صداهای موسیقایی نیز مانند دیگر صدا‌ها دارای یک فرکانس مشخص و استاندارد هستند و هر نت موسیقی نیز دارای یک فرکانس مشخص است، همین اختلاف فرکانس موجب شده است که نت‌های موسیقی دارای یک فاصله‌ای نسبت به یکدیگر باشند. ترتیب قرارگیری نتها کنار هم متفاوت است و در هر گام نتها با ترتیب مشخصی کنار هم قرار می‌گیرند.
حال اگر در هنگام نواختن یکی از این شاخص‌ها به درستی رعایت نشوند فالشی رخ میدهد. به عبارتی ساده‌تر فالش زدن در موسیقی هنگامی رخ میدهد که:
۱. فرکانس نت اجرا شده منطبق بر فرکانس اصلی نت نباشد. در واقع اگر نت اجرا شده صدایی بم‌تر یا زیر‌تر از صدای اصلی نت را داشته باشد فالش است.
۲. اگر نوازنده نتی را اجرا کند که خارج از گام قطعه باشد، در این حالت می‌گویند فالش و خارج زده است.
۳. در صورتی که فواصل نتها، پرده‌ها و نیم پرده‌ها،به درستی رعایت نشوند صدای حاصله فالش خواهد بود.
فالش زدن در موسیقی
معمولا نوازندگانی که دارای شنوایی موسیقایی ضعیفی هستند فالش می‌نوازند. زیرا یک نوازنده ابتدا باید بتواند صدای درست را با گوش خود بشنود و تشخیص دهد تا بتواند آن را تقلید و اجرا کند. پس اصلی‌ترین عامل برای ژوست یا کوک نواختن این است که نوازنده دارای گوش و شنوایی قوی باشد. برای تقویت گوش و شنوایی راه‌های زیر پیشنهاد میشود:
۱. به تمرین روزانه با پیانو مشغول شوید و تک تک نت‌های پیانو را بنوازید و سعی کنید آن را با همان فرکانس تکرار کنید تا ملکه‌ی ذهنتان شود. سپس چشم بسته نتی را بنوازید و گوش کنید و نام نت را حدس بزنید. این کار را برای همه‌ی نتها به کار برده و سپس نت‌های دیز دار و بمل دار انجام دهید. (به عبارت دیگر برای همه‌ی فواصل پرده و نیم پرده تکرار کنید.)
۲. به انواع آواز‌ها و موسیقی‌های مختلف ایرانی و غربی گوش دهید تا با دستگاهها و گام‌های مختلف موسیقی‌های مختلف آشنا شوید و هنگام نواختن به مشکل برنخورید.
۳. دستگاهها و آواز‌های موسیقی ایرانی را بشناسید و قطعاتی را در هر دستگاه گوش کنید و به فواصل و پرش‌ها توجه کنید.
۴. در هنگام تمرین نوازندگی صدای ساز خود را ضبط کنید، پس از تمرین به صدای ساز گوش کنید تا متوجه قسمت‌های فالش آن شوید.
۵. در هنگام تمرین و نواختن نتها، صدای ساز را با دیاپازون چک کنید که آیا دقیقا با فرکانس اصلی خودش نواخته شده است یا نه؟! در صورت کوک بودن نت اجرا شده، چراغ دیاپازون سبز خواهد شد.
در هنگام نواختن همه‌ی سازهای موسیقی اعم از سازهای زهی و بادی امکان فالش زدن وجود دارد. ولی در برخی ساز‌ها مثل سنتور، پیانو، قانون و … فالش بودن ناشی از ناکوک بودن سیم‌های ساز است. در برخی دیگر از ساز‌ها مانند ویولن، کمانچه، ویولن سل، فلوت، کلارینت و … اگر تکنیک گرفتن دست و انگشت‌گذاری، نحوه‌ی آرشه کشیدن، نحوه‌ی فوت کردن (در سازهای بادی) و … اشتباه باشند، موجب فالشی می‌شوند. همان طور که در سازی مثل کمانچه و ویولن دیده میشود که گاهی، نوازنده با دست پرده‌ها را جابجا می‌نماید تا صدای مطلوب نت مورد نظر از حالت فالش به حالت ژوست تبدیل شود.
فالش خواندن به اتفاقی گفته میشود که خواننده در حین خواندن یک یا چند نت را خارج از گام آهنگ بخواند و لحن موسیقیایی آهنگ را از بین ببرد.
نتها همگی با فواصل استاندارد و ریاضی در موسیقی تعریف شده اند و در گامها ترتیب قرار گیری آنها گامها را نیز شکل میدهد.
حال اگر خواننده ای این فواصل و فرکانسهای خواندن را رعایت نکند و نتی را بر حسب فرکانس خودش با حنجره اش نتواند به ارتعاش دربیاورد و بالاتر و پایینتر از آن نت را اجرا کند فــالش خواندن نام میگیرد.
