معرفی رشته عمران:
پیش از این، رشته‌ی عمران را با عنوان «مهندسی راه و ساختمان» یاد می‌کردند و هدف نهایی در این مسیر، پرورش طراحان، مجریان پروژه‌های ساختمانی و صنعتی، نظارت بر اجرای درست پروژه‌های عمرانی در زمینه‌های گوناگون و همین‌طور همکاری با مشاوران ساختمانی است. با توجه به نیاز مبرم جامعه‌ی بشری، مهندسین عمران می‌توانند در زمینه‌های ساخت و بازسازی ساختمان‌ها، تاسیسات آبی، راه‌های مواصلاتی، تونل‌ها، پل‌ها، سدها، دکل‌های مخابراتی، فرودگاه‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای و حرارتی فعالیت داشته باشند. پیشینه‌ی مهندسی عمران برمی‌گردد به حدود 3000 سال پیش از میلاد مسیح، زمانی که در مصر باستان و میان‌دورود مردم کم‌کم زندگی کوچ‌نشینی را رها کردند و به زندگی یک‌جانشینی روی آوردند. آن زمان نیاز انسان‌ها به ساختمان‌سازی به‌جهت داشتن سرپناه، پررنگ شد و بعد از آن گسترش حمل و نقل و سازه‌های دریانوردی اتفاق افتاد.
«مهندس عمران» شدن آرزوی شیرین خیلی از بچه‌‌هایی است که در شرف ورود به دانشگاه هستند ولی خوب برای چشیدن شیرینی این آرزوی دست‌یافتنی باید زحمات زیادی بکشند. یکی از این دشواری‌هایی که باید پشت سر گذاشته شود، مطالعه‌ی کتاب‌های مربوط به این رشته و پاس کردن واحدهای آن در دانشگاه است؛ از مهمترین این مباحث می‌توان به استاتیک، مقاومت مصالح، دینامیک، تحلیل سازه‌ها، مکانیک خاک، مهندس پی، مکانیک سیالات، هیدرولیک، مهندسی زلزله، نقشه‌برداری، تکنولوژی بتن، سازه‌های فولادی، سازه‌های بتن آرمه، راه‌سازی، روسازی راه، مترهوبرآورد پروژه اشاره کرد. شما می‌توانید در ادامه با مهمترین کتاب های مهندسی عمران آشنا شوید.
همان‌طور که از اسم این کتاب مشخص است، یکی از ضروری‌ترین کتاب‌ها برای دانش‌پژوهان این رشته به حساب می‌آید، در این اثر تلاش شده تا همه‌چیز در رابطه با مهندسی عمران و مشاغلی که با آن مرتبط هستند بیان شود. از میان مواردی که با مطالعه‌ی این کتاب با آن‌ها آشنا می‌شوید، می‌توان به ویژگی‌های شغلی، روش‌های جستجو شغل، تهیه رزومه، چگونگی رفتار در جلسه مصاحبه، آداب حضور در اداره، مهارت‌های موردنظر، آشنایی با مراحل اجرایی پروژه، نحوه خوانش نقشه‌های معماری، نرم‌افزارهای کامپیوتری، مباحث فنی، آیین‌نامه‌های ضروری و در کوتاه‌سخن هرآن‌چیزی که برای رسیدن به موفقیت در رشته عمران به آن احتیاج خواهید داشت. این کتاب در 7 فصل با عناوین کلیات، فرصت‌های شغلی مهندسین عمران، مهارت‌های ضروری یک مهندس عمران، مهارت نقشه‌خوانی، هنر مترهوبرآورد و تهیه صورت وضعیت، آشنایی با روند عملیات اجرایی و همچنین آشنایی با برخی مفاهیم و واژه‌های ضروری گردآوری شده است.
یکی از مباحثی که دانشجویان عمران باید آن را فرابگیرند «مقاومت مصالح» است که از آن با عناوین «مقاومت مواد» و «مکانیک مواد» هم یاد می‌شود. دانشجویان در این کتاب به بررسی استحکام مواد و واکنش‌های مکانیکی آن‌ها با یکدیگر، تغییر شکل و رابطه‌شان با هم می‌پردازد. هدف نهایی از مطالعه‌ی این درس این است که مهندسان آینده بتوانند با تکیه بر آن ماشین‌های گوناگون و همچنین سازه‌های باربر را آنالیز کنند. یکی از مهمترین کتاب‌های مقاومت مصالح که بیشتر دانشجویان آن را مطالعه می‌کنند، نوشته‌ی پروفسور ایگور پوپوف است.
