از آنجا که توجه به تحولات عصر فناوری بخصوص فناوری دیجیتال، دیگر برای کسب و کارها یک انتخاب نبوده و یک ضرورت اساسی به شمار می آید، طبیعتا مفهوم بیزینس کوچینگ بدون در نظر گرفتن مشخصه های دنیای کسب و کار دیجیتال، مفهوم کاملی برای پاسخگویی به انتظارات کسب و کارها نخواهد بود. بدین ترتیب خواسته یا ناخواسته باید بیزینس کوچینگ در عصر حاضر را درآمیخته با ویژگی های دنیای دیجیتال دانست و این همان نقطه تولد مفهوم دیجیتال بیزینس کوچینگ است (نقطه تلاقی دو دنیای جذاب و کارآمد، یعنی کوچینگ و فضای دیجیتال) که در این مقاله و از طریق وب سایت آکادمی متامرفیک برای نخستین بار به معرفی کلی آن پرداخته شده است.
تحولات پرشتاب و خیره کننده دنیای فناوری و اثرات آن بر جامعه و همچنین رقابت هایی که روز به روز بر پیچیدگی شان افزوده می شود، لزوم به روز بودن کارآفرینان، استراتژیست ها و حتی تحلیلگران کسب و کار نسبت به آخرین روندهای بازار و فناوری را دو چندان نموده است. در این راستا صاحبان کسب و کارها برای موفقیت و حتی بقای خود بیشتر از آنکه به برنامه ریزی های بلند مدت و مبتنی بر تجربیات گذشته نیاز داشته باشند، به پایش مستمر محیط کسب و کار، کشف فرصت ها، خودآگاهی و توجه ویژه به خلاقیت و نوآوری در کارشان نیازمندند.
به بیان دیگر، در دنیای پیش روی ایشان، تغییر و تحول هوشمند ضرورتی انکار ناپذیر است، چیزی که تنها در سایه اصلاح و ارتقای سطح نگرش و استفاده مناسب از استعدادها و ظرفیت های درونی و بیرونی کسب و کارشان معنی پیدا می کند؛ در این راستا بیزینس کوچینگ بعنوان تسهیلگر فرآیند خودآگاهی و شکوفاسازی کسب و کار ضرورتی حیاتی بوده و حتی نقش برجسته تری نسبت به برخورداری از مشاوران سابقه دار را برای مدیران و رهبران کسب و کارها ایفا خواهد نمود.
همانطور که در مقالات قبلی شما را با ابعاد و ادبیات حوزه کوچ و کوچینگ و بیزینس کوچینگ آشنا نمودیم تا به دیدی بهتر از این موضوعات دست پیدا نمایید، حال می خواهیم نوع دیگری از انواع کوچینگ به نام دیجیتال بیزینس کوچینگ (مربیگری کسب و کار دیجیتال / DBC = Digital Business Coaching) را معرفی و شما را با آن آشنا نماییم و به ابعاد مختلف آن بپردازیم.
همانطور که پیش تر ذکر شد، استفاده از فضای دیجیتال (دیجیتال مارکتینگ) به یک ضرورت اساسی در هر کسب و کاری تبدیل شده است؛ غالب کسب و کارها نیز این ضرورت را احساس کرده و به سوی آن در حال حرکت هستند (مخصوصا پس از ظهور کرونا این مهم در جهان سرعت بیشتری به خود گرفته)، در این راستا برخی از بیزینس کوچ های باهوش نیز این موضوع را زودتر درک کرده و خود را به سلاح دانش دیجیتال مجهز کردند. در حال حاضر نشانه ها نیز حاکی از آنست که مدیران و رهبران کسب و کارها اغلب به دنبال بیزینس کوچ هایی هستند که آموزش های لازم و عمیق را دیده و در این زمینه مهارت کافی دارند، پس باید جنبید!
همانگونه که در معرفی مفهوم بیزینس کوچینگ اشاره شد، اگرچه در نگاه اول، تفاوت خاصی میان مفاهیم بیزینس کوچ، منتور، مشاور کسب و کار مشاهده نمی شود، اما نقطه تمایز آنها این نکته است که بیزینس کوچ بیشتر از آنکه دانش، تخصص و تجربه خاصی در آن حوزه کسب و کار داشته باشد، از مهارت هایی برخوردار است که می تواند صاحب کسب و کار را به یک چالش درونی بکشاند که نتیجه اش افزایش خودآگاهی اوست.
