«و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا»
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 با آموزه‌هایی همانند ایجاد وحدت و همگرایی میان کشورهای اسلامی، تقریب مذاهب اسلامی و تشکیل امت واحده به پیروزی رسید. جمهوری اسلامی ایران، در سیاست داخلی و خارجی خود، همواره از تقریب مذاهب اسلامی حمایت کرده و در سیاست های خود برای تحقق آموزه‌های انقلاب اسلامی، تلاش های فراوانی انجام داده است.
وقوع انقلاب اسلامی در ایران، به رهبری فقیهی اسلام شناس یکی از رخدادهای بزرگ نیمه‌ی دوم سده بیستم بود که منشأ تغییرات و تحولات فراوان در کشورهای منطقه و نیز ساختار قدرت جهانی شد. این تأثیرگذاری به طور عمده در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت‌های مؤثر دینی در کشورهای اسلامی قابل مشاهده است؛ چرا که درست در عصری که دین و معنویت را در ردیف جادو و خرافات برمی شمردند، پیروزی این انقلاب، ایمان به غیب را به صحنه روزگار آورد.
امروزه و پس از انقلاب اسلامي، طرح ايده و نظریه وحدت براي همدلي مسلمانان، وحدت و يكپارچگي آنان، از ضروريات جهان اسلام و مهمترين استراتژي براي مقابله با توطئههاي استكبار جهاني است. انقلاب اسلامي كه شديدا استكبار جهاني و سكولاريسم را به چالش كشانده، براي حفظ هويت خويش نيازمند فاصله گرفتن از آن و تثبيت موقعيت و تحقق آرمانهاي خويش است. از اينرو، ايده وحدت به عنوان يك استراتژی همواره موضوعي بكر و تازه مي باشد.
مفهوم تقریب مذاهب، همگرایی پیروان مذاهب مختلف در عین وجود اختلافات مذهبی است. چراکه حذف اختلاف و تنوع فکری و مذهبی نه ممکن است و نه مطلوب؛ اما آنچه مطلوب و شدنی است، یافتن راهبردهای نظری و عملی برای مدیریت صحیح پدیده تعدد باورهای مذهب و جلوگیری از آسیب‌ها و پیامدهای زیان‌بار واگرایی اسلامی است.
اتحاد حداکثری در بین مسلمانان از خواسته های اصلی گفتمان انقلاب اسلامی است چراکه عزت مسلمین و قدرت آنان در گرو این اتحاد صورت می پذیرد. با این قدرت و عزت است که امت اسلامی می تواند در برابر دشمنان خود بایستد و ترس در دل آنان بیفکند. صهیونیست ها که از مهمترین دشمنان امت اسلامی به شمار می روند، سالهاست که به دنبال تصرف و اشغال فلسطین و نابودی تمام مسلمانان‌اند. حمایت از فلسطین و نامگذاری روزی به نام روز قدس بخشی از تلاش های ایران برای حمایت از مظلومیت فلسطینیان است. با حمایت امت اسلامی، صهیونیست های غاصب هیچگاه نخواهند توانست به عقیده شومشان، که تصرف سرزمین های میان رودخانه‌های نیل تا فرات است، دست یابند.
بنابر این گفتمان انقلاب اسلامی به دنبال برادری و اخوت حقیقی بین مسلمانان است. در صورت داشتن اتحاد حداکثری بین مسلمانان، قدرت جهانی و عزتی بزرگ به دست می آید تا حدی که دیگر دشمنان به فکر تعدّی به سرزمین های اسلامی و تصرف ذخایر غنی نفت و گاز و معادن بیشماری که در این کشورها وجود دارد، نخواهند افتاد و ثروت های موجود، برای پیشرفت همه جانبه‌ی امت بزرگ اسلامی صرف خواهد شد.
مقصود از تقریب مذاهب، این نیست که مذاهب موجود، در یک مذهب حل شوند. بعضی کسان براي این که اتحاد مسلمین را تحصیل نمایند، مذاهب را نفی می کنند. نفی مذاهب مشکلی را حل نمی‌کند. برعکس، اثبات مذاهب است که مشکلات را حل می‌کند.
اگر می‌گوییم شیعه و سنی در کنار هم قرار بگیرند، یعنی شیعه، شیعه بماند؛ سنی هم سنی بماند. ما هرگز به عالم تسنن نگفته‌ایم که منظورمان از وحدت این است که شما شیعه بشوید! هر کس خواست شیعه بشود از طریق علمی و از راه مباحثات عالمانه شیعه بشود، دیگران هم آزادند که بروند کار خودشان را بکنند.
ما می‌گوییم شیعه و سنی باید همیشه سرعقل باشند، همچنان که بحمدالله در دوران انقلاب اسلامی در کشور ما مشاهده شد. وحدت یعنی همین که پیروان این دو مذهب با هم برادر باشند و احساس برادري بکنند.
از این جهت است که انقلاب اسلامی را باید مبدأ تزلزل مکاتب غربی و شرقی دانست. زیرا فروپاشی شوروی و مدل حکومتی که به موزه‌های تاریخ سیاسی پیوست و نیز تضعیف شدید مدرنیته غربی؛ از جمله آثار بی‌بدیل انقلاب اسلامی ایران است که روح تازه‌ای به کالبد نیمه جان جوامع بشری، به ویژه جهان اسلام دمید.
یادداشتی از پیمان آزاد
دانش آموختۀ علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان ایلام
