سوال ابتدایی که ذهن هر شهروند را به خود مشغول میسازد، مرتبط با وجود مرغهایی است که در مدت ۴۵ روز به وزن ۳ تا ۴ کیلوگرم میرسند. این سوال معمولاً مطرح میشود: آیا واقعاً ممکن است یک جوجه یک روزه در مدت ۴۵ روز به وزن تقریبی ۳ کیلوگرم برسد؟ یا حتماً به خودش اینگونه استنباط میکند که این مرغها دارای ویژگیهای خاصی هستند که به این نحو رشد میکنند؟ یا حتماً به فکر میافتد که به آنها دارو یا هورمون خاصی اضافه میشود؟ یا هزاران سوال مختلف که توسط کاربران در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر و غیره مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
فهرست محتوا:
توجیه عمومی در مورد مرغ مشتمل بر دیدگاه پرورش مرغهایی است که در منازل روستایی نگهداری میشوند. این جوجهها پس از شش ماه، با تغذیه از غذاهای ساده و علوفه دشت و محیط حیاط به وزن یک و نیم کیلوگرم برسند و گهگاه از غذاهای پلت شده و یا گندم هم بهرهمندمیشوند. اما در مقابل، در مرغداریها مرغها پس از مدت زمانی از ۴۵ تا ۵۰ روز با وزن حدود ۳ کیلوگرم برای کشتار آماده میشوند.حال باید اینگونه بررسی کرد که که دلیل رشد مرغ گوشتی چیست؟
جوجههای محلی یا بومی، جوجههایی هستند که به طور طبیعی یا مصنوعی از تخم نطفهدار بیرون میآیند. مبحث جوجهکشی به دلیل تخصصی بودن، از حوزه این مقاله خارج است. با این حال، باید توجه داشت که وقتی یک مرغ و یک خروس با نژاد بومی با یکدیگر تلاقی مییابند، نباید انتظار جوجه ایی با نژادهای خاص مانند راس یا جونیور که دو نژاد مشهور در جوجههای گوشتی هستند، داشته باشند. به جای آن، جوجهها ژنوم پدر و مادر خود را به ارث میبرند و به مرغ یا خروس بومی تبدیل میشوند.
وقتی پدر و مادر در مدت زمانی حدود ۶ ماه به وزن تقریبی ۲ کیلوگرم میرسند، انتظار داشتن از نسل جدیدی که به دنیا میآید، برای رسیدن به این وزن در شرایط بهترین و ایدهآلترین، مناسب نیست. برخلاف طیور بومی که بیشتر آنها از ترکیب یا میکس نژادهای مختلف به وجود میآیند، نژادهای گوشتی خالص مانند آرین با تغذیه مناسب میتوانند وزنهای بالایی مثل ۵ کیلوگرم را نیز به ثبت برسانند
تغذیه از مهمترین فاکتور های پرورش طیور و هزینه بردارترین مسئله در پرورش طیور می باشد.جوجههای گوشتی در طول پرورش 45 روزه خود از 5 نوع دان به صورت پلیت شده تغذیه کرده و که متناسب با سن این پرده پری استارتر، دان استارتر، دان 1 و دان 2 و دان پایانی استفاده کرده که توسط کارشناسان تغذیه با برنامه جیره نویسی و تجهیزات کامل و گرانقیمت داخل کارخانه های خوراک دام و طیور تولید میشود.ولی جوجه های بومی از پس مانده غذای ساکنین منزل و یا حشرات موجود در محیط تغذیه میکند.
در دوره پرورش ۴۵ روزه مرغهای گوشتی، فرآیند تکثیر و نگهداری آنها تحت نظر متخصصان علوم دام و دامپزشکان با رعایت حداکثر ایمنی و بهداشت، اداره دامپزشکی و اداره محیط زیست و جهاد کشاورزی قرار دارد. در مقابل، مرغهای بومی در زیرخانهها یا لانههای چوبی و در محیطهای طبیعی رشد و نمو میکنند.
در طول دوره پرورش، مرغهای گوشتی در محیط با حداقل فعالیت محصور میگردد و بیشترین وقت خود را صرف تغذیه و استراحت میکنند. به عنوان مثال، تصور نمایید کسی که تمایل به چاق شدن دارد و تقریباً هیچ فعالیت بدنی نداشته باشد. آیا بعد از مدتی چاق و اضافهوزن نخواهد داشت؟ این موضوع در مورد دامها و طیور نیز قابل تطبیق است. با این حال، در مورد مرغ و خروس بومی، وضعیت متفاوتی وجود دارد. آنها از زمان طلوع تا غروب آفتاب به فعالیت و گردش مشغول میشوند و این فعالیت روزانه باعث افزایش مصرف انرژی و کاهش وزن در پرنده میشود.
مبحث هورموندرمانی یا استفاده از هورمون در زمینه دام و طیور موضوعی پیچیده و تخصصی است که سابقه استفاده از هورمونها به منظور افزایش رشد دام و طیور در طول زمان طولانی را داراست. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نوع و کاربرد هورمونها در دامها، میتوانید به مبحث کاربرد هورمون رشد در دام مراجعه نمایید.
استفاده از هورمونهای رشد با تغییر در مکانیسم طبیعی رشد حیوانات و پرندگان، منجر به افزایش فعالیت سلولهای زایشی رشد میشود. با این حال، در مورد طیور گوشتی، به علت تعداد بسیار بالای پرورش و هزینهبر بودن داروها و هورمونها، این موضوع اقتصادی نمیباشد. مرغدار با استفاده از داروهایی جنسی به خوراک طیور اقتصاد خود را آسیب میزند و دوره پرورش افزایش میدهند. بنابراین، این رویکرد به سود مرغدار نخواهد شد. به همین دلیل، تلاش میشود با رعایت اصول بهداشتی و تغذیه مناسب، هزینههای مرتبط با دوره پرورش به حداقل کاهش یابد.
پس از پایان دوره پرورش، مرغ به مرحله کشتار منتقل میشود، که این عمل در داخل کشتارگاه تحت نظر کارشناسان متخصص این حوزه و با رعایت حداکثر استانداردهای بهداشتی انجام میپذیرد. لاشه طیور گوشتی، در نتیجهی استفاده از هورمونهای تراپی، ممکن است کیفیت آن را از دست داده و انسجام بافت عضلانی آن تحت تأثیر قرار گیرد. در زمان بازرسی و کشتار، دکترهای مسئول فنی و بهداشتی کشتارگاه و بازرسان اداره دامپزشکی در محیط کشتارگاه حضور دارند و نظارت دقیقی بر روی کیفیت لاشهها انجام میدهند. در صورت معدم سازی ها خسارات سنگینی برای مرغدار وارد شود.
مدیر کل نظارت بر فرآوردههای غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو گفت:
در صورتی که این موضوع رعایت نشود، مشکلاتی را ایجاد میکند. بر این اساس ارگانهای نظارتی برای چنین مسائلی طراحی میشوند. در حال حاضر سازمان دامپزشکی تمام مرغ و گوشتی را که برای مصرفکننده وارد بازار میشود را تحت نظارت خود میگیرد تا چنین اتفاقاتی نیفتد.
با توجه به تجربیات چندین و چند ساله خود در زمینه پرورش دام و طیور و شناخت عواقب و پیامدهای ناگوار استفاده از هورمون و داروهای ممنوعه در پرورش طیور، مصرف مرغهای گوشتی برای مصرف روزانه خانوار بلامانع و امری حیاتی است.