حاصل یک عمر تحقیق و مطالعه چه خواهد شد؟
زهرا همتیان، ورودی ۹۸ مهندسی مکانیک
روزها و شب‌های این تابستانی که گذشت، سرتاسر وجودم درگیر پیداکردن راهی برای ادامه‌دادن مسیر آینده و علاقه‌هایم بود؛ ثم ماذا؟ بعد از دو دهه عمر صرف‌کردن در مدارس و دانشگاه‌ها، چه قرار است بر سرم بیاید؟ آیا صرف دانستن یک سری مطالب و افزودن به دانسته‌های قبلی، همان چیزی است که من به دنبالش بودم و برای آن ساخته شده‌ام؟ لحظاتم سپری می‌شدند و این معما همراه من بود و من هم در جست‌وجوی پاسخ آن با پرسیدن از دوستانم و دخیل‌بستن به گوگل عزیز؛ اگر تو هم دنبال جوابش هستی، با من بیا با گوش دل تا آخر این مثنوی.
داستان از جایی شروع شد که ما عازم تهران شدیم و با دوستان، قصد ایستگاه نوآوری شریف کردیم. در همان مواجة اول، آن را فراتر از حد تصورم دیدم که تازه آن ایستگاه، تنها قسمتی از ناحیة نوآوری شریف بود؛ ناحیه‌ای با محوریت دانشگاه شریف که می‌شد آرزوها و اهدافمان را آنجا پیدا کنیم و یا حتی آن‌ها را بسازیم. در این ناحیه، بیش از 500 شرکت، هفت شتاب‌دهنده و سه مرکز نوآوری وجود دارد.
«اتفاقی که در ناحیة نوآوری شریف دارد می‌افتد، می‌توانیم بگوییم به نوعی ایجاد یک مدنیّت جدید مبتنی بر فناوری است. اگر در گذشته و در تاریخ، تمدن‌های بزرگ بشری کنار آب‌ها و رودخانه‌ها شکل می‌گرفتند، این مدنیت جدید مبتنی بر فناوری، کنار دانشگاه‌ها در حال شکل‌گیری است». این‌ها قسمتی از صحبت‌های مهندس مجید دهبیدی‌پور، رئیس پارک علم و فناوری شریف پیرامون این ناحیه است. یکی دو روز زمان برد تا من درک بکنم در ذهن این عزیزان واقعاً چه می‌گذرد و از چه حرف می‌زنند؛ مدنیت مبتنی بر فناوری دیگر چه صیغه‌ای است؟ نقش دانشگاه‌ها این وسط چیست؟ چطور قرار است این ایده محقق بشود؟ دولت‌های ما در ادارة امور عادی در گِل مانده‌اند؛ پشتوانة چنین ایده‌ای چیست و کیست؟ بیشتر تحقیق کردم و با شرکت‌های این ناحیه بیشتر آشنا شدم. برای مثال برخی از پیام‌رسان‌ها، کوئِرای عزیز (دوست ما دانشجوها)، تلوبیون، مراکز نوآوری گوناگونی مانند مرکز نوآوری رسانا، شتاب‌دهندة «پرسیس‌ژن»، مرکز رشد شریف، پژوهشکدۀ فضایی ایران و پژوهشکدة علوم و فناوری انرژی شریف، از جمله موارد موفق و معروفی هستند که در این ناحیه با تکیه بر علم و دانش، محصولاتی را ارائه می‌دهند که این محصولات و خدمات می‌توانند در حیطة آی‌تی، بیوتکنولوژی، موارد صنعتی و موارد مربوط به انرژی و یا حتی هنری، فرهنگی و آموزشی باشند. خلاصه از هرکس با هر ایده‌ای حمایت می‌شود و نکتة قابل توجه این است که این ناحیه، کاملاً از دولت مستقل است که این باعث بهبود عملکرد و سرعت‌بخشی به فعالیت‌های شرکت‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز نوآوری و استارتاپ‌ها می‌شود. ناحیه‌ای که به دست نخبگان ساکن در آنجا اداره می‌شود. از خصلت‌های فرهنگی ناحیة نوآوری شریف، خلاقیت ساکنان آن است. وجه تمایز ناحیة نوآوری شریف، شرکت‌ها و ساکنانش، نیروی انسانی آن، جوانان پویا، شجاع و دغدغه‌مند آن است که خود را مسئول می‌دانند و آن جا را برای خود!
ساکنان ناحیة نوآوری شریف که اکثراً دانشجویان هستند، موضوعاتی که در دانشگاه‌ها مجال پرداختن به آن‌ها کمتر وجود دارد را در این فضا تجربه می‌کنند. داشتن نحوة تعاملات مؤثر را تجربه می‌کنند و قدرت ارتباط‌گیری را تقویت، که خط مقدم شرکت‌های موفق است. از شبکه‌سازی با انسان‌های گوناگون لذت می‌برند و تجربه می‌کنند چطور یک محصول را تولید بکنند. هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی را یاد می‌گیرند و می‌توانند بیاموزند که چطور برای محصولات جدید و دانش‌بنیانی که شاید کسی آن‌ها را نشناسد، بازارسازی و اشتغال‌زایی بکنند. همان چیزی که در تمام دنیا وجود دارد و به ادعای برخی، مدل اجرایی ناحیة نوآوری شریف نیز برگرفته از مدل «ام‌آی‌تی» و «استنفورد» است.
در همین دوران کرونا، شرکت‌های مختلف این ناحیه با تولید محصولات بهداشتی مانند ماسک نقره، دستگاه‌های کمک تنفسی و اکسیژن‌ساز خانگی، دستگاه ونتیلاتور، ضدعفونی کننده‌‌های حاوی نانو ذرات برای پیشگیری از خشک‌شدن پوست و ضدعفونی‌کنندة سطوح با ماندگاری بالا و همچنین محصولات فرهنگی-هنری، خوش درخشیدند.
این‌چنین شد که گره ذهنی من با آشنایی با چنین ایده‌ای (منظور همان مدنیت مبتنی برفناوری البته+اخلاق) فعلاً باز شده و توانستم مسیر جدیدی را برای آیندة خودم متصور بشوم. باشد که با سرعتی روز افزون، این ناحیه و امثال آن گسترش پیدا بکنند و همة ما به آرزوهای دوران کودکی‌مان دست پیدا بکنیم.
