کنکاشی در معنا!
مصطفی رسولی، ورودی ۹۸ مهندسی مکانیک
از های و هوی ابزار که فاصله بگیریم، در گذر از روزمرگی مهندسی، در پس هر معادله‌ای برهانی وجود دارد که به‌مرور تکامل یافته و به شکل امروزی خود رسیده است. کنارگذاشتن «دلیل» چشم‌پوشی از پیشرفت است که با «ابزار» می‌توان ساخت ولی نمی‌توان «توسعه» داد.
حتی بدون توجه به توسعه، باز هم «معنا» ارزشمند است؛ چراکه در پس ولع سیری‌ناپذیر تولید که غرق‌شدن آدمیان در میان انبوه معبودات تصنعی است، کماکان اصالت با «زیستن» است، نه چگونه زیستن. زیستن همواره با تفکر و پرسش همراه است و بنیادی‌ترین تفکر، تفکر در مورد «چیستی» است.
فیزیک و فلسفه، شاخه‌های هم‌ریشه ولی جدامانده از هم که هرکدام بدون دیگری ناتمام است، هر دو در این مورد مطالعه می‌کنند؛ ولی نگاه ابزاری، فیزیک را به جایگاه تحقیق و توسعۀ مهندسی تنزل داده که آزمایش میکند و نتیجه را می‌بیند و به‌کار می‌بندد، یا صرفاً به دانستن اعتنا میکند که دانستن، به‌یادسپردن است، نه درک‌کردن.
کتاب «فیزیک بی فیزیک»، به کوشش «خاطره حجازی»، مصاحبۀ دانشجوی رشتۀ فلسفه (که به درستی جای خالی علوم طبیعی را در کنار دانسته‌های خود حس کرده) با «دکتر رضا منصوری» (عضو هیئت علمی دانشکدۀ فیزیک) در مورد چیستی فیزیک و مسائل اساسی آن است. در این گفتگو خبری از معادلات پیچیدۀ ریاضی نیست و یادآور قرابت دیرین فیزیک و فلسفه است. در ابتدا سؤالاتی از چیستی فیزیک، چگونگی آموزش و شاخه‌های مختلف آن مطرح و در ادامه در پی درک تاریخ فیزیک و مکانیک انیشتینی، مفاهیم مکانیک کلاسیک به تفصیل بیان و در گذر از قرن نوزدهم مفاهیم جدید و تفاوت فیزیک سنتی و فیزیک مدرن توضیح داده می‌شود؛ بخش انتهایی کتاب به نجوم و کیهان‌شناسی اختصاص دارد؛ مواردی چون تابش، زمینۀکیهانی، انحنای فضا، همگنی و همسان‌گردی، زمان پلانک و ...
آنچه در این کتاب گفته شده، مختصری است از «فیزیک» بدون فیزیک. دانشجوی فلسفه‌ای که به زعم خود از لطمات ضعف آموزش ریاضی به دور نمانده و تقریباً چیزی از ریاضی و منطق جدید نمی‌داند، به دور از معادله و منطق جدید به‌دنبال «تفکر علمی» و شناخت علوم طبیعی است؛ سؤالات مطرح‌شده گاهی بی‌نظم و دور از موضوع هستند که نمود آشفتگی پایان‌ناپذیر طالب علم است و پاسخ‌ها دقیق و اسلوب‌مند هستند و آمیخته با شوق دانستن و حسرت ناگزیرِ نبودن.
بخشی از کتاب:
حاضر بودم همۀعمرم را می‌دادم و در آن لحظه می‌بودم و به چشم خودم می‌دیدم تا از فشار سنگین رازهای دور و برم خلاص می‌شدم. البته من بیشتر به‌دنبال سؤال‌کردنم تا یافتن پاسخ‌ها؛ اما گاهی کشف راز گل سرخ کلافه‌ام میکند.
لینک دریافت کتاب از طاقچه:
