نوروز، از کهن‌ترین جشن‌های دوران ایران باستان، در مناطق وسیعی از آسیا و دیگر نقاط جهان برگزار می‌شود. نوروز در ایران و افغانستان، آغاز سال نو و در برخی کشورهای دیگر صرفاً تعطیل رسمی است. ایران به همراه یازده کشور عراق، افغانستان، هند، قزاقستان، پاکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ازبکستان، آذربایجان و ترکیه عنوان «روز بین‌المللی نوروز» را در پروندة مشترک جهانی توسط یونسکو به‌عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسانده است.
نوروز در پاکستان
در پاکستان، نوروز را «عالم‌افروز» می‌نامند. در این کشور، در ایام نوروز مسابقات مختلفی مثل اسب‌دوانی و کُشتی برگزار می‌شود؛ بادبادک‌بازی و گذاشتن حیوانات در معرض دید عموم، پوشیدن لباس‌های نو و رنگارنگ، هدیه‌دادن تخم مرغ‌های رنگی، چیدن سفرة هفت‌سین و تهیة انواع شیرینی مثل «رس ملائی»، «برفی»، «شکرپاره»، «کریم رول»، «سوهان حلوا» و همچنین پختن غذاهای معروف این ایام و عیدی‌دادن و دید و بازدید اقوام از رسوم گرامی‌داشت نوروز است. در برخی از بخش‌های این کشور، زنان تفنگ به دست گرفته و شکار می‌کنند. در مراسم «بسنت» هم، مردم روی پشت بام‌ها به شادی و پایکوبی می‌پردازند.
نوروز در ترکیه
«نوروزیه» نام عید نوروز در ترکیه است. تعطیلات عید نوروز در ترکیه چندان طولانی نیست؛ در مناطق کردنشین ترکیه، یک تا دو روز تعطیل است و در مناطق دیگر، تعطیل رسمی وجود ندارد (تقویم ترکیه، تقویم میلادی است). مردم شیرینی‌های مختلف می‌پزند، به جشن و پایکوبی می‌پردازند، به محرومان کمک می‌کنند و با پریدن از روی آتش، این عید باستانی را بزرگ می‌دارند.
نوروز در افغانستان
افغان‌ها در عید نوروز، خوراکی و آجیل‌های متنوعی در سفرة هفت‌سین قرار می‌دهند که به آن «دسر هفت‌میوه» می‌گویند. میوه و آجیل‌های این دسر شامل کشمش قرمز، کشمش سیاه، کشمش زرد، سنجد، پسته، زردآلوی خشک و سیب خشک است. در شب عید نوروز نیز، خوردن سبزی‌پلو با ماهی یا سبزی‌پلو با مرغ به‌عنوان شام مرسوم است.
نوروز در ترکمنستان
مردم ترکمنستان با پختن غذاهای معروف نوروزی مانند «نوروز کجه» و «نوروز بامه» و همچنین پختن سمنی (سمنو) و اجرای بازی‌های مختلف توسط جوانان ترکمن، حال و هوای دیگری به این جشن و شادی می‌دهند. در ایام نوروز مسابقات مختلفی در ترکمنستان برگزار می‌شود که از بین آن‌ها می‌توان به اسب‌دوانی، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی، خروس‌جنگی، شاخ‌زنی میش‌ها، شطرنج، مهره‌بازی و تاب‌بازی اشاره نمود. دید و بازدید در ایام نوروز نیز در میان مردم ترکمن، از جایگاه و منزلت خاصی برخوردار است.
نوروز در تاجیکستان
در تاجیکستان برخی از مراسم‌ها مانند گل‌گردانی، «حوت»، بلبل‌خوانی، کاشت سبزه و سمنوپزی متداول است. مراسم حوت، با جمع‌شدن مردم دور آتش و رقص و پایکوبی انجام می‌شود و شباهت زیادی به چهارشنبه‌سوری ایرانی‌ها دارد. در مراسم گل‌گردانی، مردم گل‌های بومی و محلی را می‌چینند و به یکدیگر هدیه می‌دهند؛ سپس گل‌هایی را که جمع کرده‌اند، در محل خاصی گردآوری می‌کنند یا به پایه‌های چوبی می‌بندند و در کنار گل‌ها آواز می‌خوانند (مراسم بلبل‌خوانی). جشن نوروز برای مردم تاجیکستان، جشن ملی نیاکان و به نام «خیدیر ایام» یعنی جشن بزرگ معروف است.
