شناخت متریال های ساختمانی برای معماران و عوام مردم اهمیت بسیاری دارد. چرا که در تعیین نتیجه و خواسته آن ها از عوامل بسیار تأثیرگزار است.در صنعت ساختمان و همچنین در طراحی دکوراسیون داخلی، از مصالح ساختمانی و مواد گوناگونی برای اجرای پروژه‌ها استفاده میشود. به این مصالح و لوازم، متریال معماری گفته میشود.به عنوان یک معمار باید با مهمترین و اصلی‌ترین بخش معماری، یعنی متریال آن آشنا باشید. متریال معماری مهمترین بخشی است که یک معمار با تجربه، با آگاهی و تسلط بر آن، می‌تواند در انجام پروژه‌هایش از آن بهره مند شود.
گروهی از این مواد برای ساختن بخش‌های مختلف ساختمان مانند دیوار، ستون و سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند. و گروهی دیگر برای زیبا سازی نمای بیرونی، و یا فضای داخلی به کار برده می شوند .هر کدام از این مواد در کاربد خود مزایا و معایب خود را دارد و در شرایط آب وهوایی می تواند تغییر کند.
در این مقاله با برخی ازپرکاربردترین متریال ها در صنعت ساختمان اشنا می شویم :
بتن یکی از پر مصرف ترین نوع متریال های ساختمانی در صنعت معماری است که در اسکلت بندی ساختمان، کف ،ستون ها ، دیوارها و حتی در طراحی داخلی نیز به کار میرود.این متریال نسبت به بقیه ی موارد خود بسیار محکم و مقاوم است .
به طور گسترده در اکثر مصارف ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد و بهترین ماده برای معرفی در لیست ما می باشد. با این حال این ماده دارای اثرات مخرب زیست محیطی شامل تولید کربن و 5% گازهای گلخانه ای در سراسر جهان می باشد.
چوب جز قدیمیترین متریال های ساختمانی سازی است. که در بناهای قدیمی بسیار دیده می شود. از جمله مصالح ساختمانی که تولید آن به عنوان درخت زمانبر می باشد.
درختان با توجه به بافت آنها دارای چوب متفاوت بوده و همین امر تنوع و زیبایی آنها را دوچندان کرده است.
از مزیت های این ماده میتوان به قابلیت برش کاری، سمباده زنی، خراطی، پردازش و رنگ آمیزی اشاره کرد که نه تنها در فضای بیرون ساختمان بلکه در دکوراسیون داخلی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
امروزه به حفاظت از محیط زیست قطع درختان کمتر صورت می گیرد. از این رو چوب به متریالی لوکس در ساختمان سازی تبدیل شده است. ساختمان هایی که در نمای خارجی و دکوراسیون داخلی آنها چوب به کار رفته قیمت بالاتری دارند و زیبایی آنها منحصر بفرد است. امروزه در بازار، چوب طبیعی در مقایسه با چوب مصنوعی گرانتر به فروش می رسد.
در حال حاضر تولید چوب های مصنوعی مانند MDF، پی وی سی، نئوپان و … بسیار رایج شده و قیمت ارزان آنها باعث شده تقاضا برای این نوع چوب ها بیشتر باشد.
سنگ ها هم با توجه به نوع مختلف خود در مناطق مختلف جغرافیایی در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارند تنوع ، رنگ و بافت متنوع سنگ ها گزینه مناسبی برای طراحی نمای بیرونی ساختمان می باشند. سنگ ها به وفور در طبیعت یافت می شوند و استفاده از ان ها صدمه ای به محیط زیست نمی زند و حتی قابلیت استفاده مجدد نیز دارند.
استفاده از فلز در معماری باعث تغییر چشم گیری در این صنعت شد.به طوری که معماران در صد سال گذشته توانسته اند با استفاده از مقاومت ،انعطاف و سبک بودن فلز نسبت به چوب و سنگ و بتن، دست به ساخت آسمان خراش ها بزنند.
در صنعت ساختمان سازی دو دسته فلز وجود دارد. آهنی و فلزات غیر آهنی . که از بین آن ها آهن ،آلومینیوم، فولاد جزء پر مصرف ترین فلزات می باشند.
آهن از جمله پر مصرف ترین مصالح ساختمانی است. که به علت مقاومت بسیار بالا در ساخت سازه های بسیار مقاوم مورد استفاده قرار می گیرد. این متریال از فونداسیون تا نازک کاری در ساختمان سازی کاربرد دارد.
و همچنین در ساخت انواع میلگرد، تیر آهن، ورق، ، نبشی، لوله، درب و … به کار می رود و مقاومت ساختمان را تامین می کند. و طول عمر ساختمان را بالا می برد.
از دیگر فلزات پر کاربرد در صنعت ساختمان سازی میتوان به آلومینیوم، مس، چدن، فولاد، استیل ضد سنگ، برنج، روی، قلع، سرب، برنز و نیکل اشاره کرد.
شیشه(Glass)
شیشه در معماری، طراحی داخلی، طراحی نمای ساختمان یک متریال رویایی محسوب میشود. که نور را به ارمغان می آورد.آنچه شیشه را درکاربرد خود خاص میکند زیبایی ، سبکی ، تنوع ،چشم نوازی و نصب آسان آن است.
