بندرعباس بزرگترین بندر ایران و يکی از مهمترين مراکز استراتژيکی و تجاری این کشور در جوار خليج فارس و دريای عمان است. جاذبه های گردشگری بندرعباس موزه مردم شناسی خلیج فارس، معبد هندوها، مجموعه برکه‌های باران، پل لاتیدان، کوه گنو، سیاهو، چشمه آبگرم گنو، چشمه آبگرم خورگو از دیدنی های تاریخی و طبیعی این شهر هستند. صید مشتا فعالیت سنتی برای صید ماهی است که از محبوبیت زیادی در این شهر برخوردار است.
بندر شهید رجایی و باهنر در بندرعباس آن نقش مهمی در ترانزیت حجم بالایی از کالا در کشور بر عهده دارند. نزدیکترین شهر به بندرعباس جزیره قشم است. این شهر غذاهای سنتی متنوعی نیز دارد که به نوبه ی خود منحصر به فرد است.
شهر بندرعباس در جنوب استان هرمزگان واقع شده است. از شمال به ارتفاعات و کوه‌ها و از جنوب به دریا منتهی می‌شود. بندرعباس از شمال با شهرستان حاجی آباد، از شرق با شهرستان‌های میناب و رودان، از غرب با شهرستان بندر لنگه و از جنوب با خلیج فارس و جزیره‌ی قشم همسایه است. وسعت این شهر ۴۵ کیلومتر مربع است و شهر قشم با ۲۸ کیلومتر فاصله نزدیکترین شهر به بندرعباس است.
آب و هوای این شهر گرم و مرطوب است. به طور کلی در بندرعباس از نیمه آبان تا نیمه فروردین، شهر دارای آب‌وهوایی مطبوع است. ماه‌های اردیبهشت و خرداد هوا خشک، ماه‌های تیر تا مهر دارای آب و هوای مرطوب است. دمای میانگین هوای در آنجا ۲۷ درجه سانتیگراد است. میانگین بارش سالانه در آن حدودا ۲۰۰ میلی‌متر است. ارتفاع این شهر از سطح دریا بین ۰٫۶ متر تا حداکثر ۵ است.
شیوه های سفر به این شهر متنوع است:
زمینی با خودروی شخصی:
فاصله بندرعباس تا تهران ۱۲۸۷، تا اصفهان ۹۳۱ و تا کرمان نیز ۴۹۱ کیلومتر است. سفر با خودروی شخصی از تهران به بندر عباس حدودا ۱۷-۱۸ ساعت طول می کشد.
زمینی با اتوبوس
پایانه مسافربری بندرعباس در محله نخل ناخدا قرار دارد. با توجه به اهمیت بندر عباس از بیشتر مراکز استان به سوی بندر عباس اتوبوس وجود دارد.
قطار
سفر از تهران به بندر عباس با قطار، ۲۲ ساعت طول می کشد و یکی از ارزان ترین راه های سفر به این شهر است. بندرعباس روزانه دو قطار مسافربری به تهران دارد که مسافرین در شهرهای بین بندرعباس و تهران (محمدیه، کاشان، بادرود، زواره، نایین، اردکان، میبد، یزد، بافق، احمدآباد، سیرجان، تزرج، فین ) می توانند از این قطارها استفاده کنند.
فرودگاه بین‌المللی بندرعباس فرودگاهی در ۵/۸ کیلومتری از مرکز شهر می‌باشد. از آبادان، اهواز، یزد، دبی، گرگان، اصفهان، کیش و تهران به صورت روزانه و هفتگی پرواز به سمت بندر عباس وجود دارد. پرواز از تهران به بندر عباس حدودا ۱.۵ الی ۲ ساعت طول می کشد.
از بندرعباس از طریق کشتی های مسافربری به کیش، قشم، لاوان، لنگه، عسلویه، بوشهر و کشورهای امارات متحده ی عربی و کویت می توان سفر کرد.
جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۲۰۱۶ میلادی در ایران، برابر با ۶۸۰,۳۶۶ نفر بوده است. عمده اشتغال مردم این منطقه در حوزه دریا و ارسال و دریافت کالا در اسکله های باهنر و رجایی است.
به علت آن که بندرعباس بزرگترین بندر ایران است، نقطه اتکای اقتصاد ایران در جهت جابه‌جایی کالا و نیز وجود کارخانه‌های متعدد و بزرگ صنعتی می باشد. بندرعباس منطقه ویژه اقتصادی معادن، فلزات، کشتی‌سازی و صادرات و واردات کالا است.
