تاکنون برای همه‌ی ما پیش آمده با مخاطبانی مواجه شویم که گله مندند از اینکه با محتوایی روبرو شدند که هیچ ارتباطی با آنها نداشته مثلا در سایت دانلود فیلم تبلیغی با موضوع کنکور ببینند یا در سایت آشپزی تبلیغ روغن موتور.پس باید بازریابی محتوا را به درستی انجام دهیم تا هم موجب کلافه شدن مخاطب نشویم،هم اینکه بهترین بازخورد را بگیریم.پس بهترین کار این است که اول پرسونای مخاطب را بشناسیم و طبق آن برنامه‌ریزی‌هایی را انجام بدیم. در دنیای تولید محتوا و دیجیتال مارکتینگ موضوعاتی مثل پرسونا مخاطب،پرسونامشتری،پرسونای مصرف کننده،پرسونای خریدار و...مطرح میشود که اندکی با هم متفاوت میباشد.در این مقاله قصد داریم به مفهوم پرسونا به طور خاص و روش‌های کاملا کاربردی برای طراحی پرسونای مخاطب بپردازیم.
در ابتدا بهتر است از خودمان بپرسیم پرسونا چیست؟به زبان ساده پرسونا شامل ویژگی‌های کاملا واضحی است که افراد دیگر به راحتی در مورد یک نفر میتوانند بگویند،بدون اینکه نیازی باشد به مدت طولانی با او ارتباط داشته باشند و یا نزدیکی خاصی با او داشته باشند.پس به هیچ عنوان منظور ما از پرسونا ویژگی‌های درونی و خیلی خصوصی افراد نیست.
حال که به سوال پرسونا چیست پاسخ دادیم بهتر است بدانیم پرسونای مخاطب چیست و چه تاثیری به طور کلی میتواند در ارتباط گیری ما با مخاطب داشته باشد؟به طور کلی پرسونای مخاطب شما ویژگی‌های اخلاقی،رفتاری،اجتماعی و...از مخاطب فرضیمان است،به بیان دیگر داشتن یک تصور ذهنی از مخاطب‌های احتمالیمان است.
به طور مثال فرض کنید مسئولیت خرید کادو برای فردی را به شما میسپارند که هیچ شناختی از او ندارید و هیچ توضیحی در مورد او نمیدهند.چقدر سردرگم هستید؟ چه کار میکنید؟به طور حتم در ابتدای کار شما میخواهید که اطلاعاتی کلی در مورد فرد مورد نظر شامل سن،جنسیت،علایق و سلایق و... را به شما بدهند. طراحی پرسونای مخاطب دقیقا مثل همین موضوع است.پرسونای مخاطب به طور کلی نمونه‌ی کوچک شده از مخاطب واقعی شماست که میتواند جامعه‌ی کوچک هدف شما برای مقاله،سایت و به طور کلی محتوای تولیدی باشد،پس ابتدایی ترین کار برای بازاریابی محتوا است.به طور کلی پرسونای مخاطب به شما نشان میدهد مخاطب کیست؟چه علایق شاخصی دارد؟تمایل به یادگیری و انجام چه کاری دارد؟در چه رده سنی هست؟و تحصیلات او چیست؟سطح آگاهی او از مقاله‌ی شما تا چه اندازه است؟چه ادبیاتی را بیشتر میپسندد؟و...با دانستن این موضوعات شما به راحتی میتوانید با او ارتباط بگیرید،نیازش را بدانید و سعی کیند به بهترین شکل آن را برطرف کنید. در ادامه با هم نمونه ای از پرسونای مخاطب را میبینم.
تا الان فهمیدیم به طور کلی پرسونای مخاطب چیست و چه فایده ای دارد.هر چند که مخاطب ما یک مخاطب خیالی است ولی ویژگی‌های او کاملا واقعی است.پرسونای مخاطب یه تصور کلی از مخاطب پیش روی ماست،و درطراحی پرسونای مخاطب باید به پاسخ این سوال که(مخاطب ما کیست؟) دست پیدا کنیم.پاسخ به این سوال ویژگی‌هایی شامل سن،جنسیت،موقعیت جغرافیایی،شغل،میزان درامد،علایق،طرز نگرش کلی او به موضوعات مختلف و... را در بر بگیرد.برای تعیین پرسونای مخاطب به صورت کاملا عملی میتوان از روش‌های زیر بهره برد.
