شاید با تعریف استراتژی و تعریف استراتژی دیجیتال مارکتینگ بحث را شروع کنیم، صحبت هایی که در ادامه مقاله بیان می شود راحت تر قابل درک باشند. در نگاه اول شاید واژه استراتژی کمی قلمبه سلمبه و پیچیده به نظر بیاید اما وقتی به تعریف و مفهوم آن رجوع می کنیم، می بینیم که آنقدرها هم پیچیده و گنگ نیست!
به بیان ساده، استراتژی برنامه ای واحد، همه جانبه و تلفیقی است که با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف داخلی و نیز فرصت ها و تهدیدهای محیط بیرونی، تهیه و تدوین می شود که با اجرا صحیح آن، می توان به اهداف مورد نظر دست پیدا نمود.
مثال/ فرض کنید می خواهیم به صورت گروهی به مسافرت برویم، فردی که مسئولیت برنامه ریزی و هماهنگی را به عهده می گیرد چه وظیفه ای خواهد داشت؟
طبیعتا ابتدا مقصد را مشخص و شرایط آب و هوایی آنجا را بررسی می کند، مدت سفر و محل قرار و زمان حرکت را مشخص و مناسب ترین مسیر برای رسیدن به مقصد را تعیین می کند، کلیه وسائل مورد نیاز را لیست و به افراد اعلام می کند، محل اقامت مورد نظر را رزرو می کند و...؛
در واقع کلیه این اقدامات در کنار هم، استراتژی سفر ما را تشکیل می دهند که با اجرای دقیق و صحیح آنها، می توانیم یک سفر خوب و موفق را داشته و تجربه کنیم.
بنابراین استراتژی یعنی تصمیم گیری در مورد اینکه به کجا می خواهیم برسیم (به دنبال چه جایگاهی هستیم) و چطور می توانیم به آن جایگاه مورد نظر برسیم!
با توجه به تعریف استراتژی، درک ما از تعریف و مفهوم استراتژی دیجیتال مارکتینگ راحت تر خواهد بود و اینطور می توان بیان نمود که:
استراتژی دیجیتال مارکتینگ یک برنامه و طرحی یکپارچه، کارآمد و هوشمندانه است که به منظور محقق شدن اهداف کسب و کار با استفاده از ابزارهای موجود در فضای آنلاین تهیه و تدوین می گردد و از طریق کانال های بازاریابی آنلاین، به اجرا در می آید.
به بیان ساده تر، مجموعه اقداماتی که به شما کمک می کند تا با استفاده از دیجیتال مارکتینگ به اهداف تعیین شده در کسب و کار خود برسید را استراتژی دیجیتال مارکتینگ می گویند.
اگر بخواهیم به این سئوال جواب دهیم که چرا باید برای کسب و کار خود استراتژی دیجیتال مارکتینگ داشته باشیم؟ می توان بطور خلاصه به موارد زیر اشاره نمود:
چنانچه به صورت علمی به دنبال افزایش بازدید کنندگان، دریافت لید (Lead/سرنخ) بیشتر و در نتیجه جذب مشتری و افزایش فروش محصولات و خدمات خود هستید (که کاملا هم طبیعی است)، می بایست در فضای دیجیتال و آنلاین که امروزه یک بستر و ابزار قدرتمند بشمار می آید و مخاطبان زیادی هم دارند، حضور پررنگ و مستمر داشته باشید؛ برای اینکه این حضور نتیجه بخش باشد و به اهدافتان برسید نیز قطعا باید استراتژی دیجیتال مارکتینگ (استراتژی بازایابی دیجیتال و آنلاین) برای خود تهیه و تنظیم کنید چرا که داشتن استراتژی دیجیتال، به فعالیت های ما نظم می دهد، روند کار را از ابتدا تبیین و جهت حرکتی بخش های مختلف کسب و کار و سازمان شما را با یکدیگر همگرا می کند، بر اساس گزارشات قابل تحلیلی که ارائه می دهد (کمی و کیفی) می تواند شما را از انحرافات احتمالی آگاه تا بروز آنها جلوگیری کنید، همچنین باعث می شود برند شما بیشتر و بهتر دیده شود (که این از امتیازات ویژه دنیای دیجیتال و فضای آنلاین محسوب می شود)؛ از این رو تهیه و تدوین استراتژی دیجیتال مارکتینگ بسیار ضرورت داشته و با اهمیت است. در ادامه در این خصوص توضیحات بیشتر و کامل تری داده شده است.
