محمدرضا شجریان متولد 1 مهر 1319 در مشهد ، خواننده و موسیقیدان است
فارغ التحصیل دیپلم دانشسرای عالی (تربیت معلم) می باشد
که بجز شهرت در موسیقی از قاریان قرآن بود و در خوشنویسی خط نستعلیق هم درجه ممتازی دارد
پدرش حاج مهدی شجریان یکی از ملاکان بزرگ مشهد بود که صدای بسیار خوبی داشت
که صرفا برای دوستان سرشناس خود که میهمانش بودند می خواند
مادرش افسر شاهوردیان خانه دارد بود
چهار برادر بنام های علیرضا ، سیامک ، امیر و احمدعلی و یک خواهر بنام نسرین دارد
در نوروز سال 1395 استاد شجریان 76 ساله با انتشار یک ویدیو کلیپ
با ظاهری آشفته و غیر معمول خبر از یک مهمان قدیمی 15 ساله داد
او بعد از تبریک عید نوروز اعلام کرد درگیر یک بیماری می باشد
که بعدا مشخص شد ایشان به سرطان کلیه مبتلا شده است
شجریان در روز یکشنبه 13 مهر 1399، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق
به بخش مراقبت های ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد
و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه 99، 17 روز پس از 80 ساله شدن ، درگذشت.
محمدرضا شجریان برای اولین بار در سال 1340 وقتی 21 ساله بود
با همکاری معلم خود خانوم فرخنده گل افشان 23 ساله ازدواج کرد
ثمره این زندگی سه دختر و یک پسر بنام ها
؛ راحله متولد 1342 ، افسانه متولد 1344 ، مژگان متولد 1348 و همایون متولد 1354 می باشد
این زندگی در نهایت سال 1370 بعد از 30 سال به جدایی و طلق ختم شد
استاد شجریان در سال 1370 در 53 سالگی با دختر 26 ساله بنام کتایون خوانساری ازدواج کرد
که حاصل آن تولد پسری بنام رایان در سال 1376 در کشور کانادا بود
پدر استاد شجریان در 18 اسفند 1375 و مادرش هم تیر ماه 1386 فوت کردند
برادرانش سیامک (ساکن آمریکا) و علیرضا هر دو در عرصه موسیقی نوازنده و
بعنوان مدرس حضور دارند اما چون برادرشان محمدرضا هرگز به شهرت نرسیدند
محمدعلی دیگر برادر در حرفه گریموری سینما و تلویزیون سال ها مشغول بود
و امیر برادر کوچکتر عکاس طبیعت است اما هیچ اطلاعاتی از نسرین خواهرش نیست
?
محمدرضا از 4 سالگی به مراسم قرائت قران پدر می رفت تا اینکه سال 1331 در 12 سالگی
از رادیو خراسان تلاوت قرآن او برای اولین بارپخش شد
در سال 1338 وقتی 19 ساله بود با وجود مخالفت پدر با یک معلم موسیقی آشنا شد
تا اینکه بعد از ورود به دانشسرای عالی شروع به یادگیری سنتور کرد
سال 1346 در 27 سالگی با احمد عبادی نوازنده
سه تار آشنا سپس در کلاس های موسیقی دان مشهور اسماعیل مهرتاش شرکت کرد
در 28 سالگی همزمان با موسیقی ، خوشنویسی را زیر نظر حسن میرخانی شروع کرد
و دو سال بعد در سال 1349 درجه ممتازی را بدست آورد
شجریان بخاطر مخالفت پدرش مدتی با نام مستعار سیاوش بیدگانی در رادیو آواز می خواند
تا اینکه پدر اجازه استفاده از نام اصلی اش را داد
شجریان بعد از تحصیلات تا سال 1347 دبیر آموزش و پرورش در رادکان خراسان رضوی بود
