شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی این روزها به شدت در زندگی ما نفوذ کرده‌اند و به هیچ عنوان نمی‌توان نقش آن‌ها را در انجام امور روزانه، ارتباط با دوستان، آشنایان و به نوعی با همه افراد نادیده گرفت. اما آیا این رسانه‌ها روی عملکرد مغز کاربران و پردازش اطلاعات و استدلالات علمی آن‌ها مؤثر خواهند بود؟
ساعت‌ها وقت گذراندن با گوشی هوشمند و گشت‌وگذار در فضای مجازی و گپ‌زنی و تعامل با دوستان و گم شدن میان انبوهی از اخبار و اطلاعات، باعث فاصله گرفتن کاربران از دنیای واقعی شده، و گاه حس می‌شود که قسمت‌هایی جدی از زندگی شخصی افراد، فدای زندگی مجازی‌شان می‌شود. ساعات اولیه صبح و نشستن در مترو، اتوبوس و تاکسی برای رسیدن به محل کار، بعد از صرف یک وعده غذایی، چند دقیقه‌ای استراحت در میان کار و یا بسیاری از فرصت‌های کوتاه در زندگی ما مجالی برای مراجعه برای به شبکه‌های اجتماعی و مشاهده پست دوستان، آشنایان و یا صفحاتی که آن‌ها را دنبال می‌کنیم، شده‌اند.
امروزه حتی در انجام امور کاری، دانشگاهی و علمی نیز نیازمند شبکه‌های اجتماعی هستیم و بسیاری از ارتباطات بین همکاران، اساتید و دانشجویان در این بستر صورت می‌گیرد. شبکه‌های اجتماعی باعث شدند که انتقال اطلاعات بسیار آسان‌تر از قبل صورت بگیرد؛ چرا که هم‌زمان می‌توان نوشت، صحبت کردن و حتی فیلم، عکس و داده‌هایی را به اشتراک گذاشت.
اما با وجود این امکانات گسترده شبکه‌های اجتماعی برای برقراری ارتباط، آیا شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شوند ما در مباحث علمی، بتوانیم پیشرفت کنیم و یا اینکه صرفاً باعث دید سطحی ما در برخورد با آن‌ها می‌شوند؟
به تازگی گروهی از محققان در دانشگاه شهر میلان ایتالیا تحقیقاتی را در این مورد انجام داده‌اند که نشان می‌دهد دانش‌آموزانی که برای مطالعه از وب‌سایت‌ها، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند در بلندمدت دچار افت تحصیلی بیشتری نسبت به دیگران می‌شوند. نتایج به‌دست آمده در این تحقیق نشان می‌دهد که این دسته از دانش‌آموزان ۴۰ درصد بیشتر از دیگران در معرض افت تحصیلی و کاهش درک عمیق از مطالب قرار می‌گیرند.
این گروه در تحقیقات خود در طول دو سال تحصیلی از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، وضعیت ۱۵۰۰ دانش‌آموز دبیرستانی از ۷۰ مرکز آموزشی مختلف را بررسی کردند. در پژوهش صورت گرفته مشخص شد که در حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد از دانش‌آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی(در این تحقیق شبکه اجتماعی توییتر به‌عنوان مبنا در نظر گرفته شده است) بیشتر استفاده می‌کنند، در دوران تحصیل خود دچار افت آموزشی و تحصیلی محسوسی می‌شوند.
نکته حائض اهمیت این تحقیق اینجا است که برخی از دانش‌آموزانی که اعلام کرده‌اند از توییتر برای انجام مباحث علمی استفاده می‌کنند نیز در سطح پایین‌تری از همکلاسی‌های خود قرار دارند که همین مباحث را به صورت سنتی انجام می‌دهند. همچنین این دسته از دانش‌آموزان قدرت مباحثه، استدلال و نتیجه‌گیری علمی پایین‌تر دارند.
سال گذشته جک دورسی، مدیر عامل توییتر اعلام کرد که تیم تحت هدایت او در حال توسعه بستری سیستماتیک برای کمک به تبدیل شدن این شبکه اجتماعی به محلی برای انجام بحث‌های سالم‌تر، مکالمات و تفکرات انتقادی و چالشی است. با وجود تحقیقاتی مانند آنچه گروه ایتالیایی انجام داده‌اند شاید بهتر باشد که در توسعه این طرح جک دورسی و پروژه‌های مشابه بازنگری شود و نحوه تعامل کاربران و به خصوص کودکان و نوجوانان با این شبکه‌ها نیز تغییر یابد.
منبع: DailyMail
