مانند بسیاری از دختران ۲۴ ساله، الکساندرا موندالک، یک گزارشگر مد، وقتی به خود آمد که اسیر رسانهی اجتماعی اینستاگرام شده بود. حساب کاربری متمرکز بر مُد و بهسرعت در حال رشد او تمام فکر و روح او را اشغال کرده بود. هنوز موفق نشده بود از آن پولی در بیاورد اما موندالک فکر میکرد اگر پشتکار داشته باشد میتواند به سطح اینفلوئنسر برسد.
او میگوید:” اهمیت بسیار زیادی به این میدادم که چه کسی اینستاگرام من را میبیند” و شروع به گذاشتن پستهای متناوب از هدایایی کرد که از طرف شرکتهای مشهور به او داده میشد و امیدوار بود افزایش فالوور نصیبش شود. “بیشتر از اینکه تماسهای کاری مهم برقرار کنم نگران این بودم که ظاهر پستهایم چطور است و چطور به نظر میآیند. فشار زیادی روی هم احساس میکردم برای اینکه برند خاص خودم را بسازم و در این راه اضطراب و استرس بسیار زیادی به من وارد شد.”
موندالک در اواخر سال ۲۰۱۷ تصمیم گرفت اینستاگرام را ترک کند. این جدایی ۹ ماهه ادامه پیدا کرد و به گفتۀ او در آن دوره بهتر از همیشه بوده است: “دیگر احساس نیاز نمیکردم که مجبورم محتوای بسیار عالی و بینقص پست کنم.” اما پس از نه ماه، موندالک تصمیم گرفت از کار گزارشگری رها شود و بهصورت آزاد کار کند. او احساس کرد برای حفظ ارتباطات کاری مجبور به پیوستن مجدد به آن پلتفرم است. او میگوید ” با پرسههای بیهدف و دیوانهوار میان عکسها در حال عقب ماندن از پروژهها است.”
“اگر بگویم خودم را با مدلهایی که در اکسپلور اینستاگرام میدیدم مقایسه نمیکردم، دروغ گفتهام. کسی داشت ارتباطاتی را که من نداشتم برقرار میکرد و چیزهایی را که من نمیخریدم، میخرید. یک زندگی سگی که تمام حاصلش را در کف دستت میچکانند. “
موندالک در روابط پیچیدهاش با اینستاگرام تنها نیست. تا ژوئن ۲۰۱۸ اینستاگرام مرز ۱ میلیارد کاربرد را رد کرد که نیمی از آنها هر روز از طریق آن نظرات و تصاویر خود را به اشتراک میگذارند.
افراد جوانتر بین ۱۸ تا ۲۴ سال نسبت به افراد ۳۴ سال به بالا بیشتر از اینستاگرام استفاده میکنند. تحقیقات اخیر منتشر شده در مجله “روانشناسی فرهنگ رسانههای محبوب” برخی جزئیات ترسناک را در مورد چگونگی تأثیر منفی استفاده از اینستاگرام بر سلامت روان ما نشان داده است. به نظر میرسد اینستاگرام در مقایسه با سایر سیستمعاملهای اجتماعی مانند یوتیوب، توییتر و فیسبوک برای مغز ما مضرتر است، بهخصوص وقتیکه ما خودمان را در هنگام استفاده از آن با دیگران مقایسه کنیم.
دانیل واگستاف استاد روانشناسی دانشگاه استرالیا فدراسیون، میگوید مردم بهطور طبیعی به این دلیل خود را با دیگران مقایسه میکنند که جایگاه خود را کشف کنند. او معتقد است که اینستاگرام بیش از هر پلتفرم دیگر رادار مقایسه اجتماعی ما را گیج میکند.
اما از سوی دیگر داشتن درآمد قابل از اینستاگرام روندی است که تلفات خود را از افراد مشهور میگیرد و هزینههای آن میتواند تاثیرات روانشناختی جدی به همراه داشته باشد. ۱۲ فرد اینفلوئنسر (فرد مشهور در اینستاگرام) که من با آنها در تحقیق خودم مصاحبه کردم، گفتند که احساس اعتیاد به یک هویت ایستا و غیرواقعی دارند. آنها اغلب ناتوان از کنار گذاشتن تلفن و لپتاپ خود هستند و بهطور مداوم آنلاین هستند. اگر میخواهید اینفلوئنسر باشید، باید با تمام مخاطبین خود ارتباط برقرار کنید؛ دادن اجازه یک استراحت به خود یک شکست بزرگ است.
