:
میز، آباژور، کاناپه، کتابخانه‌ای بزرگ، کتابخانه‌ای کوچک، سیستم صوتی، تلفن، تلویزیون، دی‌وی‌دی پلیر، صندلی، آینه، چند تابلو با طرح‌های مختلف و…
حالا می‌خواهم فهرست استان‌های ایران را حفظ کنم:
آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، اصفهان، البرز، ایلام، بوشهر، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان، یزد.
تصور می‌کنم می‌خواهم وارد اتاق شوم. بالای در تابلوی بزرگی نصب کرده‌اند که رویش کلمه‌ی «ایران» نوشته شده است.
وارد می‌شوم. مونیکا بِلوچی را می‌بینم که کنار سیستم صوتی‌ام ایستاده و لبخند می‌زند! این کد برای سیستان و بلوچستان.
روی میز اتاقم پر از گل‌های مختلف است. میز تبدیل به گلستان شده! این کد هم برای گلستان.
تلویزیون روشن است و فیلم مسافران مهتاب را پخش می‌کند. حسین گیل در حال بازی در آن است. این هم گیلان.
به‌همین‌ترتیب، برای سایر استان‌ها هم می‌توانیم کدهایی بسازیم و نام تمام آنها را به خاطر بسپاریم.
در این متن در نظر داریم تا روش سخنرانان یونان برای تقویت حافظه را با شما در میان بگذاریم. لطفا تا پایان این نوشتار ما را همراهی کنید.
یکی از قدیمی ترین روش های کمک حافظه، مکان است که گاهاً «تکنیک سفر» نیز نامیده می شود.
طبق نظر متخصصین حافظه این تکنیک حداقل به زمان سخنرانان یونان بر می گردد که از این تکنیک برای بخاطر سپاری سخنرانی هایشان استفاده می کردند.
چنین گفته شده است که «سیموند زئونس» که در قرن ششم قبل از میلاد متولد شده بود، اولین کسی بود که آموزش حافظه را شروع کرد.
«تکنیک مکان» که قرار دادن ذهنی قطعات اطلاعاتی در مکان های مختلف بود را، بوجود آورد.
در آن سخنرانان همچنین از الهۀ یونام «امنموزین» کمک طلبیدند.
بعدها رومیان این سیستم را با عنوان «سیستم اتاق روم» پذیرفتند.
اما اهمیت مکان در بخاطر سپاری حتی به قبل از آن بر می گردد.
می توان در داستان گویی افرادی که از حفظ، داستان نقل می کنند تصور کرد که در سنت های شفاهی گویی دیرینۀ خود برای بخاطر سپاری داستان های طولانی خود دربارۀ خدایان، حیوانات، اجداد خود و همچنین چگونگی وقوع حوادث از چنین روشی استفاده کرده اند.
در واقع آن ها اغلب داستان های خود را به تمامی جنبه های طبیعت( خورشید، ماه، ستارگان، درختان، گیاهان، سنگ ها و حیوانات) مربوط می کردند.
استفاده از روش مکان به این صورت است که کلمات، اشیاء و ایده ها را به مکان های مختلف مربوط می کنید.
این مکان ها می توانند محل قدم زدن مورد علاقۀ شما در پارک، مسیر قدم زدن در اطراف خانه یا اداره یا هر مکان دیگری باشد.
این روش مخصوصاً زمانی که می خواهید یک سری از عناوین را یاد بگیرید مفید است.
این عناوین می تواند ترتیب کلمات و عناوین موضوعاتی باشد که یک سخنرانی را پوشش می دهد.
عموماً این روش برای رفتن از مکانی به مکان دیگر با نظم خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
اما وقتی در استفاده از این روش مهارت یافتید دلیلی وجود ندارد که نتوانید مسیری را در محل خاصی تعیین کرده و برای تحریک حافظۀ خود از مواردی که در آن جا وجود دارد استفاده کنید.
یا برای ترتیب عکس آن عناوین از آن مسیر برگردید.
بهتر است از این روش برای مکانی استفاده کنید که ازقبل از آن را به طور کامل می شناسید، مثل محل کار و خانه.