در مرحله‌ی اول بهتر است طبق دید کلی که از مخاطبمان داریم به سوالات پاسخ دهیم،سوال از همکاران در این زمینه میتواند بسیار کمک کننده باشد،تا یک دید کلی به مخاطب پیدا کنیم. این سوالات میتواند شامل موارد ذیل شود.1-مخاطب عمده‌ی ما کیست؟2-چه ویژگی ما موجب شده توجهش جلب شود؟3-نیاز اصلی او چیست؟4-سطح اطلاعات ودانسته های او در مورد موضوعات ما تا چه اندازه است؟5-چه ویژگی خاص ما را از بقیه متمایز کرده است؟و سوالاتی از این قبیل،در پایان باید یک دید کلی از خود و مخاطب های اصلی،نیازها و خواسته‌های او بتوانیم تهیه کنیم.
گام بعدی که در طراحی پرسونای مخاطب کمک دهنده است،برگزاری یک نظر سنجی از مخاطبین و پرسیدن سوالاتی از خود آنهاست برای مثال این نظر سنجی میتواند در انتهای پست،از طریق ارسال ایمیل،تلفنی،در ازای دانلود رایگان و... از مخاطب بدست آید.
این مصاحبه به طور کلی میتواند از طریق مصاحبه حضوری،تلفنی یا از طریق فضای مجازی باشد ولی باید توجه کرد که بسیاری از مخاطبین وقت و تمایلی برای انجام آن نشان نمیدهند پس بهتر است سوالات کلیدی که برایمان مهم است را در الویت بگذاریم.
معمولا مخاطبین در ازای دریافت خدمات و محتوا از سایت به راحتی در آن ثبت نام میکنند پس ابتدا در صفحه‌ی ثبت نام میتوانید اطلاعاتی کلی از مخاطب را بخواهیم و آ« را بررسی کینم،یا اینکه برخی آدرس اکانت خود را در فیسبوک،توییتر،لینکدین،ایسنتاگرام... در اختیار شما میگذارند که با بررسی آنها میتوانید به راحتی با ویژگی‌های کلی مخاطبان خود آشنا شوید.
گوگل آنالیتیکس به شما اطلاعات وآماری در مورد سایت و رفتار مخاطبتان در اختیار شما میگذارد. گوگل آنالیتیکس در تعیین پرسونای مخاطب به شما کمک میکند تا اطلاعاتی در مورد سلیقه‌ی مخاطب،مطالب مورد علاقه‌ی او ونرخ پرش را در اختیار داشته باشید.
حتما در هنگام ورود به سایتی با این پیام مواجه شدید که میگوید این سایت از کوکی‌های شما استفاده میکند،با این کمک ابزارهایی که این ویژگی را به سایتتان میدهد،شما میتوانید به راحتی موارد مورد علاقه ی مخاطب،موضوعاتی که بیشتر در اینترنت به جستجوی آنها میپردازد و اینکه وقت خود را چگونه میگذراند،مطلع شوید.
آزمونA/B معمولا برای طراحی سایت مورد استفاده قرار میگیرد،به این صورت که در یک زمان خاص دو طرح مختلف از یک سایت با تمام موارد یکسان طراحی میگیرد و فقط یک ویژگی آن را تغییر میدهند که همان ویژگی مورد آزمایش است،بعد به طور همزمان در اختیار تعداد مشخصی کاربر قرار میدهند و بررسی میکنند که کدام طرح با استقبال بیشتر مخاطب روبرو شده است.از این ویژگی میتوان در تولید محتوا و تعیین پرسونای مخاطب هم استفاده کنیم.بدین صورت که ویژگی‌هایی شامل متن،تعیین فرکانس ایمیل،عنوان و زیرعناوین،حتی فرمت محتوا را بررسی کنیم و به کمک آن بهترین فرمت محتوا را پیدا کنیم.
و در پایان همانطور که میدانیم طراحی پرسونای مخاطب مهم ترین گام در راستای شناخت مخاطب،نیازها و حل مشکلات اوست وبهترین راه برای ارتباط هر چه بیشتر با مخاطب می باشد.با کمک پرسونای مخاطب ما میتوانیم بازاریابی محتوای خود را به خوبی انجام دهیم و بهترین نتیجه را بگیریم. برای تعیین پرسونای مخاطب همانطور که بحث شد روش‌های کاربردی وجود دارد که با کمک آنها میتوان هر چه بهتر و عملی‌تر به پرسونای مخاطب پس ببریم.و با وجود فرضی بود مشتری به پرسونایی کاملا واقعی دست پیدا کنیم.
