اگر یک تازه‌وارد در دنیای کریپتو باشید، یکی از اولین رمز‌ارزهایی که تحت بمباران تبلیغات آن قرار می‌گیرید، رمزارز بیت‌تورنت با شناسه‌ی BTT است. در هنگام نگارش این مقاله، هر بیت‌تورنت حدود ۰.۰۰۳ دلار ارزش دارد و کافی است اسم یا شناسه‌ی آن را در شبکه‌های اجتماعی جستجو کنید تا هزاران مطلب مبنی بر این که بیت‌تورنت یک فرصت عالی سرمایه‌گذاری است ببینید. مانند توییت زیر که نویسنده‌ی آن ادعا می‌کند btt در انتهای سال ۱ دلار ارزش خواهد داشت:
اما بیت‌تورنت چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید به سال ۲۰۰۱ برگردیم. در این سال یک برنامه‌نویس فوق‌العاده به نام برام کوهن برای اولین بار پروتکل اشتراک‌گذاری فایل بیت‌تورنت را معرفی کرد. اگر قضیه را خیلی خلاصه کنیم، پروتوکل کوهن به آدمها اجازه می‌داد فایل‌ها رو به طور همتا به همتا به اشتراک بگذارند، در حالی که قبل از آن فایل یا مستقیما به یک نفر فرستاده می‌شد و یا برای این که همه بتوانند به آن دسترسی داشته باشند داخل یک سرور متمرکز آپلود می‌شد. در واقع کوهن با پرتوکلش اشتراک فایل را غیرمتمرکز کرد، همان کاری که کریپتوها الان در زمینه‌های دیگر انجام می‌دهند.
کوهن برای این که کاربرهای دیگه بتوانند از پروتکل بیت‌تورنت استفاده کنند نرم‌افزار متن‌باز بیت‌تورنت را توسعه داد که تا قبل از نسخه ۶ و سال ۲۰۱۰ یک نرم‌افزار متن‌باز باقی ماند، از نسخه ۶ به بعد نرم‌افزار بیت‌تورنت در واقع همان نرم‌افزار میوتورنت است و دیگر متن‌باز نیست.
یک موجودیت دیگر به نام بیت‌تورنت وجود دارد و آن کمپانی بیت‌تورنت است. کوهن این شرکت را در سال ۲۰۰۴ برای توسعه پروتکل و نرم‌افزار بیت‌تورنت تاسیس کرد. سال ۲۰۱۸ جاستین سان (موسس بنیاد ترون) این شرکت را خرید و برام کوهن از این شرکت رفت. در واقع با این خرید، پروتکل بیت‌تورنت، نرم‌افزار بیت‌تورنت و نرم‌افزار میوتورنت در حال حاضر تحت شرکت بیت‌تورنت، زیرمجموعه‌ای از بنیاد ترون هستند.
در کنار این سه بیت‌تورنتی که از قبل داشتیم، یک بیت‌تورنت دیگر نیز تحت مدیریت جاستین سان در سال ۲۰۱۹ معرفی شد که همان رمزارز بیت‌تورنت با نماد BTT است. بهترین راه برای این که بفهمید یک رمزارز چیست و قرار است چه کند خواند whitepaper آن است و من ترجیح می‌دهم از اینجا به بعد این مقاله کمی به وایتپیپر این رمزارز بپردازم. قبل از این که از اینجا به بعد مقاله را بخوانید، این نکته را در نظر داشته باشید که این مقاله با فرض آشنایی نسبی خواننده با بیت‌تورنت، دانلود از تورنت و seeder و leecher نوشته شده، اگر با این مفاهیم آشنا نیستید اینجا را بخوانید.
در چکیده وایتپیپر BTT در ابتدا همان داستان پروتکل بیت‌تورنت تعریف شده است. سپس ادعا شده که محدودیت اصلی این پروتکل این است که انتقال فایل بین افراد در این پروتکل نمی‌تواند مدت طولانی ادامه داشته باشد. بیت‌تورنت ادعا می‌کند که اکوسیستم و تخصص کافی برای ادغام بلاک‌چین در داخل پروتکل بیت‌تورنت و حل این مشکل پروتکل و همچنین باز کردن یک اقتصاد بدون مرز برای انتقال ارزش برای منابع محساباتی در مقیاسی جهانی باشد.