همان طور که از مسیر عبور می کنید مکان هایی را مشخص کنید که می خواهید با عناوین خاص مرتبط کنید.
برای مثال در خانه می توانید با بیرون آوردن ماشین خود از درب ورودی شروع کنید.
سپس وارد مسیر شده و به درب جلوی خانه بیایید.
آن را باز کنید و وارد راهرو شوید که بعد از آن به داخل اتاق نشیمن، آشپزخانه و اتاق کوچک می شود.
از از پله ها بالا می روید و به اتاق خواب بزرگ، سپس اتاق خواب کوچک تر و نهایتاً به تالار خصوصی وارد می شوید.
می توانید این مکان ها را هم به صورت ذهنی تصور کنید و هم واقعاً در این مسیر قدم بزنید و آن ها را در واقعیت ببینید.
فقط باید مکان هایی را انتخاب کنید که برای شما یک مسیر منطقی را از نقطۀ شروع تا پایان بوجود آورد.
اگر برای یافتن مسیر از محیط کارتان استفاده می کنید می توانید از سالن انتظار، آسانسور تا طبقۀ خودتان، تالار بیرون دفترتان، میز پذیرش، کردیور منتهی به دفترها، آشپزخانه یا غذاخوری، اتاق رئیستان، دفتر خودتان و دفتر همکارتان استفاده کنید.
به همین صورت اگر در محیط معمولی قدم می زنید نقاط مشخصی را انتخاب کنید که بخوبی آن ها را می شناسید.
یا در پیاده روی اطراف پارک، محله یا خیابان شهری یک سری از نقاط را انتخاب کنید.
سپس برای مربوط کردن یک عنوان، کلمه، موضوع، مفهوم یا ایده با هر مکان تصاویری را تصور کنید که نشان دهندۀ آن باشد.
سپس هر کلمه، عنوان، موضوع، مفهوم یا ایده را به آن محل مربوط کنید.
تصاویری که انتخاب می کنید باید تصاویر جالبی باشند تا به شما کمک کنند آن ها را بهتر به خاطر بسپارید.
هر چقدر که صحنه پرشور و عجیب و غریب و غیر عادی باشد، بهتر می توانید آن را به خاطر بسپارید.
بعد از این که تداعی گرها را انتخاب کردید آن ها را یادداشت کنید تا آن ها را در حافظۀ خود تثبیت کنید.
بعد از آن می توانید از آن مسیر برگردید تا تصویر مرتبط با عناوین و مکان های خاص مرور کنید تا به شما کمک کند آن ها را وارد حافظۀ خود کنید.
در ادامه مثالی از چگونگی استفاده از «روش مکان» برای بخاطر سپاری لیست خرید آورده شده است که از محیط خانه استفاده شده است.
همبرگر، غذای سگ، سیب، موز، آب پرتقال، بستنی، سوپ گوجه فرنگی، شیر، صابون و پوشش پلاستیکی.
می توانید هر کدام از عناوین را به یک سری از تداعی کننده ها تبدیل کنید:
-همان طور که ماشین خود را از درب ورودی بیرون می برید، فردی را می بینید که بالا و پایین می پرد و همبرگر می خورد.
-وقتی وارد مسیر می شوید سگ بزرگی را می بینید که به سمت شما می آید تا صورت شما را لیس بزند چون گرسنه است و غذای سگ می خواهد.
-در جلوی درب ورودی مار درازی را می بینید که از بالای در آویزان شده است در حالی که یک سیب بزرگ در دهانش دارد.
-در راهرو دو بچه را می بینید که با موزها شمشیر بازی می کنند.
-وقتی وارد اتاق نشیمن می شوید نقاشانی را می بینید که با سطل های پر از آب پرتقال دیوارهای اتاق را رنگ می زنند.
-در آشپزخانه یک آدم برفی بسیار بزرگ را می بینید که بجای برف از بستنی وانیلی درست شده است.
-در اتاق کوچک جسدی را زیر میز می بینید ولی می بینید که به جای خون روی پیراهنش سوپ گوجه فرنگی دارد.
