پس از شروع جنگ روسیه و اوکراین که باعث تشکیل یک جبهه ی آمریکایی-اروپایی برای مقابله با روسیه شد، تحولات جدیدی در قفقاز نیز آغاز شد. اما این تحولات جدید اصلا مطابق پیش بینی های قبلی نبود. یعنی هیچ چیز آن طور که باید پیش می رفت، انجام نشد. گرجستان که بخشی از خاکش تحت کنترل نیرو های روسی بود اعلام کرد که با تحریم های غرب علیه روسیه همراهی نمی کند و جمهوری باکو که با روسیه پیمان دوستی و همکاری های گسترده در قالب پیمان "تعامل متفقین" امضا کرده بود، دست به اقدامات مختلفی علیه روسیه در باکو زده و تخریب وجهه ی نیرو های حافظ صلح روسی در قره باغ کوهستانی را آغاز کرده.
جمهوری باکو که متوجه شرایط سخت روسیه شده و می داند که روسیه نمی تواند در چند جبهه فعالیت کند، با استفاده از مرگ گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری های اروپا که لاوروف چند روز پیش مرگ و پایان آن را اعلام کرده بود، علیه ارمنستان اقدام به شروع جنگ جدیدی کند. اما در همان روز هایی که در کاخ علی اف در حال بررسی این طرح بودند، سرگئی کوپیرکین سفیر روسیه در ارمنستان با یادآوری ماجرای اوستیای جنوبی و آبخازیا، به علی اف هشدار داد هرگونه اقدام علیه نیرو های روسی در قره باغ کوهستانی به ضرر باکو تمام خواهد شد.
شرکای آمریکایی و فرانسوی ما در این گروه با تلاش برای انکار هر چیز مربوط به روسیه، این گروه را لغو و اعلام کردند که با ما در این قالب دیدار نخواهند کرد. یکی از اولویت‌های آنها این است که همه را وادار کنند تعامل با یکدیگر را در قالب‌های مختلف متوقف کنند تا بتوانند تمام بحران‌ها در جهان را به ابزاری برای پیگیری سیاست خصمانه علیه روسیه تبدیل و ثابت کنند که می‌توانند به‌طور یکجانبه دیکته کنند - لاوروف
اما علی اف به پیام های روسیه اهمیت نداده و می داند که حمایت ترکیه را دارد. یعنی پیمان شوشی. بر اساس پیمان شوشی هر کشوری که به یکی از اعضای پیمان شوشی حمله نظامی انجام دهد (ترکیه و باکو)، به این معنی است که به عضو دیگر این پیمان نیز حمله کرده و اعضا موظف به مقابله با کشور متخاصم هستند.
اما چه چیز باعث واکنش ایران شده؟ در روز های نزدیک به عید نوروز، ذاکر حسن اف وزیر دفاع جمهوری باکو به تمامی نیرو های ارتش باکو دستور می دهد که به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز در استحکامات نظامی خود تغییراتی ایجاد کنند. همچنین ارتش باکو با انجام دو مانور نظامی در نخجوان و مناظق نزدیک قره باغ کوهستانی، در واقعیت تغییراتی در چینش نیرو های خود در نزدیکی ارمنستان انجام داد.
پس از تغییر در استحکامات نظامی و چینش نیرو های ارتش باکو در اطراف ارمنستان، ارتش باکو اقدام به نقض آتش بس و تصرف روستا های پاروخ و کاراگلوخ کردند تا شرایط را بسنجند. پس از این اقدام به سرعت نیرو های حافظ صلح روسی اقدام به مذاکره با نیرو های باکو می کنند و چیز های عجیبی از طرف باکو می شنوند؛ خروج نیرو های باکو از این مناطق تنها یک شرط دارد: "بازگشت شهروندان آذری به این مناطق و خروج ارامنه از کاراگلوخ، خرامورت و پاروخ". ارامنه این موضوع را نمی پذیرند و خروج نیرو های باکو غیرممکن می شود. اما آیا در واقعیت قرار بوده که تنها شهروندان آذری در این مناطق ساکن شوند؟ جواب این سوال خیر است.
به سال 2020 برمیگردیم. پس از پایان جنگ 44 روزه، هیچ وقت به صورت رسمی سرنوشت تروریست هایی که از سوریه و لیبی وارد باکو و قره باغ کوهستانی شدند، مشخص نشد. خانه ها در مناطق تازه تصرف شده بازسازی نشدند و مردم باکو در مناطق ساکن نشدند. پس چه کسانی در این مناطق زندگی می کنند؟ جواب ساده است: ترکمن های سوریه و عراق که در سوریه در قالب تیپ های سلطان مراد حضور داشتند. به علاوه عرب هایی که با خانواده شان وارد قفقاز شده بودند و علیه ارامنه جنگیده بودند. پس هنوز این تروریست ها از قفقاز خارج نشدند. عدم خروج تروریست ها و جمعیت سازی در قره باغ کوهستانی با استفاده از تروریست ها توسط دولت باکو به دستور ترکیه باعث نگرانی ایران شده و این فقط یکی از دلایل نگرانی ایران است.
