رازهای فیلمنامهنویسی در 10 روز؛ در یک هفته فیلمنامهنویس شوید؛ دوره مقدماتی نوشتن فیلمنامه؛ رازهای تبدیل شدن به یک فیلمنامه نویس ماهر؛ در 12 جلسه 2 ساعته یک فیلمنامه جذاب بنویسید؛ اگر هدف شما این است که وارد صنعت سینما شوید، تمام جملاتی که تا اینجا خواندید را دور بریزید. تبدیل شدن به یک نویسنده درجهیک نیازمند چند سال صبر و شکیبایی است. این نوشته را با توجه به مسیری که طی حدوداً دو سال برای آشنا شدن با نوشتن فیلمنامه طی کردم برای شما آماده کرده‌ام. امیدوارم که در مسیر هنری شما تاثیرگذار باشد و در آینده شما را به عنوان یکی از نویسندههای پرکار سینمای ایران در خبرها ببینم.
یک ویژگی مهم و تاثیرگذار در هر نویسنده‌ای دست به قلم بودن و عادت به نوشتن است. اگر شما هم چنین عادتی دارید، پیشنهاد میکنم این کار را هیچوقت ترک نکنید و با یک دفترچه شخصی تمام ایدههایی که به ذهنتان میرسد را یادداشت و ثبت کنید تا در روز موعد از آنها استفاده کنید و یک قصه بینظیر خلق کنید. امّا حواستان باشد که نوشتن فیلمنامه یک کار تخصصی است و شما برای انجام این کار نیاز به دانش و اطلاعات اولیهای هم دارید. در کنار این دانش اولیه، شما باید تلاش کنید اطلاعات خودتان را بهروز نگه دارید و همیشه از اتفاقاتی که در دنیای این حوزه، به‌خصوص در فضای سینمای کشورمان رخ می‌دهد، با خبر شوید.
اجازه دهید برای سادهتر شدن مسیرمان، مواردی که در ادامه می‌خوانید را دستهبندی کنم:
1. کتابهایی که باید برای آشنایی با فیلمنامهنویسی بخوانیم.
2. دورههای آموزشی که باید برای نوشتن فیلمنامه شرکت کنیم.
3. رسانههایی که باید به عنوان یک فیلمنامهنویس دنبال کنیم.
از تعداد این کتابها نترسید! قرار نیست یک شبه همه این‌هارو بخونید. توی این بخش براتون توضیح میدم توی هر مرحله چه کتابهایی رو باید بخونید و این کتابها چه کمکی به شما می‌کنن؟
من کتابها رو به 3 دسته مقدماتی، پیشرفته و مَستر تقسیمبندی میاز تعداد این کتابها نترسید. قرار نیست یک شبه همه‌شان را بخوانید. در این بخش برای شما توضیح میدهم در هر مرحله چه کتابهایی را باید بخوانید و آنها در مسیر تبدیل شدن به یک نویسنده چه کمکی به شما میکنند؟ این کتابها به 3 دسته مقدماتی، پیشرفته و مَستر تقسیمبندی میشوند.
برای برداشتن قدمهای اول در این مسیر پیشنهاد میکنم این شش کتاب را بخوانید:
1. فیلمنامهنویسی برای پرمشغلهها، نوشته پیلار آلساندرا (نشر بیدگل)
2. فیلمنامهنویسی در ده روز، نوشته درین و ترویس دانلی (نشر کتاب کولهپشتی)
3. فیلمنامهنویسی: برانگیختن احساس، نوشته کارل ایگلسیاس
4. تئوریهای فیلمنامه در سینمای داستانی جلد یک و دو، نوشته شاهپور شهبازی (نشر چشمه)
5. ترمینولوژی تحلیلی فیمنامه، نوشته شاهپور شهبازی( نشر گیلگمش)
ویژگی مشترک این شش کتاب، داشتن مثال از فیلمهایی است که شما میتوانید در زمان مطالعه کتاب آنها را ببینید و همزمان اصولی را که یاد میگیرید را مشاهده کنید.
دو کتاب اول کتابهای جامع و کاملی نیستند، ولی اگر شما کسی هستید که اولین برخوردتان را با نوشتن فیلمنامه تجربه میکنید، این کتابها به شما کمک میکنند تا آشنایی اولیهای را نسبت به این حوزه بدست آورید. کتاب سوم در مورد فیلمهایی است که در هالیوود تولید میشوند و فرایند انتخاب فیلمنامه توسط شرکتهای فیلمسازی در هالیوود شرح داده میشود. این کتاب راهنمای خوبی برای نوشتن اولین فیلمنامه به‌صورت اصولی و منظم است. سه کتاب بعدی شما را یک پله در مسیر نوشتن جلوتر میبرد و شما با اصطلاحات تخصصی و ساختار فیلمنامه بیشتر آشنا میشوید.
1. داستان، نوشته رابرت مککی
2. آناتومی داستان، نوشته جان تروبی
3. دراماتورژی فیلم، نوشته شاهپور شهبازی
4. دیالکتیک چشمها، تالیف و ترجمهی شاهپور شهبازی
تا اینجای کار شما تبدیل به شخصی شده‌اید که میتواند فیلمهای داستانی را از منظر فیلمنامه تحلیل کند و یک فیلمنامه جذاب را برای یک کارگردان خلاق بنویسد. لازم است یادآوری کنم که در طول مسیر مطالعه و یادگیری دائماً باید در حال تمرین و پردازش ایدههایتان برای نوشتن اولین فیلمنامه باشید.