-در اتاق خواب بزرگ با یک حوری بسیار زیبا مواجه می شوید که داخل وانی پر از شیر نشسته است.
-در اتاق خواب کوچکتر یک قالب صابون می بینید که بزرگ و بزرگ تر می شود و تبدیل به ابری از حباب صابون می شود.
-و در آخر در تالار خصوصی یک جسد مومیایی شده می بینید که در یک پوشش پلاستیکی پیچیده شده است.
حالا که ایده و روش این تکنیک را یاد گرفتید در ادامه لیستی از مکان هایی در اداره و لیستی از چیزهایی که در جلسه با شما خواهند بود آورده شده است.
ببینید چه نوع تصاویری می توانید برای آن ها متصور شوید.
-سالن انتظار ساختمان-چمدان
-آسانسور تا طبقۀ شما-ارائۀ فایل پاور پوینت
-راهروی بیرون دفترتان-پروژکتور
-میز پذیرش-دفتر یادداشت
-راهروی پذیرش تا دفتر-دوربین
-آشپزخانه یا غذاخوری-کت
-دفتر رئیس تان-صفحه
-دفتر خودتان-کارت های یادداشت
-دفتر همکارتان-کتاب ها
به همین صورت برای موضوعات مختلف مثلاً وقتی برای ایجاد طرح کلی یا ترسیم نقشۀ کلمات یک سخنزانی و یا لیست بندی مواردی که باید برای امتحان به خاطر بسپارید مجبور شوید با کلمات محرک روبرو شوید می توانید از این روش استفاده کنید.
هر چند که اگر تعداد مکان ها بسیار زیاد شود در بخاطر سپاری همۀ آن ها دچار مشکل خواهید شد، برای جلوگیری از این مشکل می توانید ۲ یا ۳ عنوان را باهم ترکیب کرده و برای یک مکان در نظر بگیرید.
برای مثلا در نمونۀ لیست خرید می توانید همبرگر، غذای سگ و سیب را در درب ورودی قرار دهید و صحنه ای را تصور کنید که این سه را به هم مرتبط کنید.
مثلاً وقتی به درب ورودی می رسید مردی را می بینید که بالا و پایین می پرد و همزمان همبرگر می خورد.
سپس ناگهان چهاردست و پا شده و تبدیل به سگ می شود و از داخل کاسه غذای سگ را می خورد.
سپس یک بچه سیبی را داخل کاسۀ او می اندازد و در آن لحظه سگ شروع به پارس کردن می کند.
اگر وقفه زمانی مابین عناوینی که میخواهید به خاطر بسپارید وجود دارد میتوانید از یک مکان بیشتر از یکبار استفاده کنید.
مخصوصاً اگر قرار است از یک سری از عناوین کاملاً متفاوت استفاده کنید.
با یک وقفۀ زمانی کافی دیگر ذهن شما آن گروه از عناوین را با گروه بعدی دخالت نخواهد داد.
اما بهتر است از مکان های مختلف برای لیست های متفاوت استفاده کنید تا احتمال اشتباه گرفتن عناوین مختلف که به یک مکان مربوط کرده اید به حداقل برسد.
محققان دریافته اند که این تکنیک حتی برای زمانی که وقفۀ زمانی بین بخاطر سپاری عناوین و بازیابی عناوین به خاطر سپرده شده وجود دارد نیز مؤثر است.
در حالی که «سیستم مکان یا سیستم سفر»بر مبنای رفتن به مکان های آشنا است، «اتاق رومی»سیستمی است که در آن به صورت تخیلی و ذهنی اتاقی را در خانه تان می سازید.
سپس آن را با مبلمان و اشیاء و وسایلی که تمایل دارید پر می کنید.
ولی باید اتاق تان مرتب باشد تا بتوانید آزادانه در آن حرکت کنید و به صورت ذهنی از یک شیء به سمت شیء دیگر بروید.
پس از آن بین اشیاء و عنوان مورد نظر ارتباط ایجاد کنید.
مثل روش مکان در این روش نیز تصاویر را تا جایی که می توانید جالب انتخاب کنید.
منبع: جعبه - شاه بابایی - ترجمه تخصصی
