متن جدید محمود سریعالقلم، در مورد اینکه چرا در کشور ما دموکراسی ایجاد نمیشه رو خوندم که در اون ۱۰ تا کتاب که برای فهم اصول پایهای دموکراسی باید مطالعه بشن، رو معرفی کرده بودن.
برای همین میخواستم، یه پست منتشر کنم که در اون ترجمهی کتابهایی که معرفی شده بود رو پیدا کنم و معرفی کنم و از بین اونها بهترین ترجمهها رو پیشنهاد کنم که اگر فردی خواست اون رو انتخاب کنه و دچار زحمت نشه، هر چند ایشون در همین متن در مورد ترجمههای کتابها گفته بودن:
مطالعۀ متون و ادبیات هر موضوعی به زبان اصلی آن به هیچ وجه قابل مقایسه حتی با بهترین ترجمههای آنها نیست. روح واژهها و مفاهیم در ترجمه از میان میرود و معلوم نیست خوانندهی متن ترجمه شده تا چه میزان با دقت و فرمولهبندی نویسنده آشنا میشود.
خلاصه بگم که فکر میکنم به هر حال خوندن ترجمه بهتر از کلا نخوندن هست. اما نگاه کردم به لیست تموم کارهایی که قرار بوده بکنم و تا الان نکردم، و الان اونقدر ترسیدم که چند ساعت باید وقت بذارم که این متن رو بنویسم، و کارهای مهمترم زمین بمونه. پس فقط اومدم اینجا تا توی چند دقیقه اینها رو بگم و صرفا اسم کتابها و یه سایت رو بنویسم که اگر فردی علاقه داره خودش بگرده توی سایت و ترجمههای انجام شده رو از اون کتابها رو پیدا کنه و با همدیگه مقابله و مقایسه کنه و ببینه کدومش بهتر هست، برای اینکار راهکاری که من استفاده می کنم به این شرح هست:
برای فهم این موضوع شاید سرراستترین کار جستجو در کتابخانهی ملی ایران باشه، که با «عنوان کتاب به زبان اصلی» یا «به انگلیسی کتاب» یا «نام نویسنده» رو جستجو میکنم و اینطوری تعدادی از ترجمهها رو بهم نشون میده مثلا برای کتاب قرارداد اجتماعی ۳ تا نشون میده که من در سایت گیسوم که رفتم متوجه شدم یه ترجمهی دیگه هم هست که در کتابخانهی ملی ایران ثبت نشده بود. پس جستجو در این سایت هم نتایج کامل در بر نداره، اما در کل جای خوبی برای شروع به جستجوی کتاب ها به حساب میاد. حالا اگر ترجمهای نبود، که هیچ، من از خیر کتاب میگذرم و کتاب بعدی رو جستجو میکنم، اگر یه ترجمه وجود داشت، میگردم ببینم کی ترجمه کرده، آیا اون مترجم در ترجمه تخصص داشته؟ آیا در اون رشته و حوزه که ازش متن ترجمه کرده تخصص داشته؟ و در کل یه ارزیابی خیلی کلی در مورد مترجم انجام میدم. حالا اگر چند ترجمه وجود داشت میتونم ترجمهها رو با هم مقایسه کنم؛
در سایتهایی مثل 30book.com (که در یک فایل PDF چند صفحهی ترجمه شده رو برای دانلود قرار میده) و Gisoom.com (که عکس چند صفحهی ابتدایی یک کتاب رو قرار میده) یا جاهای دیگه در وب به دنبال چند خط ترجمه شده از اون کتابها میگردم و ترجمهها رو با همدیگه مقابله میکنم ولی چون متن اصلی کتاب به زبان انگلیسی رو در اختیار ندارم نمیتونم متن اصلی رو ببینم و در مورد کیفیت ترجمه ی اونها نظر بدم، زبانهای دیگه مثل فرانسه که دیگه کلا حرفشم نزنید، فعلا وسعم به انگلیسی هم نمیرسه. اما در مورد انگلیسی چون سواد انگلیسی رو هم فعلا سلیس و روان نیستم صرفا در حد درک پایین خودم از انگلیسی میتونم قضاوت کنم که با چه کیفیتی ترجمه شده. هر چند در مورد ترجمهی متون کلاسیک و آکادمیک به نظرم متون با کیفیتتر ترجمه میشن چون متن بازاری (تجاری و Commercial) نیست که هر فرد کمسوادی انگیزهی ترجمهی اون کتاب رو پیدا کنه و آخر دست یه ترجمهی بد و غیردقیق رو تحویل بده. هر چند کلا در ترجمه به قول ترجمهشناسان و البته تاکید سریعالقلم روح کتاب قابل ترجمه نیست و درکی که یه فرانسوی از همین کتاب قرارداد اجتماعی داره با درکی ما ایرانیها از بهترین ترجمهی این کتاب داریم هم احتمالا چندان شباهت نداره. اما برای فردی چون من که درکی از زبان فرانسه ندارم و در میانمدت هم نمیتونم به سراغ یادگیری این زبان برم، چه راهکاری غیر از خوندن کتاب به زبان فارسی وجود داره؟
البته اگر اشتباه میکنم من رو اصلاح کنید.
نکتهی بعدی ناشر کتاب هست، مثلا من میدونم که نشر آگاه (یا آگه)، نشر ققنوس و نشر نی کتابهای کلاسیک علوم انسانی و سیاست و تاریخ رو ترجمه میکنن و تا اونجایی که من میدونم (یعنی کم) معمولا ترجمههای خوبی هم دارن، برای همین به این ناشرها هم توجه ویژهای در انتخاب یه ترجمه دارم. اگر شما ناشر دیگهای میشناسید به من بگید تا به متن اضافه کنم.
لیست با ترتیبی که در سایت اصلی اومده رو اینجا مینویسم:
Social Contract (1762)
Jean-Jacques Rousseau
The Federalist Papers (1780)
Alexander Hamilton
Democracy in America (1835)
Alexis de Tocqueville
On Liberty (1859)
John Stewart Mill
Democracy and Education (1916)
John Dewey
Capitalism, Socialism and Democracy (1942)
Joseph Schumpeter
The Origins of Totalitarianism (1951)
Hannah Arendt
A Preface to Democracy (1956)
Robert A. Dahl
Social Origins of Dictatorship and Democracy (1966)
Barrington Moore Jr.
The Wheels of Commerce (1979)
Fernand Braudel