"در مورد مناطق، ببخشید، من دقیقاً نمی دونم کجاها بودن، اما به مرز ایران رسیدیم و ایرانی ها به ما حمله کردند. در مورد کشته شده ها هم، تقریباً بین 300 تا 400 نفرهستش" - این بخشی از صحبت های یک عضو گروه سلطان مراد در مصاحبه با جواد التمیمی بود که در قره باغ کوهستانی حضور داشت. در زمان جنگ 44 روزه، تروریست ها که در صف اول جنگ با ارامنه بودند، از سمت شهر فضولی به سمت مرز ایران و سد خداآفرین حرکت کردند تا مقاومت ارامنه در این بخش را قطع کنند. نیرو های ارمنی که در این مناطق حضور داشتند مجبور شدند به سمت سد خداآفرین عقب نشینی کنند. در همان روز ها بود چند راکت وارد خاک ایران شد و باعث زخمی شدن یک دختربچه ایرانی شد و پس از آن شایعه ورود 150 نیروی ارمنی به ایران مطرح شد. یک فیلم هم در شبکه های اجتماعی پخش شد که تروریست ها خاک ایران را نشان می دهند و می گویند که هدف بعدی آن ها ورود به ایران است.
حضور رژیم صهیونیستی در باکو نیز یک معضل بزرگ برای ایران شده. در زمان جنگ 44 روزه، نیرو های اسرائیلی چندین بار اقدام به ارسال پهپاد به داخل ایران کردند و تمامی این پهپاد ها توسط پدافند هوایی و جنگ الکترونیک در آسمان ایران ساقط شدند. نکته ی جالب این پهپاد ها این بود که این پهپاد ها از آسمان پارس آباد وارد ایران شده بودند. در صورتی که جنگ در هورادیز بود و این دو شهر با هم فاصله بسیاری دارند. حالا پس از پایان یافتن جنگ 44 روزه، اسرائیلی ها در مناطق فضولی (روستای دولتیارلی) و زنگیلان حضور پیدا کردند. فرودگاه بین المللی فضولی که روستای دولتیارلی در نزدیکی آنجا قرار دارد، قرار است توسط نیرو های نظامی ارتش باکو مورد بهره برداری قرار گیرد. این یعنی اینکه نیازی نیست تا هواپیما های حامل تجهیزات اسرائیلی در باکو فرود آیند و این فرودگاه توانایی پذیرش هواپیما های مورد استفاده شرکت Silkway west را دارد.
از اروپا نیز فشار های بسیار زیادی به ارمنستان وارد می شود که صلح با ترکیه و باکو را بپذیرد. همانطور که علی اف در کنفرانس زنگیلان گفته بود، کریدور زنگزور بخشی از توافق ترک ها و اروپاست. زنگیلان بخشی از کریدور زنگزور است که اسرائیلی ها و ایتالیایی ها (به نمایندگی از اتحادیه اروپا) در حال سرمایه گذاری در این کریدور هستند. روسیه نیز به طور رسانه ای اعلام کرده از این صلح استقبال می کند. اما صلح به آسانی بدست نمی آید. روسیه بار ها مسئله بازگردانی اراضی ارمنستان غربی توسط ترکیه را مطرح کرده و گفته که ترکیه باید این مناطق را به ارمنستان برگرداند. انتخابات فرانسه نیز چالش بزرگی برای ارمنستان شده و دولت پاشینیان نمی داند باید چه کار کند. با توجه به شرایط جدیدی که برای روسیه اتفاق افتاده، ارمنستان تنها به یک کشور می تواند تکیه کند. ایران. اما اینکه ارمنستان چه زمانی از ایران کمک بخواهد مشخص نیست. ارمنستان نمی داند چه کار باید بکند.
البته ارمنستان تلاش های بسیار زیادی برای نزدیک شدن به ایران و برقراری روابط در سطح بسیار بالا داشته. نخست وزیر ارمنستان به مناسبت های مختلف به رهبری ایران و رئیس جمهور ایران پیام های تبریک ارسال می کند. همچنین دولت ارمنستان قرارداد های بسیار زیادی با شرکت های ایران و دولت ایران امضا کرده. ارمنستان اولین کشوری بود که پیش از پایان یافتن تحریم تسلیحاتی ایران، به طورعلنی علاقه مندی خودش را به خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی از ایران ابراز کرد. همچنین ارمنستان به طور تلویحی از ایران خواسته بود که در برای صلح در قره باغ کوهستانی حضور پیدا کند و ایران هم نیرو های حافظ صلح خود را به مرز فرستاد اما به واسطه لابی یهودیان در دولت باکو، جمهوری باکو با این موضوع مخالفت کرد.