استفاده از فلز محکم و با دوام در کنار شیشه زیبایی خاص و جذابی را به نمایش میگذارد.بسته به نوع کاربرد ، شیشه های شفاف، نیمه شفاف، مات و رنگی کاربرد دارد. و از انواع شیشه میتوان به شیشه های سکوریت، لمینت، فلوت، دوجداره و رفلکس اشاره کرد.
تقریبا در تمامی صنایع، شیشه کاربرد دارد. معماری، خودروسازی، داروسازی و... شیشه به میزان فراوان و به شکل های مختلف استفاده می شود. در ساختمان شیشه وظیفه تامین ایمنی، تامین نور، عایق گرمایی – سرمایی و ... به عهده دارد.تقریبا شیشه در صنعت ساختمان بدون جایگزین است و در هر بخشی از معماری کاربرد و کارکرد خاص خود را دارد.
استفاده از فلز محکم و با دوام در کنار شیشه زیبایی خاص و جذابی را به نمایش میگذارد.بسته به نوع کاربرد ، شیشه های شفاف، نیمه شفاف، مات و رنگی کاربرد دارد و از انواع شیشه میتوان به شیشه های سکوریت، لمینت، فلوت، دوجداره و رفلکس اشاره کرد.
امروزه شاید با توجه به افزایش تنوع مصالح و متریال های نوین و به روز شده ، نقش استفاده آز آجر چندان به چشم نیاید. اما این متریال همچنان کاربرد های زیادی دارد.عدم استحکام و پایداری آجر تاحدودی با تکنولوژی جدید حل شده و سازه های زیبایی از این متریال به وجود آمده اند.
در گذشته از آجر در اسکلت ساختمان استفاده میشد. اما امروزه اسکلت های فلزی و بتنی جایگزین آن شده اند. اما همچنان آجر در فضا سازی و نمای ساختمان کاربرد زیادی دارد.
آجر ها با توجه به روش تولید به دو دسته فشاری و ماشینی دسته بندی می شوند. و بر اساس کاربرد به انواع آجر نما، آجر مهندسی، آجر لعابی وآجر ماسه آهکی و آجر بتنی تقسیم می شوند.
کولار رشته الیاف های انعطاف پذیری هستند. که بسیار مانند فولاد مقاوم و در عین حال حجم کمتری نسبت به فولاد دارند .
الیاف کولار متشکل از زنجیرهای مولکولی طولانی پلی پارا فنیلن ترفتال آمید هستند. که با آرایش مناسب و اتصال قوی تولید شده اند. الیاف کولار بدلیل وزن پایین و استحکام بالا کاربردهای مختلفی دارد.
از جمله موارد استفاده از الیاف کولار می توان به استفتده در لایه داخلی تایر دوچرخه برای جلوگیری از پنچرشدن ، قایق مسابقه ، محصولات حفاظت شخصی در تجهیزات ورزشی و جلیقه های ضد گلوله اشاره کرد.
کولار در ارتقای ایمنی ساختمان نقش به سزایی دارد .
شاید افراد با تجربه آشنایی کمتری با کاربرد کولاردر ساختمان سازی داشته باشند. اما معمارانی که تجربه و علم را در کنار هم به کار میبرند. استفاده از این متریال را حتما مد نظر قرار می دهند، با این حال هنوز زمان زیادی نیاز است تا این متریال جایگاه خود را در بین معماران باز کند.
فیبر کربن
فیبر کربن جزو آن دسته از متریال های ساختمانی می باشد که جادوی ساخت دست بشر است که 5 الی 10 برابر قوی تر از فولاد و دو برابر سفت تر و سبک تر از هر ماده ی دیگری است و یکی از پرکاربرد ترین الیاف در صنعت مقاوم سازی و کامپوزیت است. اما نکته ای که این متریال را منحصر به فرد میکند این است که میتوان آنرا به هر شکلی در آورد. ارزش الیاف کربنی در بازار با توجه به عمر مفید بالای آنها و تامین کیفیت بالای اعضای سازه ای در طول زمان، بهترین گزینه از دید اقتصادی است. فیبر کربن در زمینه‌های مختلفی مانند مقاوم سازی ساختمان سازی، صنایع دفاعی، خودرو سازی، و بسیاری از صنایع مهم دیگر کاربرد دارد.
پارچه و سازه های پارچه ای (Textiles)
برای کاهش وزن مصالح و در نتیجه کاهش مشکلات ناشی از زلزله نیاز به موادی سبک و در عین حال پایدار و مطمئن است، که وزن مصالح بدون پایین آمدن ضریب اطمینان و کیفیت کار، کاهش یابد و برای این هدف پارچه گزینه مناسبی است.
پارچه یا منسوجات دارای بافت پارچه ای معمولاً به عنوان سازه های کششی مورد استفاده قرار می گیرند و برای پر کردن قسمت های خالی و تحمل بار در قسمت های وسیع کارایی مناسبی دارد.
فاکتورهای زیادی مثل جنس پارچه، ضخامت پارچه، نوع بافت پارچه و روش تهیه و تولید مصالح ساختمانی بر میزان تقویت کنندگی پارچه در مصالح تاثیرگذار است.
در پایان باید بگوییم هر معمار باید متریال های با سابقه بیشتر و قدیمی تر و همچنین متریال های به روز و پیشرفته را کامل بشناسد و بسته به نوع خلاقیت و سلیقه خود هر کدام را در جای مناسب به کار ببرد.