در فرآیند بیزینس کوچینگ و با کمک کوچ، مراجع (خدمت گیرنده خدمات کوچینگ / کلاینت) نسبت به جایگاه کسب و کار خود، استعدادها، ظرفیت ها و فرصت های پیرامونی آن آگاهی عمیق تری پیدا کرده و در ادامه نیز به کمک اصول کوچینگ موفق می شود تا آینده مطلوب خود را به خوبی تصویرسازی کرده و گام های دقیق و مشخصی برای دستیابی به آن ترسیم نماید. در واقع تمامی این اقدامات و تصمیم گیری های مربوطه تماما توسط خود مراجع انجام شده و نقش کوچ در این مسیر، ترغیب کننده، تسهیل کننده و پشتیبان فکری خواهد بود.
طی فرآیند بیزنس کوچینگ، کوچ با استفاده از مهارت گوش کردن موثر سعی می کند تا شناخت درست تری از مشخصات، مسائل کلیدی و واقعیت های کسب و کار مراجع خود پیدا کند؛ همچنین با بهره گیری بجا از مهارت پرسشگری قدرتمند در تلاش است تا مراجع را به بازبینی عمیق تری از خود و کسب و کارش وادار نماید. او با استفاده از پرسش های چالش برانگیز، پرسش های شفاف کننده، پرسش های مقایسه ای و پرسش های جستجوگر کمک می کند تا خود مراجع در میان این سئوال و جواب ها امکان واکاوی و تحلیل مسائل اساسی اش را بدست آورده و به بهینه ترین راه حل ها دست یابد.
یک بیزینس کوچ (مربی کسب و کار) سعی می کند تا همواره با ذهنی باز و بدون پیش فرض با مراجع خود و مسائل کسب و کارش برخورد نموده و در بازخورد دهی نیز انگیزه بخشی، همدلی، صداقت، واقع بینی، تعادل و توازن و البته قابلیت اجرا را در نظر داشته باشد.
چالش ها و فرصت های عصر فناوری به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات را می تواند در زمره داغ ترین و البته پر طرفدارترین موضوعاتی دانست که امروزه تحت عنوان اقتصاد دیجیتال در تمامی لایه های اجتماعی و اقتصادی جوامع مختلف نفوذ کرده و تحولات پی در پی ناشی از آن با شتابی وصف نشدنی و البته با بی رحمی تمام در حال فتح تمام چارچوب های سنتی است که روزگاری برای خود جایگاه و برو و بیاهایی داشتند. کسب و کارها نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بدیهی ترین اصول کاری شان تنها در کمتر از یک ربع قرن گذشته تماما به چالش کشیده شده است. از چگونگی زنجیره تامین، زنجیره تولید، بازاریابی، ارتباط با مشتریان تا برندسازی و برنامه وفاداری مشتریان.
? عدم ثبات
? اهمیت نوآوری
? رویکرد سیستمی
? جهانی سازی
? داده محوری
? عدم تمرکز
? رویکرد پلتفرمی
? اثرات شبکه ای
? سرمایه های فکری
? سرعت بالای انتشار اطلاعات
حال کسب و کارهایی که این مشخصه ها و چالش ها و فرصت های پس آنها را به خوبی و به موقع درک کرده و خود را برای مواجهه اصولی با آنها تجهیز کرده باشند، همچون یک موج سوار حرفه ای از این موج عظیم لذت خواهند برد در غیر اینصورت زیر فشار و قدرت این موج، در هم پیچیده و چه بسا برای همیشه از صحنه بازار حذف گردند.
با توجه به تصویر کلی که از ویژگی ها و واقعیت های " عصر اقتصاد دیجیتال " بیان گردید، اهمیت بهره مندی صاحبان کسب و کار از یک فرآیند بیزنس کوچینگ موثر برای این دوران دو چندان می گردد. بیزنس کوچینگی که با درک و شناخت درست و کاربردی از مشخصه اقتصاد دیجیتال و اثرات آنها بر کسب و کار و با سفارشی سازی اصول و مبانی کوچینگ برای این اقتصاد، یک ترغیب کننده و تسهیلگر خوب برای موفقیت صاحبان کسب و کار باشد.