یک استراتژی بازاریابی دیجیتال از عناصر و گام هایی تشکیل می شود که هر کدام به نوبه خود مهم و تاثیرگذار هستند، این موارد به شرح زیر می باشند:
مشخص بودن سیاست های کاری و اهداف کوتاه مدت و بلند مدت هر کسب و کار، شرط اصلی برای تعیین و ترسیم یک استراتژی دیجیتال (طرح بازاریابی دیجیتال) بشمار می آید. اهداف بازاریابی باید متناسب با اهداف کلی کسب و کار باشد. همچنین باید بتوان اهداف را اندازه گیری کرد تا از درست بودن مسیر حرکتی، اطمینان حاصل نمود؛ این اقدام کمک می کند که در صورت نیاز در آینده بتوان استراتژی خود را بر اساس نتایج تعدیل و اصلاح نمود. با شفاف شدن خواسته ها و اهداف کسب و کار خود می توانید ابزارهای مناسب دیجیتال مارکتینگ برای دستیابی به آن اهداف را بیابید و انتخاب کنید.
در دیجیتال مارکتینگ ابزارهای متنوع و مخصوصی برای اندازه گیری و بررسی اطلاعات دریافت شده وجود دارد که یک دیجتال مارکتر باید به آنها مسلط باشد و بتواند با آنها کار کند، برای مثال: سایت HubSpot، Google Analytics، KissMetrics، Alexa، Similarweb، Semrush، KWfinder و...
یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ خوب و عالی حتما در آن به شخصیت و یا پرسونای مشتری توجه شده است. شما باید بدانید که دقیقا می خواهید برای چه کسانی بازاریابی و چه کسانی را جذب کنید.
ساخت پرسونای مشتری یعنی "شناسایی و انتخاب مشتریان ایده آل" که با تحقیق و مصاحبه با افراد مختلف می توان به این لیست دلخواه رسید. پرسونا ساختن یعنی شما از قبل بدانید که به احتمال زیاد چه کسانی مشتری شما خواهد بود.
برخی از اطلاعاتی که باید برای پرسونای مشتریان خود جمع آوری کنید عبارتند از سن، جنسیت، موقعیت جغرافیایی (محله، شهر، استان، کشور)، شغل، میزان درآمد، علاقه مندی ها و اولویت ها، کانال های تبلیغاتی مورد استفاده شان، خلقیات و احوالات روحی و روانی و... هستند که دانستن و دسته بندی کردن هر کدام از این اطلاعات بسیار ارزشمند خواهد بود. وقتی این اطلاعات را جمع آوری و دسته بندی کردید، اکنون ایده پردازی جهت انجام اقدامات بازاریابی برایتان بسیار آسوده تر خواهد شد. خلاصه کاری کنید که مخاطب شما در برخودر با کسب و کار شما در کانال های ارتباطی حس خوبی را تجربه کند!
لیستی از رسانه های دیجیتال و آنلاینی که می توانید از طریق آنها اطلاعات مربوط به برند، محصولات و یا خدمات خود را نشر دهید تهیه و نقاط قوت و ضعف هر یک را بنویسید.
برخی از این بسترها و رسانه های بازاریابی آنلاین، مالکیت و اختیارشان دست خودتان است مانند وب سایت تان که یکبار تهیه می کنید و من بعد می توانید محتوای خود را در آن انتشار دهید. (می توانید در کنار تولید محتوای با کیفیت، منحصربفرد و ارزشمند، روی سایت خود سرمایه گذاری کرده و سئوی قدرتمندی برای آن ایجاد کنید).
برخی دیگر پلتفرم هایی هستند که شما هم می توانید در آنها برای کسب و کارتان حساب کاربری باز کنید و از آن بسترها برای ارتباط با مخاطبین و نشر اطلاعات دیجیتال خود استفاده نمایید مانند سیستم های ارسال ایمیل، لینکدین، اینستاگرام، فیس بوک، تلگرام و...،
دسته دیگری از رسانه ها هم وجود دارند که بسیار شناخته شده تر و دارای اعتبار بالایی هستند که با پرداخت هزینه می توان در آنها تبلیغات کرد مانند رادیو و تلوزیون، پیج های پر بازدید موجود در شبکه های اجتماعی، گوگل ادز، تبلیغات بنری در وب سایت های رتبه دار و...
