بررسی کلی دروس و کاربردهای آن‌ها
علی جوکار، ورودی ۹۸ مهندسی مکانیک
با ورود به دانشگاه و نگاهی سریع به چارت دروس، سردردی شدید به انسان دست می‌دهد! تعداد زیادی درس که شاید نام برخی از آن‌ها نیز برایمان ناآشنا باشد. اما در این میان چه کنیم که در این بزرگراه عظیم، گم نشویم؟ به‌طور کلی، دروسی که باید در دورۀ کارشناسی بگذرانید تا شما را به‌عنوان یک مهندس مکانیک بشناسند، به دسته‌های عمومی، پایه، اختصاصی، آزمایشگاه و اختیاری تقسیم می‌شوند. در کل، باید 140 واحد را پاس کنید تا به شما بگویند مهندس! حال برویم ببینیم این دروس چه هستند.
دروس عمومی شامل دروس مرکز معارف (12 واحد)، دروس آشنایی با ادبیات فارسی و زبان خارجی (هرکدام 3 واحد) و دروس تربیت بدنی و ورزش (هرکدام 1 واحد) هستند؛ یعنی جمعاً باید 20 واحد درس عمومی را پاس کنید. در ترم یک، شما انتخاب واحد انجام نمی‌دهید و خودِ دانشگاه واحدها را برایتان اخذ می‌کند و معمولاً یکی از دروس زبان خارجی یا آشنایی با ادبیات فارسی را در این ترم خواهید داشت. همچنین درس تربیت بدنی نیز در برنامۀ درسی برخی از افراد قرار خواهد گرفت.
دروس پایه، همان دروسی هستند که شما معمولاً در ترم‌های یک و دو و سه آن‌ها را پاس می‌کنید و پیشنیاز دروس اختصاصی هستند؛ به‌عنوان مثال، ریاضی 1 و 2، فیزیک 1 و 2، مبانی برنامه‌سازی و ... . از بین این دروس، در ترم یک باید ریاضی 1 و فیزیک 1 را پاس کنید و بقیۀ دروس را در ترم های بعد برمی‌دارید.
دروس اختصاصی، همان دروس اصلی هستند و برای مهندس‌شدن، پاس‌کردن این دروس الزامی است. اولین درس تخصصی که در ترم یک برای اکثر دانشجوها از طرف دانشکده اخذ می‌شود، درس نقشه‌کشی مهندسی مکانیک است که کاربردهای بسیار زیادی هم دارد. این درس، پیشنیاز درس طراحی اجزاء ماشین است و شما در درس طراحی اجزاء ماشین 1 و 2، به مهارت‌هایی که در این درس یاد می‌گیرید، نیاز پیدا خواهید کرد. از جمله مهارت‌هایی که در درس نقشه‌کشی یاد خواهید گرفت، کار با نرم‌افزار سالیدورکس (Solidworks) است که یادگیری آن برای هر مهندس مکانیک الزامی است. دومین درس تخصصی‌ای که شما باید آن را بردارید و پاس کنید، استاتیک است. وقتی به این درس اشاره کردم، یاد خاطره‌ای از روز اولی که دانشگاه را دیدم، افتادم. در آن روز، دوستان سال‌بالایی برای تعریف از رشته، شعار می‌دادند و ما هم تکرار می‌کردیم: «استاتیک، دینامیک، رشته فقط مکانیک!» پایه‌ترین دروس برای رشتۀ مهندسی مکانیک نیز همین دروس استاتیک و دینامیک هستند. از دیگر دروس اختصاصی نیز می‌توان به مقاومت مصالح، علم مواد، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، طراحی اجزاء ماشین و ... اشاره کرد که شما از ترم 3 به بعد باید آن‌ها را پاس کنید. در میان دروس اختصاصی چند درس کارگاهی هم وجود دارند تا شما را بیشتر با مهندسی مکانیک آشنا کنند. برای آشنایی با کارآموزی هم می‌توانید مجله‌های سال‌‌های قبل را بخوانید؛ چون قبلاً در این باره زیاد سخن گفته شده است و در ادامه احتمالاً باز هم متن‌های دیگری نوشته خواهند شد.
دروس آزمایشگاه نیز دروسی هستند که شما در آن‌ها با انجام آزمایشات بسیار، تعدادی داده را به‌دست خواهید آورد و بعد با استفاده از این داده‌ها، باید فرمول‌ها را اثبات کنید یا نمودارهایی را رسم کنید و به‌اصطلاحِ شریفی‌ها «گُزاز» یا همان گزارش کار آزمایشگاه را بنویسید. وقتی برای اولین بار یک گزاز را نوشتید، متوجه خواهید شد که چه کار سخت و نفس‌گیری دارید انجام می‌دهید! مشکل دروس آزمایشگاه، یک‌واحدی‌بودن آن‌هاست و این یعنی اینکه علی‌رغم انجام‌دادن کار زیاد و وقت‌گیر، نمرۀ این دروس تأثیر چندانی در کارنامۀ شما ندارد!
بخش آخر نیز دروس اختیاری است که شما با توجه به گرایش و شاخه‌ای که انتخاب خواهید کرد، باید این دروس را اخذ کنید و جمعاً 19 یا 20 واحد از این دروس را پاس کنید.
در پایان نیز توصیه می‌کنم که از همان اول، کار درس‌ها را جدی بگیرید و خوب درس بخوانید تا موقع امتحانات به «چه کنم؟ چه کنم؟» دچار نشوید!