تاریخ شهر بندرعباس
این بندر از شهرهای مهم در طول تاریخ پر فراز و نشیب ایران بوده است. همجواری این شهر با خلیج فارس، همیشه باعث شده است تا در مسیر رفت و آمد تجار و بازرگانان باشد و شهرت ماندگاری کسب نماید.
طبق گزارش هرودوت مورخ یونانی (۴۸۵–۴۲۰ پیش از میلاد) در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ (بین ۵۸۶ و ۵۲۲ پیش از میلاد) یک فرمانده یونانی به فرمان داریوش بزرگ از بندری در هرمزگان و شمال تنگه هرمز با کشتی به اکتشاف اقیانوس هند و دریای سرخ و ایجاد ارتباط دریایی با بنادر مهم آن دوران مانند چین و هند و لیبی پرداخته است.
در دوره هخامنشی، داریوش بزرگ (۵۲۱- ۴۸۶ پیش از میلاد) به یکی از فرماندهان خود دستور داد تا از بندرعباس با یک کشتی به سمت اقیانوس هند و دریای سرخ برود تا آن را فتح کند.
در اواخر دوره هخامنشی و حمله اسکندر، این منطقه در مسیر بندرعباس و میناب امروزی قرار داشت و به هُرمیرزاد ( Hormirzad ) معروف بود.
از عصر صفویه، افشاریه و زندیه، و قاجاریه (در قرنهای هفدهم و هجدهم) این بندر در مسیر ارتباطی شرق و غرب بوده است. در قرن شانزدهم میلادی پرتغالی ها بندرعباس را برای بارگیری اجناس خود برگزیدند. در آن زمان، به دلیل موقعیت جغرافیایی این بندر، رفت و آمد کشتی های تجاری به بندرعباس آسانتر از جزیره هرمز بود و همین امر آن را از شهری کوچک و دور افتاده به مهمترین بندر تجاری ایران تبدیل کرد.
متاسفانه، پرتغالیها از این موقعیت سوء استفاده نمودند و به اشغال نظامی این بندر پرداختند، اما شاه عباس اول آنها را از این بندر بیرون کرد. از آن هنگام، نام این پادشاه صفوی بر روی این بندر قرار گرفته است.
بندرعباس تا اواسط قرن گذشته شهری کوچک بود که حصاری بزرگ با چند برج دیدبانی و پنج دروازه داشت.
همین ویژگی ها هستند که جاذبه های تاریخی بندرعباس را برای ایرانیان و مسافران بین المللی زیاد کرده است.
جاذبه های تاریخی داخل شهر
نقاط تاریخی جالبی در داخل این شهر وجود دارند که در اینجا به معرفی برخی از شاخص ترین آنها می پردازیم:
قلعه فین
روی تپه بلندی در بخش فین بندرعباس، قلعه‌ای خودنمایی می‌کند که قدمت قلعه را از عمر تکه سفال‌هایی که در آن پیدا شده، حدود ۷۰۰ سال تخمین می‌زنند. همچنین زمان ساختش را به دوران ایلخانیان و سلجوقیان نسبت می‌دهند. قلعه کاملا به زمین‌های اطرافش اشراف دارد و احتمالا زمانی که ساخته‌شده کاربری نظامی داشته است.
معبد هندوها
این بنا با نام پرستشگاه بت‌گوران هم شناخته می‌شود. در اواخر دوره ناصرالدین شاه ساخته شده و در دوران مظفرالدین شاه مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. این معبد را یکی از تجار ثروتمند هندی برای رفع نیاز تجار هندی که به ایران می‌آمدند ساخته است.
در ساخت این معبد از عناصر معماری بودایی و اسلامی هم استفاده شده است. این بنا در بلوار امام خمینی، روبه‌روی بازار روز بندرعباس واقع شده است و از جاذبه های گردشگری بندرعباس به شمار می رود.
عمارت کلاه‌فرنگی
در دوره حکومت صفویان، کمپانی هند شرقی با کسب اجازه از شاه عباس شعبه‌ای از تجارت خانه‌اش را در بندر عباس راه اندازی کرد. محل تجارت‌خانه در ابتدا خانه‌ای بود که از حاکم وقت بندر عباس اجاره شده بود. با گسترش تجارت هلندی‌های و کمبود جا، ریاست کمپانی تصمیم به ساخت بنای جدید گرفت و این عمارت را ساخت که امروزه آن را عمارت کلاه فرنگی می‌نامیم. عمارت کلاه فرنگی در مجاورت اسکله‌ی قدیم بندر عباس و در بلوار طالقانی قرار دارد.