بدین ترتیب یک دیجیتال بیزینس کوچ با آگاهی و باور عمیق نسبت به عدم قطعیت ها و سرعت زیاد تغییرات محیطی در عصر دیجیتال، همواره هشدارهای لازم نسبت به عدم ثبات را در قالب پرسشگری ها و بازخوردها به مراجع خود گوشزد می کند. او با شناخت فرآیند اصولی مدیریت خلاقیت و نوآوری، سعی می کند تا نوآوری را بعنوان یک اصل اساسی موفقیت کسب و کار در نگرش مراجع خود تثبیت نموده و کمک کند تا او با تکیه بر ظرفیت ها و استعدادهای کسب و کار و فرصت های شناسایی شده، خود بهترین ایده های نوآورانه را کشف، عملی و راهبری نماید.
یکی از کلیدی ترین موضوعاتی که یک دیجیتال بیزینس کوچ در جلسات با مراجع خود به آن خواهد پرداخت، بازمهندسی فرآیندهای کسب و کار، بهینه سازی و تاحد امکان سیستمی سازی آنهاست؛ به گونه ای که بسیاری از اقدامات کلیدی کسب و کار در قالب سیستم های مشخص و با کمترین سطح درگیر نمودن صاحب کسب و کار انجام گردیده و نتیجه بخشی قابل قبولی داشته باشند.
شاید بتوان جذابترین وجه تمایز دیجیتال بیزینس کوچینگ با بیزینس کوچینگ را در این نکته دانست که دیجیتال بیزینس کوچ در فرآیند کاری خود تنها به مذاکره با مراجع خود بسنده نکرده و با علم نسبت به ظرفیت داده های درونی و محیطی کسب و کار و مهارت داده کاوی، کمک می کند تا بخش عمده ای از شناخت و آگاهی نسبت به استعدادها و واقعیت های کسب و کار از دل داده ها و اطلاعاتی بدست آید که به ظاهر و تا پیش از این اهمیت دانشی خاصی برای کسب و کار نداشته اند.
در مفهوم دیجیتال بیزینس کوچینگ (DBC) راهبرد بنیادین عدم تمرکز و استفاده از برون سپاری فعالیت ها بسیار مورد توجه کوچ قرار داشته و بر این مبنا کمک می کند تا مراجع، کسب و کار خود را از این منظر به چالش فکری بکشد. از سوی دیگر استفاده از ظرفیت رویکرد پلتفرمی به قدری در فرآیند دیجیتال بیزینس کوچینگ جذاب است که به جرأت می توان ساختار کلی هر کسب و کاری را بار دیگر بر مبنای آن مورد ارزیابی قرار داد. اینکه کسب و کار بصورت یک پلتفرم واسط بتواند در گستره بالایی ارتباط میان عرضه کنندگان یک کالا و یا خدمت و نیازمندان به آنها را به خوبی برقرار کرده و از این طریق به ارزش بالایی دست یابد. موردی که به خوبی در جایگزینی پلتفرم تاکسی اینترنتی با تاکسی سرویس های سنتی می توان ارزش آفرینی شگفت انگیز آن را ملاحظه نمود.
توجه به سرمایه ها و مالکیت فکری و دانشی از اصول اساسی دیجیتال بیزینس کوچینگ است که کمک می کند تا مراجع را نسبت به آنچه در این زمینه دارد و یا آنچه که باید بدست بیاورد آگاه تر کند. همچنین دیجیتال بیزینس کوچ ضمن درک جایگاه کلیدی بازاریابی و فروش در بقاء و رشد کسب و کارها و همچنین شناخت ظرفیت های بی نظیر عصر دیجیتال برای این موضوعات، فرآیند کوچینگ را به گونه ای هدایت می کند که نگرش مراجع نسبت به ابزارهای دیجیتال برای بازاریابی متحول شده و بالاترین ضریب بهره وری از آنها بهره مند گردد. از برندسازی گسترده در فضای وب و رسانه ها و شبکه های اجتماعی گرفته تا سرنخ یابی موثر مشتریان بالقوه و دستیابی به بالاترین نرخ تبدیل در قیف فروش! البته این تمام ماجرا نبوده و ترغیب و هدایت مراجع برای فرصت یابی، باورسازی و رشد کسب و کارش در بازارهای فرامنطقه ای و جهانی از دیگر اصول و مهارت هایی است که تنها یک دیجیتال بیزینس کوچ از آن برخوردار است.
تلاش کنید تا مهارت های لازم برای تبدیل شدن به یک "دیجیتال بیزینس کوچ حرفه ای" را یاد بگیرید؛ با کسب این مهارت و تخصص، فراتر از یک بیزینس کوچ عمل کرده و می توانید کسب و کار خود و یا دیگران را از اساس متحول کنید.
نویسندگان: علی ترکی و میثم صالحی / آکادمی متامرفیک