ارمنستان با تسلیم مناطق موافق نیست. ظاهراً در آینده ای نزدیک معرفی نیروهای حافظ صلح وجود نخواهد داشت. این نه تنها منافع ارمنستان، بلکه منافع ایران را نیز برآورده می کند، که به شدت با حضور نیروهای مسلح از هر کشوری در خارج از منطقه در نزدیکی مرزهای خود مخالف است. تحریم تسلیحاتی علیه ایران روز یکشنبه به اتمام می رسد و این کشور در فروش و خرید سلاح آزاد خواهد بود. این احتمال وجود دارد که به زودی ارمنستان هواپیماهای بدون سرنشین و سلاح های دیگر ایرانی را دریافت کند. با توجه به خسته شدن جمهوری اسلامی از ادعاهای مستمر باکو درباره خاک خود، گلوله باران و پرواز پهپادهای اسرائیلی از فرودگاه های آذربایجان و جاه طلبی های ترکیه، می توان به یك همکاری بسیار مثمر ثمر بین ایران و ارمنستان امیدوار بود - پاشینیان
باکو پس از امضا شدن آتش بس سه گانه بار ها آتش بس را نقض و مناطقی از قره باغ کوهستانی را تصرف کرد. همچنین بخش هایی از جاده کاپان-گوریس را اشغال کرد و دو راننده کامیون ایرانی را نیز گروگان گرفت. ارتش باکو در نزدیکی یک سالگی آتش بس سه گانه یک حمله به ارمنستان داشت و چندین کیلومتر مربع از خاک ارمنستان را اشغال کرد.
پس از تشکیل دولت جدید در ایران و آغاز ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران روابط خود با ارمنستان را بسیار بیشتر کرد. در تماس تلفنی که ابراهیم رئیسی و نیکول پاشینیان با یکدیگر داشتند، رئیس جمهور ایران بر حفظ حاکمیت ارمنستان بر تمام جاده هایی که از ارمنستان می گذرد تاکید کرد و گفت که مرز های بین المللی نباید تغییر کند. همچنین رزمایش های مختلف نیرو های مسلح ایران در رود ارس پیامی از سوی ایران به علی اف بود که نباید به تغییر مرز های بین المللی حتی فکر بکند.
چند روز پیش مذاکرات جدیدی بین الهام علی اف و نیکول پاشینیان در بروکسل انجام شد. شارل میشل رئیس شورای اروپایی نقش میانجیگری را در این دیدار ایفا کرد. پیش تر نیز مشابه این مذاکره در بروکسل صورت گرفته بود اما این مذاکره با مذاکره ی قبلی تفاوت هایی دارد. این مذاکره که تقریبا 5 ساعت طول کشید، نکات زیادی به همراه داشت. طرفین توافق کردند که کمیسیونی برای تعیین حدود مرزها ایجاد شود. همچنین پاشینیان و علی اف به وزارتخانه های خارجه خود دستور دادند تا مقدمات مذاکرات صلح بین ارمنستان و باکو را آغاز کنند. این بدین معناست که ارمنستان مجبور شده از آرتساخ دل بکند و حتی کریدور زنگزور ها هم با تغییراتی در نحوه اجرایش بپذیرد. اما مطمئنا این مسئله را ایران و روسیه نخواهند پذیرفت. چند روز بعد پوتین با پاشینیان و علی اف تلفنی گفتگو می کند و همه چیز را از آنها می پرسد. حالا وقت آن است که کرملین در این مورد تصمیماتی بگیرد. تا 15 روز آینده طبق برنامه ریزی های دفتر نخست وزیری ارمنستان، نیکول پاشینیان به مسکو سفر می کند و مستقیما با پوتین دیدار خواهد داشت.
باکو تلاش می کند تا فرصتی پیدا کند و نقشه ی شوم خود را اجرا کند. پاشینیان هم قرار است با پوتین دیدار کند و ایران هم از طریق راه های مختلف به جمهوری باکو هشدار داده که تغییر مرز های بین المللی و حمله به ارمنستان را به هیچ وجه نمی پذیرد. دیروز هم اکانت توئیتر منتسب به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار ویدیویی اعلام کرد که مرز های ارمنستان خط قرمز ایران است. باید منتظر دیدار پاشینیان و پوتین باشیم. تهران و روسیه در مورد قفقاز با یکدیگر در ارتباط هستند. با توجه به این شرایط اتفاقات زیادی در قفقاز روی خواهد داد. البته که نباید انتخابات در اوستیای جنوبی (ایرئیستون) را هم نادیده بگیریم. در صورتی که آلان گاگلویف پیروز انتخابات شود، وضعیت می تواند برای روسیه متفاوت تر از دوران حکمرانی بیبیلوف باشد.
پاینده و جاودان باد ایرانشهر | Да здравствует Ираншахр
? Telegram: t.me/MiranPress
? Group: t.me/MiranPressGP
? Eitaa: eitaa.com/MiranPress
? Twitter: twitter.com/Miran_worled