برای این کار بنیاد ترون و بنیاد بیت‌تورنت توکن BTT را به همراه یک نسخه توسعه‌یافته از پروتکل بیت‌تورنت معرفی کرده است. این دو با هم قرار است یک اقتصاد مبتنی بر توکن برای شبکه‌سازی و پهنای باند و فضای ذخیره‌سازی به وجود بیاورند. در ابتدا قرار است چند بهینه‌سازی مبتنی بر توکن به پروتکل قبلی بیت‌تورنت اضافه شود تا کسانی که پهنای باند در این پروتکل به اشتراک می‌گذارند ارزش دریافت کنند. بینش طولانی‌مدت نیز استفاده از پروتکل بیت‌تورنت فراتر از موارد استفاده فعلی و به عنوان یک پلتفرم زیرساخت غیرمتمرکز برای توسعه‌دهندگان اپلیکیشنها و بنیانی برای وب غیر متمرکز است.
در همین خلاصه‌ی چکیده‌ی وایتپیپر BTT که در دو پاراگراف قبلی خواندید چند ادعای مهم وجود دارد. ادعای اول این است که انتقال فایل در شبکه‌های تورنتی نمی‌تواند طولانی مدت باشد. این ادعا کاملا درست نیست. بله، فایلهای فراوانی در شبکه‌های تورنت وجود دارد که چون دیگر seeder ندارند دیگر نمی‌توان به آنها دسترسی داشت. اما در طرف مقابل فایلهای زیادی با قدمت چندین سال وجود دارند که همچنان قابل دسترسی هستند(هرچند با سرعتی بسیار کمتر).
ادعای دوم این است که عرضه‌ی یک توکن به عنوان ارزشی برای شرکت در شبکه‌های که با پروتکل بیت‌تورنت تشکیل شده می‌تواند برای این شبکه‌ها مفید باشد. این ادعا را نمی‌توان رد کرد ولی می‌توان این نکته را مطرح نمود که تورنت از سال ۲۰۰۱ تا حالا با قدرت ادامه داشته و روزانه میلیون‌ها فایل در آن به اشتراک گذاشته می‌شود بدون این که حتی یک توکن هم در این مبادلات رد و بدل شود.
در ادامه‌ی وایتپیپر گفته شده که به دلیل تعداد بالای مبادلاتی که قرار است در شبکه بیت‌تورنت انجام شود استفاده از توکن عمومی شبکه ترون ممکن نبوده و به همین دلیل توکن TRC-10 بیت تورنت به وجود آمده است. اما به نظر من مهمترین قسمت وایتپیپر BTT از صفحه‌ی ۷ آن که سرویس BitTorrent Speed در ان معرفی شده شروع می‌شود. BitTorrent Speed قابلیتی است که شرکت بیت‌تورنت به پروتکل بیت‌تورنت اضافه کرده و در نرم‌افزارهای بیت‌تورنت و یوتورنت فعلی از آن پشتیبانی می‌شود. BitTorrent Speed در حال حاضر تنها جایی است که توکن BTT در خارج از صرافی‌ها در آن کاربرد دارد.
بیت‌تورنت اسپید در ص ۸ وایتپیپر این گونه تعریف شده است:
این قابلیت، به همتایان اجازه می‌دهد با پیشنهاد توکن کریپتوگرافیک به یکدیگر، مشوق ادامه‌ی سید کردن فایل بعد از کامل شدن دانلود کامل باشند.
خود وایتپیپر در ادامه این تعریف ذکر کرده است که بیت‌تورنت (پروتکل) همین الان هم خوب عمل می‌کند و این قابلیتی که پیشنهاد شده به هیچ وجه در عملکرد این پروتکل تغییری ایجاد نمی‌کند و کاربران این پروتکل اخلالی در استفاده از آن تجربه نخواهند کرد. همینجا به این نکته توجه کنید که از ادعای بازنویسی پروتکل بیت‌تورنت و ادغام آن با بلاک‌چین، به یک افزونه برای دو نرم‌افزار بیت‌تورنت و میوتورنت رسیدیم که آن دو نرم‌افزار هم در واقع یک نرم‌افزار هستند و متن‌باز نیستند.
