سرمایه گذاری یک زمینه پیچیده و ظریف است که نیاز به درک عمیق بازارهای مالی، روندهای اقتصادی و مدیریت ریسک دارد. از سهام و اوراق قرضه گرفته تا املاک و کالاها، راه های بی شماری برای سرمایه گذاری پول شما وجود دارد.
در ابتدا در تعریف سرمایه‌گذاری باید گفت: به تخصیص منابع (معمولاً پول) با انتظار ایجاد بازده یا منافع سرمایه‌گذاری می‌گویند. به عبارت ساده‌تر سرمایه‌گذاری به ما می‌گوید که دارایی‌هایمان را با قیمت پایین بخریم و بعد از مدتی، با قیمت بالاتری آنها را بفروشیم. اختلاف بین قیمت خرید و فروش، سود ما از سرمایه گذاری خواهد بود.
گاهی این اشتباه پیش می آید که سرمایه گذاری فقط صرفه جویی در پول یا گذاشتن آن در حساب بانکی است اما این یک رویکرد استراتژیک و حساب شده برای رشد سبد مالی است. اصل کلیدی پشت سرمایه گذاری مفهوم ریسک و سود است. سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالاتر، پتانسیل بازدهی بالاتری دارند، اما احتمال ضرر بیشتری نیز دارند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری‌های با ریسک پایین‌تر ممکن است ثبات بیشتری اما با سود بالقوه کمتر ارائه دهند.
وقتی دقیق‌تر بررسی می‌کنیم که سرمایه گذاری چیست نکته مهمی را در می‌یابیم و آن این است که یک سرمایه خوب، سرمایه‌ای است که درآمدی مستمر ایجاد کند، نه اینکه فقط با فروش آن، سود به دست آورید. به عنوان مثال، وقتی شما سهامی را می‌خرید و ارزش آن افزایش پیدا می‌کند، برای نقدکردن سود، باید آن را بفروشید؛ اما اگر جایی سرمایه‌گذاری کنید که بابت آن، به شما سود ماهانه بدهند، جریان نقدی ایجاد خواهد شد و بدون اینکه نیازی به فروش یا تغییر مقدار سرمایه اولیه‌تان داشته باشید، سود به دست می‌آورید.
در برخی از موارد، ارزش یک دارایی بدون اینکه تغییری در وضعیت آن ایجاد شود، رشد می‌کند. مثلاً نرخ طلا در طول زمان، همیشه درحال افزایش بوده است. دراین‌بین، طلا تغییری نکرده و تنها به‌خاطر افت ارزش پول‌های فیات، مانند ریال ایران و یا دلار آمریکا، تقاضا برای طلا بیشتر شده و قیمتش بالاتر رفته است. گاهی، ارزش یک دارایی به‌خاطر تغییراتی که در آن ایجاد می‌شود، افزایش می‌یابد. برای مثال، وقتی که یک شرکت، محصول جدیدی را تولید می‌کند و میزان فروشش 10 درصد بیشتر می‌شود، سهامش ارزش بالاتری پیدا خواهد کرد؛ یا در مثالی دیگر، اگر سرمایه شما یک خانه باشد، با بازسازی و تغییر نمای داخلی آن، می‌توانید ملک را با قیمت بهتری بفروشید و یا اجاره بدهید.
درک انواع مختلف سرمایه گذاری در توسعه یک سبد سرمایه گذاری جامع بسیار مهم است لذا در این یادداشت قصد داریم انواع سرمایه‌گذاری را به اختصار ارائه دهیم.