یکی از ویژگی های خوب شبکه ها و رسانه های آنلاین و دیجیتال اینست که اگر محتوا و اطلاعات جذاب و با ارزشی تولید و منتشر کرده باشید بدون آنکه هزینه ای پرداخت کنید، آن محتوا توسط دیگر کاربران بازنشر داده شده و به صورت ویروسی دست به دست و به اشتراک گذاشته می شوند! این روش یکی از قدرتمندترین کانال های بازاریابی است (در واقع همان روش بازاریابی دهان به دهان است که علاوه بر دنیای واقعی در دنیای مجازی نیز انجام می گیرد).
ممکن است استراتژی شما ترکیبی از روش ها و کانال های ارتباطی فوق باشد؛ بدیهی است چنانچه همه این روش ها به صورت موازی و همزمان استفاده شوند، احتمال موفق شدن و دستیابی به اهداف بسیار بالاتر می رود.اما به این نکته توجه داشته باشید که اگر تعداد زیادی کانال ارتباطی و تبلیغاتی را شناسایی کردید که مناسب کسب و کار شما هستند ولی واقعا توان مدیریت همه آنها را ندارید، این اشتباه را نکنید و وارد همه آنها نشوید، برای شروع در یکی دو کانالی که برای شما از بقیه بهتر و کاربردی تر هستند و شما نیز می توانید انرژی لازم را در آنها بگذارید، فعالیت کنید (کم ولی با قدرت شروع فعالیت کنید).
حالا باید بر اساس تحلیل های خود یک برنامه بازاریابی مدون (یک طرح محتوا) تهیه و تنظیم کنید (چه نوع محتوایی، چه زمانی، از طریق کدام کانال، توسط چه کسی و... انتشار یابد) که طبق آن محتواهای مورد نیاز خود را تولید و در زمان مناسب از طریق کانال(های) بازاریابی یا تبلیغاتی منتخب آنها را منتشر کنید. فراموش نکنید که باید محتواهای خود را جذاب، با کیفیت و هماهنگ تولید کرده و به صورت مستمر منتشر نمایید. ضمنا بایستی محتواهایتان هم جهت و در راستای استراتژی ها و اهداف کسب و کارتان باشند. این محتواها می توانند آموزش و یا معرفی مزایای محصولات و خدمات در قالب کتاب های الکترونیکی، فایل های تصویری، اینفوگرافیک، ویدئو و پادکست (فایل صوتی) و... باشند.
نداشتن زمان بندی مناسب برای تولید محتوا، باعث دور شدن مخاطب از برند و فراموشی او می شود.
در صورت دریافت بازخورد نامناسب و یا عدم حصول نتیجه، حتما در محتواهای تولید شده خود بازنگری داشته باشید و آنها کارآمدتر کنید.
از شبکه ها و رسانه های اجتماعی بر اساس ماهیت شان استفاده کنید، مثلا عکس و تصویر پررنگ و لعاب در اینستاگرام جواب می دهد ولی می تواند مثلا در توئیتر اینطور نباشد و...
برای تدوین استراتژی بازاریابی دیجیتال خود خوب است رقبا و هم صنف های خود را در فضای آنلاین زیر نظر داشته باشید و رفتار آنها را رصد کنید و از شکست ها و موفقیت های آنها کسب تجربه و ایده بگیرید. این اقدام در اکثر مواقع بسیار مفید بوده و به شما دید خوبی می دهد.
در این مرحله با اجرای دقیق و استفاده از مراحل و گام های ذکر شده در بالا، می توانید به یک برنامه استراتژی دیجیتال مارکتینگ جامع و منسجم برای کسب و کار خود تهیه و مطابق با آن پیش بروید. پیشنهاد می شود این برنامه را به صورت بلند مدت مثلا "شش ماهه و یا یکساله" برنامه ریزی و تنظیم کنید. سند استراتژی بازاریابی دیجیتال شما همانند یک نقشه راه برای رسیدن به اهداف عمل می کند پس آن را جدی بگیرید و به آن متعهد باشید.
برای تهیه برنامه استراتژی بازاریابی دیجیتال خود می توانید از یک دیجیتال بیزینس کوچ حرفه ای و یا مجموعه ای توانمند در این حوزه که می تواند شما را در این راه همراهی کند، کمک بگیرید. این تصمیم خود نیز یک تصمیم مهم و استراتژیک است و می تواند مسیر رسیدن به موفقیت شما را بسیار کوتاه تر و تضمین کند.
نویسنده: میثم صالحی / آکادمی متامرفیک