به طور خلاصه، با استفاده از بیت‌تورنت اسپید کاربران می‌توانند دو نقش فراهم‌کننده و درخواست‌کننده سرویس در شبکه داشته باشند و به ترتیب برای ارایه منابع به دیگران درخواست BTT و برای درخواست منابع از دیگران دریافت BTT داشته باشند. ساز و کار این فرایند در صفحات ۹ تا ۱۲ وایتپیپر شرح داده شده است. به طور خلاصه و با توجه به آن چه در این صفحه آمده بیت‌تورنت اسپید کارهای زیر را انجام می‌دهد:
مشکلات رمزارز بیت‌تورنت از همین ادعاها شروع می‌شود. عبارت bittorrent speed not working را در گوگل جستجو کنید، چندین پست در ردیت، فروم‌های کریپتو و فروم بیت‌تورنت وجود دارد که کاربران در آنها از عملکرد بیت‌تورنت اسپید و کلاینت جدید و توکنی شده‌ی بیت‌تورنت شاکی بوده‌اند. من در جستجوهایم به پست‌های برخورده‌ام که از سال ۲۰۱۹ تا همین تابستان ۲۰۲۱ ادامه داشته‌اند. به طور کلی کاربران از این شاکی بوده‌اند که به اندازه‌ای که سید می‌کنند، BTT دریافت نمی‌کنند و یا بدون روشن بودن قابلیت بیت‌تورنت اسپید میزان BTT کیف‌پول آنها کاهش یافته است. نمونه‌های از این پستها را می‌توانید اینجا ببینید. به طور خلاصه، بیت‌تورنت اسپید از اول باگ داشته و هنوز هم دارد و از ابتدای معرفی، لزومی به استفاده از آن نبوده و با توجه به اینکه شرکت بیت‌تورنت تضمین کرده استفاده از پروتکل بیت‌تورنت همواره آزاد خواهد بود، از این به بعد هم نیازی به استفاده از آن نیست. با توجه به قیمت فعلی BTT، ممکن است خرید آن از صرافی‌ها به صرفه‌تر باشد.
نقشه‌ی راه اکوسیستم بیت‌تورنت هم در سایت بیت‌تورنت در دسترس است. این نقشه‌راه هنوز در سال ۲۰۲۰ مانده و بخش‌هایی از آن محقق نشده است:
در ادامه‌ی وایتپیپر در صفحه‌ی ۱۳، ۳ سرویس عمومی برای اکوسیستم بیت‌تورنت تعریف شده است:
سرویس سوم هنوز راه نیافتاده و یا حداقل جستجوهای من اینطور نشان می‌دهد. اما دو سرویس اول بسیار قابل توجه هستند.
سرویس دریافت محتوا، در این وایتپیپر، سرویسی تعریف شده که کاربر در آن در BTT پرداخت می‌کند و پهنای باند برای دریافت محتوای مورد نظرش را دریافت می‌کند. این سرویس قرار است برای توزیع عمومی محتوا در شرایطی که با سانسور طرفیم مناسب باشد. مشوق کاربر برای استفاده از این سرویس، محبوبیت محتوای به اشتراک گذاشته شده است. بیت‌تورنت و ترون، چند سال پیش یک سرویس و اپلیکیشن غیرمترکز به نام BT Movie به راه انداختند. کارمندان بیت‌تورنت از ابتدا نگران این بوده‌اند که BT Movie ممکن است باعث اشتراک‌گذاری محتوای دارای کپی‌رایت مانند فیلم‌های سینمایی و حتی محتواهای غیرقانونی شود و مخالف راه افتادن سرویس BT Movie بوده‌اند. در نهایت این سرویس با فشار شخص جاستین سان راه افتاد. در نهایت نگرانی کارمندان بیت‌تورنت بیجا نبود و یکی از کارمندان متوجه شد که این سرویس در همان ابتدا پر از فیلم‌هایی شده است که تنها چند هفته از اکرانشان می‌گذشته است. به طور خلاصه، بیت‌تورنت تحت مدیریت جاستین‌سان، به نوعی اپلیکیشن پاپ‌کورن‌تایم (استریم محتوا از تورنت) را کپی کرده‌بود با این تفاوت که ۲۰ درصد از درآمد کاربران به جیب بیت‌تورنت می‌رفته است (منبع). قدم بعدی بیت‌تورنت هم راه‌اندازی سرویس پخش زنده‌ی ویدیویی BT live بود که این یکی از BT Movie هم فاجعه‌تر بوده است. BT live هم در نهایت به سرویسی پر از مزاحمت‌های جنسی تبدیل شد. اگر می‌خواهید BT live را تصور کنید، پخش زنده‌ی یوتیوب را در نظر بگیرید، بدون هیچگونه قانون و نظارت. هر دو این سرویس‌ها دیگر وجود ندارند.
