دانشکدۀ مکانیک دانشگاه صنعتی شریف یکی از عجیبترین مکانهای موجود روی کرۀ زمین است، زیرا چیزهایی به خود دیده است که حتی برای آلیس در سرزمین عجایب و نارنیا هم قفل است و با هیچ منطقی جور در نمیآید. اگر از دانشجوها و مسائلشان نظیر درسنخواندن و دراماها و مشکلاتی که با آن دستوپنجه نرم میکنند، گذر کنیم، به اساتید دانشکده میرسیم. اساتیدی که هرکدام اخلاقیات و خصوصیات مخصوص به خود را دارند و این اخلاقیات را در چندین سال کارکردن یا از زندگی شخصیشان بهدست آوردهاند. بههرحال، منبع این اخلاقیات اهمیت ندارد؛ دانشجویانی که با این اخلاقیات پرورش مییابند، مهم هستند.
حال، میخواهیم باهم دقیقتر به این مسئله نگاه کنیم و از اخلاقیات مختلف آنها بگوییم. برخی اساتید، مشتی و پرطرفدار هستند. ظرفیت درس این اساتید به محض گشایش سایت انتخاب واحد تکمیل میشود. بهطوریکه که کلاسهای بقیۀ اساتید خالی باقی میمانند تا شاید فردی، آجر توی سرش بخورد و بخواهد کلاسش را عوض کند تا هزار دانشجو مانند گراز وحشی به سمت آن تکظرفیت حمله ببرند. از اخلاقیات این اساتید بامعرفت میتوان به نمرهدهی آنها اشاره کرد. این بزرگواران نمره را نه سرمایۀ خود برای اعمال قدرت، بلکه حق دانشجو میدانند! لطفاً این اساتید را آزار ندهید تا همواره همینگونه خوب بمانند.
در مقابل اساتید پرطرفدار، اساتیدی هستند که کلاسهایشان هیچگاه تشکیل یا پر نمیشوند. در برخی موارد حتی خود دانشجو هم نمیداند که چرا در انتخاب واحد از کلاس آن استاد دوری میکند، اما خود استاد قطعاً در جریان گذشتۀ خویش هستند! از طرفی در مورد اساتیدی هم بین طلاب اختلاف وجود دارد، برخی طرفدار پروپاقرص و برخی مخالف بلامنازع آنها هستند. این اختلاف فتاوی شما را بر آن میدارد تا بنا بر احتیاط واجب آن درس را با استاد دیگری اتخاذ نمایید. این اختلاف نظر دانشجویان از نظام سامانمند نمرهدهی استاد سرچشمه گرفته است. بدینصورت که استاد نمرات را طبق نمودار گاوسی بین برگهها توزیع تصادفی میکند و در نهایت افراد رابطۀ مشخصی بین نمرات و محتویات درون برگۀ امتحانی خود نمییابند.
گاهی هنگام تحقیقات شما در مورد اساتید بین نظرات دو جنسیت اختلاف وجود دارد؛ یعنی اطلاعات دریافتی شما از یک دانشجوی خانم با یک دانشجوی آقا کاملا متفاوت است. به طوری که استاد مذکور همزمان به دو شکل «کیوت و گوگولی» و «حاضرم 9 ترمه باشم تا با این بردارم» توصیف میشود. اینجا متوجه میشوید که برای بعضی دروس و بعضی اساتید جنسیت عامل تعیینکنندهای در گرفتن نمره است. پس قبل از برداشتن درس با بعضی اساتید از جنسیت خودتان مطمئن شوید.
شاید برایتان پیش آمده باشد در کلاس بعضی اساتید که موهایشان را در راه علماندوزی سفید کردهاند و جوانیشان را در این راه گذاشتهاند، دو بار با دو اسم متفاوت برای پاسخگویی بهپای تخته فراخوانده شوید و استاد هم متوجه این موضوع نشود. یا اینکه در کلاسهای آنلاین این اساتید، به دلیل ناآشنایی ایشان با تجهیزات پیشرفتۀ امروزی پیر شوی! رعایت احترام این اساتید گرانقدر مطمئناً واجب است اما از شور و توانایی مضاعف اساتید جوانتر نمیتوان چشمپوشی کرد.
برخی اساتید هم بهشدت سختگیر تشریف دارند به اینصورت که باید سهلایه پوستت کنده شود تا بتوانی درس را پاس کنی. این اساتید تا حد زیادی سختگیری میکنند و دلیل این سختگیریها را نه خودشان میدانند نه ما! ولی حس میکنم از سختگرفتن به دانشجو لذت فراوانی میبرند. در کل اگر از دست جان و روح خودتان خسته شدهاید و یا دلتان میخواهد شب تا صبح پروژه بزنید و باز هم نمرۀ پایین در کارنامهتان وارد شود، با اینجور اساتید بردارید. گاهی این اساتید بهشدت مشتی هستند و تعامل با آنها بسیار آسان است. خوشبرخورد و مهربان هستند و واقعاً هم خوب تدریس میکنند؛ ولی امتحاناتشان اینقدر سخت است که بعضاً آدم شب امتحان آرزوی مرگ میکند. اگر تیایشان هم سختگیر باشد که دیگر هیچی! باید سر به بیابان بگذارید.
اگر استاد خوب درس بدهد، هر رفتاری هم که داشته باشد بازهم گروهی با او درس برمیدارند. اساتیدی که از توانایی تدریس پایینتری برخوردار هستند، ولی حداقل خوشبرخورد هستند و میتوان با آنها دوکلمه معاشرت کرد نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بعضی اساتید هم کار اصلی خودشان که تدریس باشد را به درستی انجام نمیدهند. تعداد انگشتشماری هم نه تنها از توانایی تدریس پایینی برخوردار هستند، بلکه از ارتباطگرفتن با دانشجوها و بعضاً توضیح اینکه چرا این نمره را گرفتند، خودداری میکنند و همچنین چنان سختگیری میکنند که هیچکس به سرش نزند با این استاد دوباره درس بردارد.
خلاصه اساتید اخلاقهای خاص خود را دارند؛ این اخلاقها شاید مقداری برای همه درست نباشد، ولی شاید از نظر خودشان بهترین روش ایجاد ارتباط با دیگران باشد. اگر استادی شما را با اسم کوچک صدا میکند، نشان از صمیمیت آن استاد است؛ ولی شما مراتب ادب را حتماً در برابر اساتید رعایت کنید. اگر استادی وقت برایتان گذاشت تا بتواند حرفهای شما را چه در زمینۀ علمی چه در زمینههای دیگر گوش کند، لطفاً قدردان آن استاد باشید. خیلی خوشحالم که دانشکدۀ ما دارای اساتیدی است -معمولاً جوان- که برای دانشجو وقت میگذارند، حامی او هستند و درکش میکنند. درست است دانشجو بینقص نیست، ولی داشتن اخلاقهای خشک و عدم ارتباط درست با دانشجویان، هم منجر به خستگی خود استاد و هم دانشجو میشود.