تاریخ این حمام که تنها حمام قدیمی بندر عباس است به قرن ۱۹ میلادی برمی‌گردد. این حمام در گذشته حمامی عمومی بوده و امروزه به موزه‌ی مردم‌شناسی تبدیل شده است. معماری آن مانند معماری حمام‌های دیگر شهرهای کویری است و فضاهایی مثل بینه، سربینه، گرمخانه و خزینه و گنبدهای بزرگ و کوچک در آن به چشم می‌خورد.
محله باستانی سورو
این منطقه‌ی باستانی در غرب شهر بندر عباس قرار دارد و قدمت سکونت در آن به دوران هخامنشیان برمی‌گردد. همچنین قدیمی‌ترین منطقه شهر بندرعباس است. این منطقه در گذشته نخلستان‌های وسیعی داشته است و امروزه از جاذبه های تاریخی بندرعباس می باشد.
در کاوش‌های باستان‌شناسی سکه‌های متعددی به دست آمدند که به دوره‌های تاریخی مختلف مثل ساسانی، صفویه و قاجار تعلق دارند. کشف سکه‌های متعدد مس، نقره و طلا از وجود ضراب خانه‌ها در این منطقه خبر می‌دهند.
آب انبارهای برکه باران
این مجموعه شامل ۵ برکه یا آب انبار است که از سنگ و ملات ساروج ساخته شده‌اند. این برکه‌ها چهار دهانه‌ی اصلی برای ذخیره ی آب دارند که در گذشته آب مورد نیاز شهر را تامین می کرده‌اند. امروزه یکی از برکه‌های باران به آمفی تئاتر تبدیل شده است. این مجموعه به ثبت آثار ملی ایران نیز رسیده است.
موزه مردم شناسی خلیج فارس
موزه‌ی مردم شناسی خلیج فارس یکی از بزرگترین موزه‌های مردم شناسی ایران است که سه بخش مختلف آن بازار سنتی، صید و صیادی و آزاد سازی جزیره‌ی هرمز از چنگال پرتغالیها را به نمایش می‌گذارد. بازدید از این موزه، شما را با جاذبه های تاریخی بندرعباس آشنا می کند.
ساختمان موزه در سه طبقه بنا شده و از معماری سنتی هرمزگان الهام گرفته است. این موزه در محوطه تاریخی برکه‌های باران قرار دارد.
در خارج از بندرعباس، می توانید به دیدن این جاذبه تاریخی کم نظیر بروید:
پل لاتیدان
سال ۱۹۹۳ میلادی در پی سیلابی که در نزدیکی روستای کلمتلی جاری شد، این پل از زیر خاک بیرون آمد. برخی پل لاتیدان را طولانی‌ترین پل تاریخی ایران می‌دانند. درازای پل لاتیدان تقریبا سه برابر سی‌وسه پل است و احتمالا قدمتش به دوران شاه عباس اول برمی‌گردد. این پل در ۷۰ کیلومتری بندرعباس، جاده لار واقع شده است.
پل لاتیدان بدون شک از شاخص ترین جاذبه های تاریخی بندرعباس در خارج از این شهر می باشد.
در اینجا به معرفی جاذبه های طبیعی بندرعباس می پردازیم که خارج از شهر هستند:
دره داماش
درون این دره رودخانه‌ای جریان دارد که از کوه‌های هماگ سرچشمه گرفته است. پاییز و زمستان و اوایل بهار بهترین زمان برای رفتن به دره داماش است. دره داماش در روستای سیخوران واقع شده است.
این چشمه آبگرم حدود ۳۴ کیلومتر با شهر بندرعباس فاصله دارد و در اطرافش مجتمع‌های توریستی ساخته شده است. آب این چشمه از آب‌های گوگردی خیلی گرم است و از آن برای آبیاری نخلستان‌ها و استحمام استفاده می‌شود. نخلستان‌ها و مناظر طبیعی اطراف چشمه بسیار زیبا هستند.
این آب گرم در جاده ای که به سیرجان می رود واقع شده است و از جاذبه های طبیعی بندرعباس به شمار می آید.
خط گردشگری دریایی بندرعباس
اولین خط گردشگری تفریحی دریایی بندر عباس در سال ۲۰۱۵ میلادی افتتاح شد. مردم محلی و گردشگران می‌توانند روزهای پنج‌شنبه از ساعت ۲۲-۱۹ از بندر مسافری شهید حقانی بندرعباس به وسیله‌ی شناور از ساحل “گلشهر” تا ساحل “سوروی” شهر بندرعباس مسافرت دریایی داشته باشند. موسیقی زنده و مفرح محلی در این گردش دریایی همراه مسافران خواهد بود.
یک سفر دریایی در نزدیکی ساحل این شهر از جاذبه های گردشگری بندرعباس به شمار می رود.
