نگین نصیریان، ورودی ۹۸ مهندسی مکانیک
در این کاتالوگ در خدمت مهندس «محمدامین زمانی» فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی تبدیل انرژی از دانشگاه صنعتی شریف بودیم. مهندس زمانی در ابتدا توضیح کوتاهی درباره‌ي مهندسی مکانیک و ارتباط آن با سایر رشته‌های مهندسی ارائه دادند، به مبحث حرارت و سیالات پرداختند و در نهایت به سوال‌های شرکت‌کنندگان پاسخ دادند. این گزارش، خلاصه‌ای از سخنان ایشان در این جلسه است.
مهندسی مکانیک به دو گرایش جامع جامدات و مکانیک سیالات تقسیم‌بندی می‌شود. گرایش جامدات به مکانیک جامدات، طراحی کاربردی، دینامیک، کنترل ارتعاشات، مکاترونیک، ساخت و تولید و بیومکانیک تقسیم‌بندی می‌شود که در دانشگاه صنعتی شریف، همه تحت عنوان طراحی کاربردی شناخته می‌شوند. گرایش تبدیل انرژی، نام جدیدی برای گرایشی است که تا مدتی قبل با عنوان حرارت و سیالات شناخته می‌شد و همان‌طور که از نامش پیداست، به دو دسته‌ی حرارت و سیالات تقسیم‌بندی می‌شده است. حرارت شامل دروس ترمودینامیک و انتقال حرارت بود و نمود آن در صنعت نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی بوده است و قسمت سیالات شامل هدایت سیالات و لوله‌کشی‌ها و طراحی توربین‌ها می‌شد. از زمانی که گرایشی کاملاً جدید و متفاوت از سیالات و حرارت، به این مورد اضافه شد، نام آن به تبدیل انرژی تغییر یافت. قسمت آخر، مباحث نانو، میکرو و بایو است که گستردگی زیادی، هم در ایران و هم در خارج از ایران دارد. به نظر مهندس زمانی که خود در زمینه‌ی تبدیل انرژی، به‌خصوص مبحث احتراق، فعالیت داشتند، عرصه‌ی کار و یادگیری در دانشگاه صنعتی شریف بسیار محدود است و پیشنهاد می‌شود کسانی که علاقه‌مند به کار در عرصه‌ی تبدیل انرژی هستند، این فعالیت را خارج از دانشگاه دنبال کنند. ایشان بسیار تأکید می‌کردند که اولین مورد قابل‌توجه برای انتخاب گرایش، علاقه‌ی فرد به دروس مرتبط به آن رشته است. دومین مورد به تبحر دانشجو برمی‌گردد. تا ترم چهار، هم دروس جامدات و هم دروس سیالات در کنار هم گذرانده می‌شوند و دانشجو باید میزان مهارت خود در هرکدام را به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار دهد و در انتها به انتخاب گرایش بپردازد. از نرم‌افزارهایی که بسیار به کار خواهد آمد، یکی نرم‌افزار کتیاست که در مبحث جامدات مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگری نرم‌افزار فلوئنت است که در مبحث سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتماً یک مهندس مکانیک باید آشنایی اولیه با این دو نرم‌افزار داشته باشد. اگر تنها به تجربی کارکردن بپردازید، خیلی کارآمد نیست؛ اما اگر به شبیه‌سازی با نرم‌افزارهایی از جمله نرم‌افزارهایی که معرفی شد، بپردازید، بسیار موفقیت‌آمیز خواهد بود. اگر فقط شبیه‌سازی را ادامه دهید، باز هم بسیار کارآمد است. یکی از اصلی‌ترین چالش‌هایی که من با آن روبه‌رو شدم، سختی کار و پروژه بود که دویدن‌ها و تلاش‌های خیلی زیادی به دنبال داشت و درنهایت هم یکی از ملاک‌های ارزیابی، همین میزان تلاش برای به نتیجه رسیدن بود.
بعد از توضیحات اولیه، مهندس زمانی به سوال‌های دوستان حاضر در جلسه پرداختند. در ادامه به برخی از سوال‌های کاربردی و پاسخ آن‌ها می‌پردازیم:
1. آیا دانشجویان مهندسی مکانیک می‌توانند در زمینه‌ی ساخت موتورهای توربو فعالیت داشته باشند؟
بله. یکی از مباحثی که برای مهندس مکانیک می‌تواند بسیار جالب باشد، بحث احتراق در موتور هواپیماست که کار در این زمینه باعث شناخته‌شدن فرد به‌عنوان یک مهندس مکانیک بسیار توانا می‌شود.
2. گرایش سیستم‌های انرژی در دانشگاه صنعتی شریف برای فعالیت و شروع کار در چه سطحی است؟
یکی از تفاوت‌های دانشگاه شریف با بسیاری از دانشگاه‌ها در همین موضوع است. گرایش سیستم‌های انرژی از گرایش‌های مهندسی مکانیک در دانشگاه صنعتی شریف شناخته نمی‌شود و از رشته‌های دانشکده مهندسی انرژی است و در حقیقت متفاوت از تبدیل انرژی است و بیشتر فعالیت در سیستم‌های انرژی مربوط به تحلیل اقتصادی انرژی است و خیلی تحلیل‌های ترمودینامیکی و طراحی را شامل نمی‌شود.
3. وضعیت درآمد این رشته چگونه است؟
در هر مبحثی که شما تحصیل کنید و با هر مدرکی که وارد بازار کار شوید، اولین شغل شما کارشناس است و حقوق یک کارشناس هم که یک عدد شناخته‌شده بین 2 تا 3 میلیون است و در نهایت بسته به شرکتی که در آن کار می‌کنید و بسته به مدرک و رشته، این درآمد می‌تواند تغییر کند.
4. به چه زمینه‌هایی از مبحث انرژی در دانشگاه صنعتی شریف پرداخته می‌شود؟
من سعی می‌کنم در هر مبحث به معرفی استادهای مربوطه بپردازم تا شما با آن‌ها هم آشنا شوید:
نیروگاه و انرژی‌های حرارتی، دکتر سعیدی و دکتر نوری و دکتر افشین
انرژی تجدیدپذیر، دکتر حکاکی‌فری
دود و آتش‌سوزی، دکتر فراهانی و دکتر افشین
توربو ماشین، دکتر حاجیلو
سیالات و مهندسی زیستی، دکتر سعیدی و دکتر شاملو و دکتر فیروزآبادی
ساخت سنسورهایی با پایه‌ی سیالات، دکتر تقی‌پور
احتراق (متمرکز روی موتور)، دکتر حسینی
آب‌شیرین‌کن، دکتر شفیعی و دکتر موسوی و دکتر افشین
5. در زمینه‌ی کار در دوران دانشجویی چه نظری دارید؟
به نظر من در دوران کارشناسی بیشتر به یادگیری دروس بپردازید. چون یکی از اولین و مهم‌ترین ملاک‌های ارزیابی یک دانشجوی کارشناسی در هر جایی، معدل است. اما در دوران ارشد پیشنهاد من به شما این است که اگر کار پاره‌وقتی که به آن علاقه دارید، پیدا کردید، حتماً آن را دنبال کنید. توجه کنید مبحث علاقه در کارِ انتخابی شما بسیار مهم است.