هم‌اکنون بیت‌تورنت سرویس پخش زنده‌ی DLive را در اختیار دارد که نام آن در جریان حمله به کنگره آمریکا به علت استفاده طرفداران ترامپ از آن روی زبان‌ها افتاد. Dlive به خاطر قوانین آزادتر خود در حال حاضر پلتفرم مورد علاقه‌ی گروه‌‌های افراطی است. به طور کلی، در بخش توزیع محتوا، هر چه که تا به حال توسط بیت‌تورنت عرضه شده، ناقض بسیاری از قوانین از جمله قوانین کپی‌رایت و مالکیت فکری بوده است. بیت‌تورنت تحت مالکیت جاستین سان و بنیاد ترون ادعاهای بزرگی در زمینه‌ی توزیع محتوا و پخش زنده‌ی محتوا داشته است اما به وجود آوردن زیرساختی برای پخش محتوا، هر چقدر هم که این زیرساخت خوب ساخته شده باشد بدون محتوا به جایی نخواهد رسید و آن چه که تاکنون توسط کاربران سرویس‌های محتوای مبتنی بر بلاک‌چین شرکت بیت‌تورنت عرضه شده است، محتوای دیگران بوده و بخشی از محتوای زنده هم محتوای افراطی بوده است. بیت‌تورنت یک شرکت آمریکایی است و نمی‌تواند خلاف قوانین آمریکا فعالیت کند. تولید و پخش محتوا هم شبیه یک میدان مین قانونی است. ساخت سیستمی برای توزیع محتوا هیچ‌قانونی را نقض نمی‌کند و مثال بارز آن همان پروتکل بیت‌تورنت اصلی است که خالق آن برام کوهن با هیچ مشکل قانونی‌ای روبرو نیست. مشکل وقتی آغاز می‌شود که محتوایی که مالک آن کس دیگری است با این سیستم پخش شود.
یکی از دلایلی که استفاده از تورنت رواج دارد سخت بودن دسترسی به بعضی از محتواها حتی به صورت قانونی بوده است. در فضای امروز و با وجود بازیگرانی چون نتفلیکس و یوتیوب، دسترسی به محتوا بسیار راحتتر از ۱۰ سال پیش است که تورنت برای اولین بار به وجود آمد. علاوه بر آن، پلتفرمهای پخش زنده‌ی یوتیوب، توییچ و فیسبوک میلیون‌ها دلار پول به تولید‌کنندگان محتوا پرداخت می‌کند. همین کار را برای جذب محتوا توسط پلتفرمهای مبتنی بر بلاک‌چین و نامترمکز بسیار دشوار می‌سازد. به طور خلاصه، در زمینه‌ی فیلم، سریال و محتوای از قبل ظبط‌شده، پلتفرمهای محتوامحور امروزی آنقدر پولساز هستند که تولید‌کنندگان محتوا در زمان فعلی سخت می‌توانند به طرف سیستمی بیایند که در ازای محتوای آنها قرار است توکنی با ارزش کمتر از یک سنت به آنها بدهد. شاید تنها نقطه‌ی قوت پلتفرم محتوایی که قرار است توسط بیت‌تورنت عرضه شود (در صورتی که این ادعای وایتپیپر عملی شود) قوانین آزادتر آن خواهد بود که آن هم در مورد BT Live و Dlive تجربه‌ی جالب توجهی نبوده است.
سرویس دومی که در وایتپیپر BTT تعریف شده یک سرویس ذخیره‌سازی فایل نامترمکز است. این سرویس هم‌اکنون با نام BTFS یا BitTorrent File System در دسترس است. به این توییت جاستین سان نگاه کنید:
در متن لینک عبارت اولین سیستم مقیاس‌پذیر نامتمرکز را به وضوح می‌بینید. این ادعا نادرست است. بر اساس آن چه اینجا توضیح داده شده، BTFS یک فورک از IPFS یا InterPlanetary File System است. IPFS یک پروتکل و شبکه همتا به همتا برای ذخیره و به اشتراک گذاری داده‌ها در یک سیستم فایل توزیع شده‌است. ارزدیجیتال و شبکه FileCoin قبل از BTFS بر روی همین پروتکل بنا شده است. توضیح این که BTFS دقیقا چه کار می‌کند کمی سخت‌تر از موارد قبلی مطرح شده در این مقاله است اما تا جایی که من متوجه شدم، در حال حاضر کاربرد فعلی BTFS این است که فایلهای موجود در شبکه‌ی تورنت را طوری در کامپیوتر شما نشان می‌دهد که انگار این فایل در فضای ذخیره‌سازی محلی شما وجود دارد، و نرم‌افزارهای کامپیوتر، می‌توانند به این فایل درست همانند فایلهای هارددیسک‌تان دسترسی داشته باشند با این تفاوت که این فایل در هنگام استفاده، در حال دانلود به صورت قسمت به قسمت از کامپیوترها و نودهای موجود در شبکه BTFS است. به طور خلاصه، یک سری کاربر برای میزبانی و دسترسی به فایلهای تورنت، تحت پروتکل IPFS به یکدیگر BTT پاداش می‌دهند. یعنی درست مانند bittorent، تا جایی که من متوجه شدم BTFS همان ITFS است که یک توکن با آن ادغام شده است.
