کافئین چای

میزان کافئین در چای به عوامل مختلفی در مراحل رشد، برداشت و فرآوری برگ‌های چای بستگی دارد. این عوامل می‌توانند بر غلظت کافئین در محصول نهایی تأثیر بگذارند. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم:

1. عوامل مربوط به گیاه و شرایط رشد

الف. نوع گیاه چای (وارتیه یا گونه)

• برخی از انواع گیاه چای مانند Camellia sinensis var. assamica به‌طور طبیعی کافئین بیشتری تولید می‌کنند.
• گونه‌های چای آسیایی (چین و ژاپن) معمولاً کافئین کمتری دارند.

ب. سن برگ‌ها

• برگ‌های جوان و غنچه‌ها معمولاً بالاترین میزان کافئین را دارند.
• برگ‌های پیرتر یا ساقه‌های گیاه، کافئین کمتری دارند.

ج. شرایط محیطی

• نور: گیاهانی که در معرض نور خورشید بیشتری هستند، تمایل به تولید کافئین بیشتری دارند. این ویژگی به دلیل نقش کافئین در محافظت از گیاه در برابر اشعه UV است.
• ارتفاع محل رشد: چای‌هایی که در ارتفاعات بالاتر رشد می‌کنند، ممکن است کافئین کمتری داشته باشند، زیرا رشد آنها کندتر است.
• خاک و تغذیه: خاک غنی از مواد مغذی می‌تواند تولید کافئین را افزایش دهد.

2. عوامل مربوط به فرآوری چای

الف. نوع چای (سبز ، سیاه ، سفید)

فرآیندهایی که روی برگ چای اعمال می‌شود، نقش مهمی در غلظت نهایی کافئین دارند:

• چای سیاه:بیشترین فرآیند اکسیداسیون روی این نوع انجام می‌شود. این فرآیند باعث آزاد شدن کافئین از ترکیبات پیچیده و افزایش دسترسی‌پذیری آن می‌شود.
  معمولاً چای سیاه دارای کافئین بیشتری نسبت به چای سبز است.
  
• چای سبز:کمترین فرآوری روی برگ‌ها انجام می‌شود (بدون اکسیداسیون)، اما به دلیل حفظ کافئین موجود در برگ، مقدار مناسبی از کافئین در آن باقی می‌ماند.
  
• چای سفید:کمترین میزان فرآوری و همچنین کمترین میزان کافئین را دارد.
  

ب. حرارت‌دهی و خشک کردن

• برگ‌های چای که در دماهای بالاتر و به مدت طولانی‌تر خشک می‌شوند، ممکن است کافئین بیشتری حفظ کنند.
• خشک کردن سریع با حرارت بالا می‌تواند کافئین را متمرکزتر کند.

ج. اکسیداسیون

• در چای‌های اکسیدی (مانند چای سیاه و اولانگ)، فرآیند اکسیداسیون به افزایش کافئین کمک می‌کند.
• ترکیبات پیچیده کافئین در این فرآیند شکسته شده و آزاد می‌شوند.

3. نحوه برداشت برگ‌ها

الف. زمان برداشت

• چای‌های بهاره: برگ‌های برداشت شده در فصل بهار معمولاً کافئین بیشتری دارند، زیرا گیاه پس از دوره استراحت زمستانی، تولید متابولیت‌های بیشتری انجام می‌دهد.
• چای تابستانی: معمولاً دارای کافئین متوسط است.
• چای پاییزه: ممکن است میزان کافئین کمتری داشته باشد.

ب. نوع برداشت

• برداشت دستی که برگ‌های جوان و غنچه‌ها انتخاب می‌شود، منجر به چای با کافئین بالاتر می‌شود.
• برداشت ماشینی که برگ‌های پیر و ساقه‌ها نیز جمع‌آوری می‌شود، کافئین کمتری دارد.

نکته:

یه سوال پیش میاد اینجا مگه نور بیشتر باعث کافئین بیشتر نمیشه در چای پس چرا تابستان کافئین متوسط و کمتری نسبت به بهار داره؟

این سوال بسیار دقیق و منطقی است! برای پاسخ به آن، باید به ترکیب عوامل محیطی و بیولوژیکی نگاه کنیم. نور بیشتر می‌تواند تولید کافئین را افزایش دهد، اما این تنها عامل تعیین‌کننده نیست. چند نکته کلیدی در این رابطه وجود دارد:

1. نقش نور در تولید کافئین

• نور بیشتر باعث افزایش فتوسنتز و تولید متابولیت‌های ثانویه مانند کافئین می‌شود.
• اما نور زیاد و دماهای بالای تابستان می‌تواند به تنش‌های محیطی منجر شود، که گاهی باعث کندتر شدن رشد برگ‌ها یا کاهش تجمع مواد خاص مانند کافئین می‌شود.

2. تفاوت میان فصول برداشت

الف. چای بهاره (Spring Tea)

• بهار (اولین برداشت):گیاه بعد از استراحت زمستانی، انرژی زیادی برای تولید برگ‌های جدید دارد.
  میزان کافئین در این برگ‌ها بیشتر است زیرا گیاه برای دفاع از برگ‌های تازه و جوان در برابر آفات، کافئین بیشتری تولید می‌کند.
  

ب. چای تابستانه (Summer Tea)

• تابستان (دومین برداشت):در این فصل، گیاه تحت تأثیر نور شدید و دمای بالا قرار می‌گیرد.
  در حالی که نور زیاد می‌تواند تولید کافئین را افزایش دهد، دمای بالا و تنش‌های محیطی ممکن است این اثر را محدود کند.
  همچنین رشد سریع برگ‌ها در تابستان ممکن است به کاهش غلظت نسبی کافئین منجر شود (کافئین در برگ‌های سریع‌رشد کمی رقیق‌تر است).
  

ج. چای پاییزه (Autumn Tea)

• پاییز (برداشت پایانی):میزان کافئین کاهش می‌یابد زیرا گیاه انرژی کمتری برای تولید متابولیت‌های دفاعی صرف می‌کند و تمرکز بیشتری روی ذخیره‌سازی برای فصل زمستان دارد.
  

3. چرا چای بهاره معمولاً کافئین بیشتری دارد؟

• تمرکز گیاه روی برگ‌های جوان: برگ‌های جوان به کافئین بیشتری برای محافظت نیاز دارند.
• رشد آهسته‌تر در بهار: برگ‌ها زمان بیشتری برای تجمع کافئین دارند، برخلاف تابستان که رشد سریع‌تر است.
• دماهای ملایم: در بهار، شرایط دمایی و آبیاری ایده‌آل‌تر است، که این امر به افزایش کیفیت و غلظت مواد فعال (مانند کافئین) کمک می‌کند.

جمع‌بندی: چرا نور بیشتر لزوماً کافئین بیشتر به همراه ندارد؟

• نور بیشتر در تابستان باعث تولید کافئین می‌شود، اما رشد سریع برگ‌ها ممکن است غلظت کافئین را کاهش دهد.
• بهار شرایط متعادلی بین نور، دما، و رشد برگ فراهم می‌کند که منجر به بیشترین غلظت کافئین می‌شود.

بنابراین، چای بهاره اغلب بالاترین میزان کافئین را دارد، نه چای تابستانه. 🌱