دو کتاب اول این لیست توسط دو استاد بزرگ تاریخ سینما نوشته شده‌اند و به نکات مهمی درباره ساختار فیلمنامه و نحوه پرداختن به یک داستان بینظیر در فیلم اشاره کرده‌اند. با مطالعه و اعمال کردن مطالبی که در مسیر نوشتن فیلمنامه یاد گرفته‌اید، به شما قول میدهم فیلمنامه‌‌‌تان یک سروگردن از عموم فیلمهایی که این روزها روی پرده سینماهای کشورمان نمایش داده میشوند بالاتر خواهد بود. دو کتاب بعدی بیشتر مجموعه مقالات و نقدهایی درباره فیلمهای مختلفی است که کمک ویژهای به شما در درک فیلمنامه و ساختار آن میکند.
1. تحولات معاصر در مفهوم زمان سینمایی، نوشته شهابالدین عادل
2. فیلمنامهنویسی در قرن 21، نوشته لیندا آرنسون و ترجمه شاپور عظیمی
3. فیلمنامهنویسی متفاوت، نوشته جف راش و ترجمه محمد شهبا
4. ...
اینجا قلمرو فیلمسازهای بزرگی مثل اصغر فرهادی، کوئنتین تارانتینو، کریستوفر نولان و... است. مسیر یادگیری و خلق ایدهها و ساختارهای نو هیچوقت تمام نمیشود و شما باید دائماً خودتان را با اتفاقات روز سینمای جهان بهروز کنید. سه کتابی که در لیست نوشته‌ام به شما کمک میکند با ساختارها و شیوههای جدید فیلمنامهنویسی آشنا و برای خواندن و خلق کارهای جدید آماده حرکت شوید.
به هیچ عنوان پیشنهاد نمیکنم که قبل از به‌دست آوردن تجربههایی هر چند کوچک سراغ این موسسات بروید، با این دلایل ساده پیشنهاد من را خواهید پذیرفت:
· یادگیری شما وقتی عمیقتر میشود که بتوانید مطالب و تجربیات مطرح شده در دورهها را با تجربیات خودتان مقایسه کنید.
· اگر بدون هیچ دانشی نسبت به فیلم و نوشتن برای فیلم در دورهها شرکت کنید، ممکن است اعتماد به نفستان را در مواجهه با همکلاسیهایتان یا چالش‌هایی که در مسیر نوشتن با آنها مواجه میشوید از دست بدهید و پس از آن نوشتن فیلمنامه دیگر برایتان لذت بخش نباشد.
· ممکن است فرصت ایجاد ارتباطاتی که شما را یک قدم به ورود به صنعت سینما نزدیکتر میکند را از دست بدهید.
با توجه به شناخت خود در طی این چند سال از افراد فعال در سینما؛ تجربه دورههایی که در موسسات مختلف شرکت کرده‌ام و همچنین دوستانی که تجربه حضور در موسسات مختلف را داشتند، لیستی از این مراکز را برای شما در ادامه نوشتم:
1. موسسه کارنامه
2. مدرسه فیلمسازی و بازیگری هیلاج
3. موسسه فرهنگی و هنری برگ
4. موسسه فرهنگی و هنری خوانش
5. خانه بینالملل بامداد
6. موسسه فرهنگی نیمکت
البته اطلاع دقیقی از هزینه دورههایی که این آموزشگاهها برگزار میکنند ندارم و امیدوارم در برخورد با قیمتی که بهتون گفته میشود غافلگیر نشوید.
هیچوقت از انجام این کار غافل نشوید. خواندن مقالات، نقدها و مطالبی که در مورد سینما منتشر میشود، همیشه باید جزو اولویتهای شما باشد.
در ایران مجلات و نشریههایی هستند که به طور تخصصی به سینما و اتفاقات سینمای جهان میپردازند. خواندن مطالب این رسانهها باعث میشود دید بسیار بازتری نسبت به فیلمهایی که در حال تولید شدن هستند پیدا کنید.
1. ماهنامه فیلمنگار
2. ماهنامه سینمائی فیلم
3. مجله فرهنگی هنری پتریکور
4. مجله سینمایی کوکر
بدون شک رسانهها و افراد دیگری هم هستند که در حوزه سینما فعالیت میکنند و من اینجا به آنها اشارهای نکردم. اگر فکر میکنید رسانهای در این لیست از قلم افتاده است، حتماً به من اطلاع دهید.
قطعاً کتابهایی که در این مقاله نوشته‌ام، تنها کتابهای خوب و جامع موجود در بازار نیستند و کتابهای دیگری هم هستند که ارزش خوانده شدن دارند که شاید من هنوز با آنها مواجه نشده‌ام. از طرفی هم خواندن کتاب، شرکت در دورههای مختلف و دنبال کردن رسانههای تخصصی فقط بخشی از مسیر شما برای تبدیل شدن به یک نویسنده درجهیک رو شکل میدهند و باقی مسیر به شما و انگیزههایتان برای درخشش در سینمای ایران بستگی دارد.
اگر هم توی پیدا کردن کتابها مشکلی داشتید یا سوال دیگهای داشتید، از طریق اینستاگرام یا جیمیل با من در ارتباط باشید: mimreza.v@gmail.com