سرمایه‌گذاری به دو طیف مولد و غیر مولد تعیین می‌شود: مولد به معنای تولیدکننده یا زاینده است و سرمایه گذاری مولد نیز به سرمایه‌ای گفته می‌شود که برای ما درآمد ایجاد کند. به طور مثال فرض کنید که شما یک زمین دارید که با پس‌اندازهای خود آن را خرید‌ه‌اید تا در طولانی‌مدت، ارزش دارایی شما را حفظ کند. اما از این زمین هیچ استفاده‌ای نمی‌کنید یا به معنای دیگر، هیچ درآمدی برای شما به وجود نمی‌آورد. بر همین اساس، سرمایه گذاری شما تأثیری در چرخه اقتصاد ندارد و سرمایه شما را نیز افزایش نمی دهد. حال فرض کنید که زمین خود را اجاره داده‌اید و یا در آن مشغول به فعالیتی هستید که در درازمدت، سودی را نیز نصیب شما می‌کند. به این نوع از سرمایه گذاری که علاوه بر حفظ دارایی اصلی، در چرخه اقتصاد نیز تأثیر مثبت می‌گذارد و باعث افزایش سرمایه ما می‌شود، سرمایه گذاری مولد یا زاینده می‌گویند. سوددهی در این مدل از سرمایه‌گذاری‌ها، معمولاً به‌صورت بلندمدت است. اما سرمایه گذاری غیر مولد، همان روشی است که تنها به حفظ ارزش دارایی ما منجر خواهد شد. این نوع از سرمایه گذاری هیچ سودی را برای ما ایجاد نمی‌کند و به افزایش سرمایه ما نیز منجر نخواهد شد. به طور مثال طلا هیچ درآمدی را برای ما به وجود نمی‌آورد و تأثیری نیز در اقتصاد ندارد، اما باعث حفظ دارایی ما می‌شود.
یکی از فعالیت های مولد اقتصادی سهام است. شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف برای تأمین منابع، سهامشان را به شیوه‌های مختلف خصوصی و عمومی عرضه می‌کنند. شما با خرید سهام هر شرکت، مالک بخشی از آن شرکت می‌شوید و در سود و ضرر آن سهیم خواهید شد. سهام می تواند پتانسیل بازدهی بالا را ارائه دهد، اما با سطح ریسک بالاتری نیز همراه است. آنها معمولاً در بورس اوراق بهادار معامله می شوند و می توانند فرصت مشارکت در رشد شرکت و دریافت سود سهام را برای سرمایه گذاران فراهم کنند.
فعالیت دیگر در این عرصه، ارائه اوراق قرضه هستند که توسط شرکت‌ها، دولت‌ها و سایر نهادها ارائه می‌شوند. در این نوع از سرمایه گذاری، شما پولی را به نهاد ارائه‌دهنده پرداخت می‌کنید و به‌جای آن اوراق قرضه می‌گیرید. نهاد موردنظر، با ارائه این اوراق، متعهد می‌شود که در بازه‌های زمانی مشخصی، به شما سود معینی را پرداخت کند. همچنین، آن نهاد موظف است که در زمانی مشخص، اصل پولتان را به شما برگرداند. به عبارت دیگر، شما بستانکار و نهاد یا شرکت طرف دوم قرارداد، بدهکار خواهد بود. از نمونه های اوراق قرضه می‌توان به اوراق شرکتی و دولتی اشاره نمود.
مدل های دیگری از سرمایه‌گذاری به صورت مولد هم وجود دارند مانند سرمایه‌گذاری روی املاک و مستغلات، صندوق های سرمایگذاری، صندوق های سرمایه‌گذاری مبتنی بر سهام، سرمایه‌گذاری بر روی کالاهای ارزشمند و ارز های دیجیتال نمونه هایی از این دسته هستند.
در‌حال‌حاضر، سرمایه گذاری دیگر محدود به قشر ثروتمند و مرفه جامعه نیست و همه مردم باید بخشی از دارایی‌هایشان را به سرمایه گذاری اختصاص دهند. سرمایه‌گذاری به ما کمک می‌کند تا دارایی‌های خود را افزایش دهیم و به اهداف مالی خود برسیم و در آخر ثروت بیشتری را برای خود به ارمغان آوریم. این را از یاد نبریم که سرمایه‌گذاری تنها راه مقابله با تورم در جامعه امروزی است.
محمدجواد ثقفی_ دانشجوی رشته اقتصاد_ زمستان 1402