تمام این موارد از وایتپیپر، محتوای تبلیغاتی بیت‌تورنت و ساب‌ردیت‌ها و فروم‌ها را برای این تا اینجای مقاله شرح دادم که بتوانم ادعای زیر را مطرح کنم:
کاربرد اصلی BTT در حال حاضر، پاداش دادن به افراد برای دسترسی به محتوای ناقض قوانین کپی‌رایت در شبکه‌ی بیت‌تورنت است.
این ادعای خود را برای این بااهمیت می‌دانم که مهمترین نکته‌ای که با آن این رمزارز در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ و بازاریابی می‌شود و افراد را به خرید آن تشویق می‌کنند فاندامنتال عالی به خاطر use case عالی این رمزارز است. ادعاهایی هم در وایتپیپر و مطالب تبلیغاتی این رمزارز وجود دارد که یا نادرست هستند و یا با گذشت سه سال عملی نشده‌اند، در حالی که توسعه‌ی پروژه‌های دیگر نشان داده که عملی شدن این ادعاها در زمانی که از مطرح شدن آنها گذشته ناممکن نبوده است.
حالا برویم سر عنوان این مقاله. آیا بیت‌تورنت دارندگان خود را ثروت‌مند می‌کند؟ به نظر من که یک تازه‌وارد در جهان کریپتو به حساب می‌آیم بیت‌تورنت قبلا دارندگان خود را ثروت‌مند کرده است. بر اساس داده‌های coin market cap، رمزارز بیت‌تورنت نسبت به زمانی که اولین بار عرضه شده حدود ۲۹۰۰ درصد رشد داشته است. پس کسانی که در میان اولین دریافت‌کنندگان این رمزارز قرار داشته‌اند که مطمئن باشید جاستین سان و رفقایش در صف اول آن بوده‌اند حسابی سود کرده‌اند. رمزارزهای دیگری هستند که بسیار بیشتر از ۲۹۰۰ درصد نسبت به زمان اولین عرضه رشد داشته‌اند و همین عده‌ی بسیاری را نسبت به رشد بیشتر این رمزارز امیدوار کرده است، به خصوص این که قیمت آن کمتر از یک سنت است و با رسیدن به بالای یک سنت سرمایه‌ی خیلی‌ها را می‌تواند چندبرابر کند اما اجازه دهید نکته‌ای را مطرح کنم. به نمودار زیر نگاه کنید:
در ماه آوریل که بیت‌کوین به سقف تاریخی قبلی خود رسیده بود، بیت‌تورت به قیمتی برابر با 0.014 دلار رسید. بهتر است به کسانی که برای این رمزارز اهدافی مانند یک دلار تا آخر سال مطرح می‌کنند، کمی با دیده‌ی شک بنگرید. علاوه بر آن، این رمزارز تحت مدیریت مستقیم جاستین سان مدیر و موسس ترون است. اگر می‌خواهید سرمایه‌ی خود را تبدیل به چیزی کنید که تحت مدیریت او است پیشنهاد می‌کنم کمی درباره‌ی او بیشتر تحقیق کنید. او یک شخصیت بسیار جنجالی در جهان کریپتو است اما جنجال‌هایی که برپا کرده همیشه به نفع کاربران نبوده است. لااقل می‌توان بااطمینان گفت که میزان بازاریابی که او برای اکوسیستم و توکن‌هایش انجام می‌دهد از بسیاری از پروژه‌های کریپتویی دیگر بیشتر است و گاهی اوقات مشخص شده که این بازاریابی‌ها صرفا بازارگرمی بوده است.
