موضوع سیاست، تکاپو برای تغییر است. اما آنچه به تکاپوی سیاسی رنگ متفاوتی میبخشد، ضرورت همراهسازی دیگران برای نیل به مقصود است. ارسطو در طبقهبندی علوم، آنها را به دو دسته کلی تقسیم میکند: گروه نخست را در طبقهی «سوفیا» یا حکمت، و گروه دوم را «فرونسیس» یا فن قرار میدهد. فرونسیس بعدها در ترجمه فیلسوفان مسلمان، تا حدودی به خطا ترجمه شده و «حکمت عملی» نامیده شده است.
ملاک ارسطو در این طبقهبندی، قدرت نفوذ اراده بوده است. بهباور او، سه دانش: الهیات، ریاضیات و طبیعیات، دانشهایی هستند که ارادهی انسان در آن دخیل نیست؛ بهعبارتدیگر، اینها دانشهایی هستند که از هستی و هستها سخن میگویند؛ خواه ما بخواهیم یا نخواهیم، وجود دارند و خواستن ما نیز در کیف وجود آنها دخالتی نمیتواند بکند. اما سه دانش دیگر، یعنی اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن؛ دانشهایی هستند که اراده و میل انسان در آنها دخیل است و میتواند مبدا تصرف و تغییر و تحول در آنها شود. بهعبارتدیگر، این سه دانش، جنبهی هنجاری دارند و به باید و نبایدها میپردازند؛ لذا موضوع این علوم، عرصهی ظهور ارادهی انسانی قرار میگیرد. در این طبقهبندی، «اخلاق» در مقیاس فردی، «تدبیر منزل» در مقیاس خانوادگی، و «سیاست» در مقیاس اجتماعی، موضوع تصرف انسان واقع میشود. ازاینمیان، دانش سیاست را ارباب علوم میداند، چراکه وسیعترین مقیاس تصرف انسانی در این علم مورد بحث قرار میگیرد.
باید و نبایدهای سیاست، برخلاف اخلاق و تدبیر منزل، برای تحققیافتن باید به خواستهی انسانهای دیگر تبدیل شوند. اگر در اخلاق، ارادهی انسان کفایت میکند؛ و اگر در تدبیر منزل، عواطف و محبت تسهیلگر همراهی ارادهی اهل منزل با ارادهی ریاست خانواده میشود؛ اما در سیاست، که به عرصهی عمومی نظر دارد، موضوع پیچیدهتر است. لذا مهمترین پرسش سیاست این است که چگونه میتوان ارادههای متکثر را در یک راستا با همدیگر همگرا کرد تا قدرت لازم برای تحقق یک امر عظیم اجتماعی فراهم شود؟ این ارادهی بزرگ اجتماعی، در قالب نهاد دولت تبلور پیدا میکند.
https://www.instagram.com/mh.taheri1980