مسلمانان از سال هفتم بعثت به مدت سه سال در محلی نزدیک مکه به نام شعب ابیطالب در محاصره اقتصادی مشرکان مکه قرار گرفتند. بعد از سه سال تحمل سختی، با وعده پیامبر معلوم شد، اعلامیه تحریم که روی پوست نوشته شده بود، توسط موریانه خورده شده و فقط کلمه ا... از آن باقیمانده است. حضرت خدیجه در آن سه سال تلاش کرد که با ثروت خود و از طریق اقوام به مسلمان آذوقه برساند.
از نظر نویسنده، عهدنامه تحریم مسلمانان علاوه بر نابودی توسط موریانه، بعد از سه سال اثر خود را هم از دست داده بود. احتمالا مسلمانانی مثل خدیجه طی سه سال توانسته بودند از طریق دادوستد با تجار دیگر مناطق و حتی کشورهای دیگر تحریم ها را بی اثر کنند و مشرکان مکه بعد از این مدت چاره ای جز پذیرش شکست نداشتند.
اکنون به زمان حال و وضعیت کشور خودمان برگردیم. سالهاست که با ادعاهای مختلف تحریمهای ظالمانه ای علیه کشور ما در حوزه های مختلف وضع شده است. در سالهای ۹۰ و ۹۱ علاوه بر بلوکه شده پولهای ایران، خرید نفت هم مشمول تحریم شده بود. همزمان بودن این وضعیت با کاهش ارزش پول ملی مردم را به این نتیجه رسانده بود مشکلات اقتصادی داخلی تاثیر تحریمهاست و همین امر باعث شد که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲، ارتباط با کشورهای غربی و حل مشکلات اقتصادی از این طریق شعار اصلی اکثر نامزدها باشد. پیروز انتخابات یعنی آقای حسن روحانی بلافاصله بعد از شروع به کار مذاکره با کشورهای ۵+۱ را جزو کارهای اصلی خود قرار داد. مذاکراتی که طی دو سال از ۹۲ تا ۹۴ منجر به توافقی به نام برجام شد. ایران بلافاصله تعهدات خود را انجام داد ولی بعد از فراز و نشیبهای بسیار در عمل به تعهدات در طرف مقابل در نهایت در اردیبهشت ۹۷ آمریکا به صورت یکطرفه از برجام خارج شد.
اکنون که آستانه اعمال تحریمهای جدید آمریکا در تاریخ ۱۳ آبان هستیم باید به این نکته توجه نمود که بعد از امضای برجام بارها رییس جمهور و وزیر امور خارجه وقت آمریکا در پاسخ به مخالفان خود که برجام را باعث قویتر شدن نقش ایران در منطقه میدانستند، اعتراف کردند قبل از انعقاد برجام ساختار تحریمها در حال فروریختن بوده و ادامه آنها غیر ممکن بوده است. شاید دلیل این اعتراف این بود که ایران بعد از مدتی موفق شده بود به طرق مختلف تحریمها را بی اثر کند.
با توجه به گستردگی ارتباطات اقتصادی در دنیا شاید بتوان به این اصل کلی رسید که تاثیر تحریمهای اقتصادی عمدتا کوتاه مدت است و بعد از گذشت زمان کشور تحریم شده میتواند راههای جدیدی برای مبادلات اقتصادی پیدا نموده و تحریم را بی اثر کند. قطعا تحریم کنندگان از این اصل با خبر هستند، بنابراین قبل از اینکه موریانه زمان تحریم را نابود کند باید با کشور مورد نظر به توافق برسند. به عبارت دیگر در بازی تحریم نباید یکسره حمله کرد، بلکه با سیاست شل کن، سفت کن باید پیش رفت. در این صورت قبل از اینکه کشور تحریم شده راه حلهای جایگزین پیدا کند، با وعده گفتگو و رفع تحریمها همچنان از نظر اقتصادی وابسته می ماند و امکان تحریمهای دو یا چند باره فراهم میشود .