----------------------------------------------------------------------------------------
همچنین ببینید: ترجمه تخصصی | سایت تخصصی ترجمه تخصصی علمی
----------------------------------------------------------------------------------------
مسئله ژوست بودن صدا و تشخيص آن چه بوسيله ساز و يا آواز، گوشهای قوی و كاركرده می طلبد. اكثر خوانندگان تازه كار كه هنوز پختگی صدا برايشان بوجود نيامده ، به اندازه يك الي دو كما (كـُــما coma = : اگر هر كدام از فواصل پرده ای ميان نت ها را به 9 قسمت تقسيم نماييم، يك قسمت از 9 قسمت را يك كـُما گويند.) در اتخاذ نت ها كم و بيش خطا دارند كه اين خطا (فالش خوانی) برای همه كس قابل درك و تفهيم نيست، مگر موسيقی دانهايی كه صداهای مطبوع ، سالهای سال در گوش آنها طنين افكنده است.
چگونه فالش صدارا بگیریم, فالش نخواندن
اصطلاح خارج خواندن :
حتما" شنيده ايد كه مثلا فلان خواننده در فلان قسمت آواز، خارج شد و يا خارج خواند كه بعضي ها اشتباها اين مسئله را با لغت فالش بكار می برند. اما از ديدگاه علمی - فيزيكی و اصطلاح رايج در موسيقی ، خارج خواندن و فالش خواندن دو مطلب جداگانه است.
گفته شد زمانيكه صدايی كاملا منطبق با نت مربوطه نباشد و ارتعاشات ايجاد شده ، حدود و نزديك بر انطباق آن نت باشد چه بالاتر و چه پايين تر، مي گوييم آن صدا فالش است ولی اگر نوازنده يا خواننده به هنگام آوازخوانی و يا اجرای نت های گام يكی از دستگاهها ، از يكی از نت های مرسوم و ثبت شده در گام آن دستگاه ، به هر دليل منحرف شود و نتی غير از نت گام موردنظر در روند كار خواننده يا نوازنده دخالت و خودنمايی كند، اصطلاحا" گفته ميشود خواننده خارج خواند يا نوازنده خارج زد.
اين مسئله موقعی برای خواننده پيش می آيد كه خواننده بدون در نظر گرفتن وسعت صدای خويش، در مايه های اوج و بالا بخواند و طبيعتا چون صدا، توانايی اجرای نت ها را در آن حد ندارد، از حالت اصلی خارج و منحرف ميگردد و براي شنونده هم ناخوشايند و نا مطلوب خواهد بود. بنابراين خواننده مجرّب و مسلــّـط قبل از آغاز آواز، حدود و وسعت صدايش را نسبت به آن دستگاه و يا آواز، شناسايی نموده و بر اساس آن گستره ، اتـّـخاذ مايه می نمايد تا در اوج خوانی از گام موردنظر منحرف نگردد و اين تسلط به آسانی بدست نمی آيد مگر با گوش دادن زياد و ممارستهای فراوان در هر گام و دستگاه ، كه با گذشت زمان گوشی قوی پيدا كرده و براحتی هر صدای ژوستی را از فالش ميتواند تشخيص دهد.
چگونه فالش آواز نخوانیم
روش‌های برطرف کردن فالش خواندن :
یکی از راه‌های رفع فالش خواندن این است که با پیانو (یا سازهای دیگری که دقیق کوک شده باشند) به تمرین خوانندگی مشغول شوید و همگام با نت‌های ساز شروع به خواندن کنید. یعنی صدای خود را با زیر و بمی صدای ساز هماهنگ کنید.
روش دیگر برای رفع فالشی صدا این است که صدای خود را هنگام تمرین ضبط کنید و بلافاصله پس از تمرین آن را گوش کنید تا متوجه قسمت‌هایی که فالش خوانده‌اید بشوید.
برای چک کردن کوک بودن صدا می‌توانید هنگام تمرین از دیاپازون استفاده کنید و هر نتی را که می‌خوانید کنترل کنید که آیا دقیقا با فرکانس اصلی خوانده شده است یا نه. در صورت کوک بودن نت خوانده شده چراغ دیاپازون سبز خواهد شد.
چگونه فالش صدارا بگیریم, فالش نخواندن
یکی از راه‌های رفع فالش خواندن این است که با پیانو به تمرین خوانندگی مشغول شوید
دیاپازون وسیله ایست كه صداهای استاندارد نت های موسیقی بصورت ترتیبی(به فاصله نیم پرده از هم) از آن استخراج میشود. ساختار آن بصورت یك ساز دهنی مدوّر یا مستطیل شكل است. در نوع مدوّر، سوراخها در اطراف لبه آن تعبیه شده و نام هركدام از نت ها نیز روی صداهای مربوط به آن نت در لبه آن نوشته شده است.در دیاپازونهای مستطیل شكل، سوراخهای هركدام از نت ها در یك طرف آن تعبیه شده است. دیاپازونهای الكترونیكی پیشرفته كه درصد حساسیت آنها برای تولید و مقایسه اصوات، با مكانیزم داخلی خودشان به مراتب بیشتر از دیاپازونهای قدیمی است. تشخیص كم یا زیاد بودن فركانس نت ها تا حدّ كـُـما نیز برای این نوع دیاپازونها امكانپذیر است.