خاک محیطی است متفاوت و تشکیل شده از سیالات گوناگون و حتی گاها مواد آلی، مایعات، گازها و... . طبیعی است که دانش‌پژوهان این رشته می‌بایست با کنش‌های مختلف خاک نیز آشنا شوند و این جدای مکانیک سیالات و یا مکانیک جامدات است. این مبحث زیربنای علمی موردنیاز برای تجزیه و تحلیل در مهندسی خاک و پی که یکی از زیرشاخه‌های مهندسی عمران بوده را ایجاد می‌کند.
در علم مکانیک محیط‌های پیوسته، یکی از مباحث با اهمیت مکانیک سیالات و یا همان مکانیک شاره‌ها است. این درس یکی از دروس اساسی در خیلی از رشته‌های مهندسی چه در مقطع کارشناسی و چه در مقاطع بالاتر به‌شمار می‌آید. این مبحث با مکانیک جامدات فصول مشترکی هم دارد ولی در نهایت در گفتمان "عدم تحمل‌ناپذیری تنش برشی" سیالات، از هم متمایز می‌شوند.
یکی از مطالب مهندسی مشترک بین رشته‌های مختلف، هیدرولیک است که در آن به پردازش سیالات تحت فشار پرداخته می‌شود. از برتری‌های هیدرولیک نسبت به گونه‌های انتقال انرژی مکانیکی و الکتریکی را می‌توان امکان افزایش نیرو در مرحله‌ی انتقال و تغییر سریع جهت حرکت دانست. محمود حسینی کتابی با این عنوان گردآوری کرده که به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران یکی از منابع خوب در این زمینه برای دانشجویان، به‌شمار می‌آید.
همان‌طور که می‌دانید، ما سازه‌های گوناگون با متریال مختلف داریم اما یکی از پرکاربردترین آن‌ها در علم عمران، سازه‌هایی است که از جنس فولاد به دلیل توان تحمل بالا نیرو ساخته می‌شود. در این سازه‌ها، اتصالات مختلفی به‌کار می‌رود که از آن میان می‌توان به نوع جوشی، پرچی و یا پیچی اشاره کرد. یکی از بهترین منابع این عنوان، کتابی است که «شاپور طاحونی» آن را گردآوری کرده است.
شاید بهتر باشد در ابتدا تعریفی از راه‌سازی برایتان ارائه دهیم تا با پیش‌زمینه‌ی ذهنی وارد این مبحث شوید. به پروسه‌ی آماده‌سازی یک جاده با یک عرض مشخص و از پیش تعیین شده بر روی زمین، جاده‌سازی می‌گویند تا به‌این‌ترتیب عابران بتوانند با گذر کردن از روی آن، از یک مبدا به مقصد موردنظرشان برسند. این پروسه از بخش‌‌های مختلفی همچون ساخت اساس، زیرسازی و روسازی تشکیل می‌شود. البته می‌توان جدول‌کشی و نصب علائم راهنمایی و رانندگی را هم یکی از این مراحل دانست که در پایان کار انجام می‌شود. یکی از منابع مهم این درس کتابی است که حمید بهبهانی آن را گردآوری نموده و در اختیار دانشجویان قرار داده است.
استاتیک که برخی آن را ایستایی می‌گویند یکی از دروس اصلی در رشته‌هایی همچون مهندسی مکانیک و عمران بوده که در اصل به مکانیک جسم‌های صلب گفته می‌شود. تعادل ایستا را می‌توان صورتی دانست که در آن مکان نسبی سامانه‌ها نسبت به هم عوض نشود و یا جزء‌ها و سازه‌ها در اثر وارد آمدن فشار خارجی به صورت ساکن بماند.
نمی‌توان از کتاب های زبان اصلی عمران حرف زد ولی از کتاب زبان تخصصی این رشته سخن نگفت. هر دانشجویی می‌بایست با واژه‌های تخصصی و پرکاربرد انگلیسی در رشته‌ی خود آشنا شود تا این‌گونه بتواند در آینده‌ی شغلی خود راحت‌تر با مردم سایر کشورها ارتباط برقرار کند؛ مهندسین عمران هم از این قاعده مستثنی نبوده و نیستند. البته اگر تاثیر این درس، در کنکور ارشد را درنظر بگیریم، اهمیت آن دوچندان هم خواهد شد.
در این مقاله تلاش شد تا شما با مهمترین کتاب های رشته عمران آشنا شوید و بتوانید یک شاکله‌ی ذهنی از این رشته و منابعی که می‌بایست در طول دوران تحصیل خود پاس کنید را داشته باشید. باشد تا بنای سازه‌های مستحکمی، توسط شما برای آیندگان پایه‌گذاری شود.
