گرایش جامدات به دو بخش طراحی و آنالیز تقسیم میشود. یک فارغالتحصیل مکانیک جامدات، میتواند انواع ماشینآلات، سازهها و تجهیزات مختلف را طراحی کند. منظور از آنالیز نیز، مطالعه و بررسی رفتار مکانیزمهای طراحیشده تحت بارگذاریهای خارجی است. در واقع ما در این گرایش، اثرات نیروها و گشتاورهای خارجی روی جسم جامد را بررسی میکنیم. این گرایش در مقاطع بالاتر، طراحی کاربردی نامیده میشود. فارغ التحصیلان مکانیک جامدات میتوانند در صنایع خودروسازی، فولاد، هوافضا، دریانوردی، نظامی، ساختمانسازی، لوازم خانگی و ... بهصورت مستقیم، و در صنایع غذایی، پتروشیمی، پزشکی، داروسازی، هستهای و ... بهصورت غیرمستقیم مشغول به کار شوند. گرایش جامدات در کنار سیالات یکی از دو گرایش اصلی مهندسی مکانیک بهشمار میرود.
نرمافزارهای مورد استفاده در این گرایش نیز به دو دسته تقسیم میشوند. نرمافزارهای مدلسازی مانند SOLIDWORKD، CATIA، AUTOCADو ... و نرمافزارهای تحلیل مانند ABAQUS، ANSYS WORKBENCH، MATLAB و ... .
درس اجباری جامدات، دینامیک ماشین است که درس پایه و مهمی است. البته کسانی که سبد کنترل را انتخاب میکنند هم، باید این درس را اخذ کنند و در کل بین جامدات و کنترل اشتراکات زیادی وجود دارد، حتی بین دروس تخصصی. اشتراک بین دروس کنترل و جامدات به قدری زیاد است که گاهی اساتید موقع مشاورهدادن برای انتخاب گرایش، بین این دو گرایش تفاوتی قائل نمیشوند. اما در بعضی شرایط اختلافات مهمی بین این دو گرایش وجود دارد؛ برای مثال کسانی که میخواهند در حوزه بیورباتیک کار کنند، بهتر است گرایش کنترل را انتخاب کنند.
برای آشنایی بیشتر با سبد جامدات، خوب است که با دروس آن آشنا شویم؛ اولین درس، مقاومت مصالح سه است که در حال حاضر ارائه نمیشود. همچنین درس مواد مرکب که دکتر فلاح سالی یک بار ارائه میدهند. یک درس دیگر، درس المان محدود است که درس جالبی است و من به بچهها پیشنهاد میکنم این درس را بردارند؛ مخصوصاً کسانی که میخواهند سمت بیومکانیک بروند. علاوه بر آن، این درس برای کسانی که میخواهند اپلای کنند هم بسیار مفید است؛ از این جهت که دانشجو کار با نرم افزار، مخصوصاً آباکوس را یاد میگیرد. درس طراحی به کمک کامپیوتر را خودم نگذراندهام و راجع به آن نظرات بسیار مختلفی شنیدم و نمیتوانم نظری بدهم؛ این موضوع بیشتر به خود شخص بستگی دارد. درس الکترونیک عملی درسی نسبتاً ساده و در عین حال بسیار کاربردی است. قالبهای پرس هم برای کسانی که که قصد دارند به سمت جامدات محض بروند، گزینه مناسبی است. درس طراحی ساختمان شاسی که دکتر سعادت ارائه میداد، چند سالی بود که به علت استقبال کم ارائه نمیشد؛ اما حدود سه سال پیش مجدداً ارائه شد و از آن استقبال خوبی صورت گرفت. درس هیدرولیک و پنوماتیک را دکتر دورعلی ارائه میکند که درس پرکار و سختی است. به نظرم، لازمۀ درک این درس، گذراندن دروس طراحی اجزای یک و دو با خود دکتر دورعلی است؛ البته این درس، بسیار پرکاربرد است. دروس طراحی قالبهای تزریق پلاستیک و اصول مهندسی معکوس هم دکتر حقشناس ارائه میدهند که جذاب و مفید هستند؛ هر دو درس، بار زیادی ندارند و علاوه بر آن، مطالبی را یاد میگیرید که در آینده بسیار برای شما مفید خواهند بود. آزمایشگاه برق دو را خیلی پیشنهاد نمیکنم و زمان ما هم معمولاً در شرایطی دانشجویان این درس را برمیداشتند که در حال فارغالتحصیلشدن بودند و واحد کم داشتند. آزمایشگاه هیدرولیک و پنوماتیک هم همنیاز دوطرفۀ خود درس است و وقتی خود درس را برمیدارید، الزاماً باید آزمایشگاه آن را هم بردارید. آزمایشگاه الکترونیک عملی را خودم نگذراندم، اما طبق تجربۀ دوستانی که آن را گذراندهاند، باید بگویم که این آزمایشگاه خیلی کاربردی است و همگی راضی بودند.
در رابطه با موضوع اپلای، از نظر من بیشتر به دانشگاه مقصد بستگی دارد. دانشجو باید قبل از اپلای تحقیق کند که کدام دانشکدۀدانشگاه، استادهای بیشتری در حوزۀ مد نظر او دارد؛ برای مثال برای بیومکانیک، ممکن است در بعضی از دانشگاهها، در دانشکدۀ برق استادهای بیشتری وجود داشته باشند. اصولاً برای اپلای معدل بالای هفده لازم است و داشتن معدل بالای هجده، میتواند شانس پذیرش در دانشگاههای برتر جهان را بیشتر کند. از ابتدا تا انتهای فرایند اپلای، شانس، نقش بسیار مهمی ایفا میکند. یک نکتۀ دیگر این است که قبل از اپلای باید شرایط و حداقل نیازمندیهای دانشگاه را بررسی کنید؛ ممکن است یک دانشگاه، کمیته محور باشد که در این صورت داشتن معدل بالا خیلی مهم است. ممکن است یک دانشگاه دیگر استادمحور باشد که در این صورت داشتن یک مقاله متناسب با زمینۀ مورد نظر استاد، بسیار مؤثر است. بهطور کلی در مورد اپلای با گرایش جامدات میتوان گفت که در سالهای اخیر، افراد کمتری جامدات را انتخاب میکنند و همین امر باعث کمترشدن رقابت بین دانشجویان شده و فرایند اپلای را راحتتر کردهاست.
استادانی که منحصراً در حوزۀ جامدات فعالیت میکنند، خیلی محدود هستند. اکثر استادها بهطور مشترک، جامدات هم کار میکنند. در مجموع، اگر یک درس را برای ریکامگرفتن برمیدارید، حتماً قبل از اخذ درس پرسوجو های لازم را به عمل بیاورید؛ لزوماً هم برای گرفتن توصیهنامه از استاد، یک درس را برندارید؛ چرا که عدۀ زیادی با دستیارآموزشی یا مصحح تمرین (گریدر) بودن، موفق به گرفتن توصیهنامه از استادها شدهاند.