سپس به وزارت منابع طبیعی منتقل شد
سال 1350 در 31 سالگی زیر نظر فرامرز پایور مشغول یادگیری ردیف های آوازی شد
و همزمان زیر نظر چند استاد دیگر هم شیوه های دیگر تصنیف خوانی را فراگرفت
در سال 1354 وقتی 35 ساله بود در جشن هنر شیراز با یک گروه موسیقی اجرای زنده داشت
و دو سال بعد در 37 سالگی در مسابقات تلاوت قرآن کشوری اول شد
با شروع انقلاب فعالیت او نیز مثل سایر هنرمندان دستخوش تغییر شد و مجبور شد
برای فعالیت هنری در اسفند 1357 شرکت موسیقی دل آواز را بنیانگذاری کرد
در یکی دو سال اول چند آهنگ انقلابی و میهنی با ناظریان و لطفی منتشر کرد
اما بیشتر زمانش را صرف تدریس موسیقی در شرکت خود می کرد
سال 1358 وقتی 39 ساله بود برخی از آیات قرآن را صرفا برای تمرین هنرجویان خود خواند
تا اینکه با استقبال و تشویق همکارانش تصمیم به انتشار قطعه ربنا گرفت
از آن زمان این قطعه (ربنا) به یکی از محبوب ترین آثار ایشان تبدیل شد
که هر ماه رمضان تا قبل از ممنوع الصدایی از رسانه ملی پخش می شد
از سال 1370 وقتی استاد شجریان 51 ساله بود
با همکاری داریوش پیرنیاکان و مرتضی عیان کنسرت های جهانی خود را شروع کرد
آلبوم های معروفی چون دل مجنون و پیام نسیم حاصل این اجراها بود
با آغاز دهه 70 شهرت جهانی استاد شجریان نیز شروع شد
و او در اولین گام سال 1378 موفق به کسب جایزه پیکاسو سازمان یونسکو شد
از سال 1379 هم که 60 ساله شد همکاری با حسین علیزاده و کیهان کلهر را شروع کرذ
تا اینکه در دهه 80 لقب افسانه موسیقی شرق در جهان را از آن خود کرد
در سال 87 گروه موسیقی شهناز را به افتخار جلیل شهناز نوازنده مشهور تاسیس کرد
که از ویژگی این گروه استفاده از سازهای خود ساخته است
شجریان تاکنون سازهایی بنام شاه صراحی ، شهر آشوب ، شهنواز و … را طراحی و ساخته است
در پی حوادث انتخابات سال 88 شجریان با یک نامه انتقادی به ضرغامی رئیس صدا و سیما
استفاده از سروده های انقلابی خود بخصوص قطعه ایران ای سرای امید را غیر شرعی خواند
و خواستار توقف پخش این آثارش شد
مدتی بعد آهنگ زبان آتش را خواند که بعد از آن پخش دعای ربنای او نیز در صدا و سیما ملی ممنوع شد
و از اجرای کنسرت های او در ایران جلوگیری گردید
استاد دیپلم افتخار و نشان موتزارت را از سازمان یونسکو دارد
و سال 1389 هم جایزه بیتا را از مرکز مطالعاتی ایرانی دانشگاه استنفورد آمریکا گرفت
در سال 1393 هم نشان شوالیه ملی لیاقت کشور فرانسه به ایشان اهدا شد
از جمله شاگردان معروف استاد شجربان می توان به حسام الدین سراج ،
شهرام ناظری ، همایون پسرش ، ایرج بسطامی ، حمیدرضا نوربخش ، معصومه مهرعلی ، سینا سرلک اشاره کرد
در فروردین 1398 اعضای شورای شهر تهران با پیشنهاد نامگذاری یک خیابان به نام «محمدرضا شجریان» موافقت کردند.
در این جلسه ، تغیرِ نام بلوار فلامک جنوبی و شمالی در منطقه 2 تهران به نام «محمدرضا شجریان» به تصویب رسید.