آلفرد یک زن آفریقاییتبار است که در یک آپارتمان کوچک در سیاتل، واشنگتن زندگی میکند. او ازدواج نکرده و لباسهای مد نمیپوشاند. در اینستاگرام او از زندگی رؤیایی با نوشیدنیهای سبز آرامشبخش و ویلاهای لوکس و بسیار زیبا خبری نیست، او مأموریت خود را گفتن داستان واقعی زندگی خود قرار داده و به دلیل تلاش و تکنیک خوبش، تعداد فالور خوبی جمع کرده است.
بهتازگی، آلفرد احساس ناخوشایند و بیانگیزگی را تجربه میکند، احساسی شبیه سوختن و کم آوردن و به همین دلیل دیگر خوراک همیشگی را به صفحۀ خود نمیدهد. او تصمیم گرفت کار خود را دو هفته تعطیل کند. این برای کسب و کار یک اینفلوئنسر بسیار خطرناک است اما او اهمیتی نمیدهد اما در طول زمان چیزی امیدوار کننده برای او اتفاق افتاد: فالورهایش به او گفتند که دلشان برای او تنگ شده است.
“افراد زیادی به من پیام دادند که “بدون تو اینستاگرام ما تنوع ندارد”، من آماده ترک اینستاگرام بودم اما با این اتفاقات احساس کردم باید برگردم”
واگستاف در تحقیقات خود دریافت که در اینستاگرام دیدن پستهای افرادی که کاربر با آنها آشناست یا سبک زندگی شبیه به خود او دارد، اضطراب کمتری نسبت به غریبهها ایجاد میکند.
این تحقیق که در مجله “رفتار، سایبر سایکولوژی و شبکههای اجتماعی در سال ۲۰۱۵ چاپ شد نشان حاکی که اگر پستهای اینستاگرام بهجای یک زندگی رؤیایی زندگی واقعی را نشان دهد، اثرات منفی این پلتفرم کاهش مییابد.
وگستاف میگوید: “افراد عادی بیشتری را دنبال کنید.” “اگر شما بسیاری از صفحات افراد مشهور را دنبال کنید، انتظارات غیرواقعی از خودتان را بالا میبرید. در عوض، کسی را دنبال کنید که مطالب مربوط به مبارزات خود در زندگی را در اینستاگرام پست میکند. “
برخی افراد مشهور مانند تیلور سویفت خوانندۀ مشهور آمریکایی، در مورد اینکه ریزترین حرکات و جزئیات زندگیشان زیر ذرهبین دوربینها و نگاه لحظهبهلحظۀ میلیونها نفر باشد، احساس خوبی ندارند تا جایی که حتی حسابهای کاربری شبکههای اجتماعی خود را پاک میکنند.
“مایلی سایروس” دیگر چهرۀ مشهور هنری با پاک کردن تمام حسابهای شبکههای اجتماعی خود سر و صدای بسیاری در رسانههای به پا کرد و وقتی در برابر انبوه سؤالات در مورد دلیل این کار (چیزی که انتظار آن را داشت) قرار گرفت اعلام کرد فقط به یک تنوع در فضای زندگیاش نیاز داشته! و با این کار احساس سلامتی بیشتری داشته است.
“کانیه وست” خواننده بسیار مشهور آمریکا درگیری بسیار با خود بر سر پاک کردن یا نکردن حسابهای شبکههای اجتماعی دارد و به نظر میرسد این درگیری با خود تلفاتی هم داشته! او پس چند سال پاک کردن و دوباره ایجاد کردن حسابهای شبکههای مختلف اجتماعی در فضای مجازی، شروع به توییت کردن مطلب بسیار جنجالی و حاشیهساز در توییتر کرده است.
“جاستین بیبر” (که اگر حتی یک روز هم ماهواره نگاه کرده باشید حتماً او را میشناسید) به این دلیل شبکههای اجتماعی را کنار گذاشت که بعضیها در آنها راجع به نامزد او بد صحبت کرده بودند!
“سلنا گومز” (بازیگر و خواننده) اما دلیل نسبتاً قابلدرکتری برای ترک اینستاگرام داشت؛ حملۀ هکرها و عدم امنیت کافی این پلتفرم! اما بعد از این اتفاق او دچار عادت پاک کردن اینستاگرام خود بهصورت هفتگی شد و دلیل آن را بازیابی سلامت ذهنی خود عنوان کرد! به گفته خود او:” نمیتوانم جلوی خودم را بگیرم و کامنت های منفی راجع به خودم را نخوانم، تصور کنید خودتان ضعفهای بسیاری را در خودتان احساس میکنید و یک نفر دیگر هم تک تک آنها را مثل یک میخ توی ذهنت میکوبد، انگار فقط قصد سوراخ کردن و زخمی کردن روحت را دارند.”