نوروز در قزاقستان
قزاقستانی‌ها، در نوروز آشی با عنوان «آش کوژه» می‌پزند. همچنین دخترهایی که دلباختة پسری هستند، در نوروز غذایی با گوشت اسب درست می‌کنند و برای پسر مورد علاقة خود می‌برند. پسرها هم در عوض به آن‌ها هدیه می‌دهند. بنا به اعتقاد قزاقستانی‌ها، اگر در اولین روز عید نوروز، برف یا باران ببارد، سال پربرکتی در پیش خواهد بود. مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاری می‌دانند و بر این باورند که در این روز ستاره‌های آسمانی به نقطة ابتدایی می‌رسند، همه‌جا تازه می‌شود و روی زمین، شادمانی برقرارمی‌شود.
نوروز در قرقیزستان
اهالی قرقیزستان با شروع عید نوروز در میدان شهر جمع می‌شوند و با دید و بازدید، عید را به یکدیگر تبریک می‌گویند. در قرقیزستان در این روز پختن غذاهای معروف قرقیزی مثل «مانته برسک» و «کاتما» مرسوم است و این غذاها به‌صورت رایگان بین حاضران در جشن پخش می‌شوند. همچنین مسابقاتی مثل سوارکاری نیز مرسوم هستند و به‌طور چشمگیری در این روز دنبال می‌شوند و جوایز ارزنده‌ای نیز به نفرات برتر اهدا می‌شود.
نوروز در ازبکستان
در این روز، جشن و نمایش‌های زندة خیابانی، برپایی رقص و خواندن آواز، درخت‌کاری و کاشت نهال، سمنوپزی و سبزکردن سبزه مرسوم است. هر چند ازبکستانی‌ها مثل ایرانی‌ها سفرة هفت‌سین ندارند، ولی به پختن سمنو و سبزکردن سبزه پایبند هستند.
نوروز در جمهوری آذربایجان
در آذربایجان، شروع عید نوروز با چهارشنبه‌سوری است؛ مردم روی آتش تخم مرغ آب‌پز می‌کنند و در کنار آتش به جشن و رقص و پایکوبی می‌پردازند. آن‌ها به مزار درگذشتگان خود می روند و برای باشکوه‌ترشدن جشن نوروز، تدارک ویژه‌ای می‌بینند؛ مانند سرودن ترانه‌ها پیش از نوروز، فراهم‌سازی گسترة شادی روزهای نوروز، فراهم‌کردن ابزار و مواد مورد نیاز برای هفت‌سین، فراهم‌سازی چیستان‌های نوروزی، ستایش و نفرین‌های نوروزی، پند و اندرزهای نوروزی، باورهای نوروزی، خوی‌های نوروزی، دیدنی‌های نوروزی، آزردنی‌های نوروزی و انجام آیین و بزم نوروزی.
نوروز در کردستان
مردم کردستان عراق، با کردهای ایرانی از نظر فرهنگی و زبانی، شباهت‌های زیادی دارند. معمولاً کردهای عراق، در این روز به دامان طبیعت می‌روند. همچنین نواختن پر سر و صدای «سورنا» و «دهل» و ایراد سخنرانی‌های آتشین در کنار کپه‌های آتش از رسوم آنان است. این آیین‌ها در میدان‌های بزرگ و اصلی شهرها و روستاها برگزار می‌گردند و جمعیت انبوهی از زن و مرد، در حالی که دست هم را گرفته‌اند، به دور کپه‌های آتش به رقص و پایکوبی می‌پردازند.
نوروز در گرجستان
در گرجستان، این عید، یک عید ملی است که مردم در آن به جشن و پایکوبی می‌پردازند. جوان‌ها سوار بر اسب می‌شوند و به خیابان‌ها می‌روند. برگزاری مسابقات کشتی بین جوانان نیز مرسوم است. یکی از بازی‌های مربوط به روز اول عید، آب‌بازی است که بین ارمنستانی‌ها و آذربایجانی‌ها نیز دیده‌می‌شود.
نوروز در ارمنستان
بسیاری از ارمنی‌ها عید هر سال راهی منطقه‌ای به نام «گارنی» می‌شوند. در این منطقه، معبدی دوهزارساله وجود دارد که ساخت آن به سلسلۀ پادشاهی اشکانیان نسبت داده می‌شود.
