پیش‌تر گفتیم که مفاهیم مطالعات انسانی، کلا لغزنده هستند و ابهام، بخشی از ماهیت این مفاهیم است؛ اما این ابهام و لغزندگی در مفاهیم سیاسی، مضاعف‌تر است و چندپهلویی بیش‌تری دارد. برای گریز و مهار این آسیب، باید مفاهیم و اصطلاحات را معطوف به زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی‌ای معنا کرد که این مفاهیم و اصطلاحات در آن متولد شده‌اند. مفهوم STATE نیز مستثنی از این قاعده نیست. اگر استیت را به دولت ترجمه کنیم و بخواهیم در زمین ایرانی-اسلامی، نهادی مقارن با استیت بسازیم، قطعا چنین کاری پر از کژتاپی و اعوجاج خواهد بود. برای روشن‌شدن این امر، پیش‌تر به نمونه آلمانی اشاره کردیم تا نشان دهیم که بومی‌سازی این نهاد و مفاهیم سازنده‌ی آن صرفا برای ما - که ایرانیان مسلمان هستیم - حائز اهمیت نشده است، بلکه این امر برای هر ملتی که به دارایی‌ها و اختصاصات و ویژگی‌های فرهنگی و تمدنی خودش تعلق خاطر دارد، مهم است.
پیش از هر چیز باید توجه داشت که استیت (STATE)، در گذار از «جهان سنت» به «جهان مدرن» موضوعیت پیدا می‌کند. بنابراین به یک معنای دیگر نیز می‌توان ادعا کرد که در خروج از جهان مدرن و ساختن دوران جدید عالم نیز، ناگزیر از فهم «State» هستیم. ما استیت غربی را از این رو مقدم در مطالعه می‌کنیم، چون گذار از جهان سنت به جهان مدرن برای نخستین بار در ژئوپولیتیک غرب رقم خورده است. این گذار نه‌تنها سیمای جهان اجتماعی غرب و سپس به‌تدریج سیمای اقصای بلاد را دگرگون کرد، بلکه در گامی عمیق‌تر، مفاهیم اجتماعی مردمان مغرب‌زمین و سپس مفاهیم اجتماعی دیگر ملت‌ها را نیز متاثر از خود نمود و زلزله‌ای در فهم مردمان جهان از فرهنگ‌شان درانداخت. به‌بیان‌دیگر، گذار از سنت به مدرنیته با فاعلیت و عاملیت دولت مدرن نه‌تنها قلمروهای فیزیکی، بلکه قلمروهای متافیزیکی و ساحت عقل و خرد را نیز درنوردید و معنای آن‌ها را معطوف به خود سمت‌وسو بخشید. به‌همین‌خاطر است که ما در خواندن سنت‌مان نیز متاثر از جهان مدرن هستیم. ما در مواجهه با فرهنگ و سنت دچار آستیگمات شده‌ایم و ساختمان معانی فرهنگی خومان را آن‌گونه که پیش‌تر در سنت‌مان بازنمایی می‌شد، نمی‌توانیم درک کنیم. تبعا با تحول در فیزیک و متافیزیک، نحوه‌ی ساختن و برآمدن نهادی این مفاهیم نیز تغییر پیدا می‌کند. یعنی نه‌تنها واقعیت و ماهیت زمام‌داری در دوران مدرن متحول شده، بلکه معنای مفاهیم سازنده‌ی زمام‌داری نیز متحول شده‌اند؛ مضاف بر این دو، نحوه‌ی ساختن و برآمدن نهاد زمام‌داری در میان ملت‌ها نیز تغییرات و دگرگونی‌های ژرفی یافته است.
وقتی از دولت‌سازی جدید صحبت می‌کنیم، باید به جوانب پیچیده‌ی این امر دقت داشته باشیم.
این سخن ادامه خواهد داشت.
https://www.instagram.com/mh.taheri1980/
