با ارزش ترین و گران ترین چاشنی تمام دوران از زعفران گل و زعفران گلخانه ای می آید. این ادویه رنگارنگ (گیاه زعفران) برای رشد نیاز به شرایط خاصی دارد.
تجارت زعفران بسیاری از افراد، شرکت ها و حتی دولت ها را به فکر راه های دیگری برای کشت انبوه زعفران انداخته است. افراد زیادی با کشت گسترده سعی در کاهش قیمت زعفران این گیاه داشته اند اما موفق نشده اند. یکی از این کشورها که در این پروژه تلاش زیادی کرده است، چین است.
این کشور بیشترین میزان مصرف زعفران را دارد به همین دلیل چندین سال است که به دنبال راهی برای کشت این محصول در کشور خود هستند.
با توجه به هزینه و مصرف بالای این چاشنی، مطالعات گسترده زیادی در چین در زمینه کشت گلخانه ای زعفران انجام شده است.
البته لازم به ذکر است که این روش ممکن است مقدار زیادی زعفران تولید کند، اما کیفیت زعفران طبیعی ایران بسیار بالاتر است. اما قیمت زعفران طبیعی به قدری بالاست که کشت زعفران در گلخانه همچنان مقرون به صرفه به نظر می رسد. گفته می شود این روش توسط یک دانش آموز چینی ابداع شده است.
این دانش آموز تحقیقات زیادی در زمینه کشت زعفران انجام داد و این کار را در حیاط خانه خود تنها با خرید چند گل زعفران انجام داد و پس از مدت کوتاهی درآمد خوبی به دست آورد که دیگر به دفتری که در آن کار می کرد نرفت. در سال 2003، دولت چین کشت گلخانه ای زعفران را در انحصار خود درآورد.
این روش بسیار آسان، ارزان و سودآور است به طوری که در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است.
چرا به سمت کشت گلخانه ای زعفران برویم؟
شرایط و تجهیزات مورد نیاز برای کشت زعفران گلخانه ای
نحوه کشت زعفران در گلخانه
در سیستم کاشت زعفران در گلخانه در خردادماه پس از زرد شدن برگ، پیاز را از خاک جدا کرده و در محیطی با تهویه مناسب و خنک نگهداری می کنیم. بهتر است برای افزایش اطلاعات پیش از کاشت در دوره ی آموزش کشت گلخانه ای زعفران شرکت کنید.
اول شهریور لامپ هایی که بیش از ده گرم هستند را در کف چوبی قرار داده و به محیط گلخانه برده و در دما و نور و رطوبت مناسب که در طول زمان تغییر می کند نگهداری می شود. در اوایل مهر، پیازها شروع به جوانه زدن می کنند.
در این مدت جوانه های زیادی در اطراف پیاز رشد می کنند که به جز دو یا سه جوانه اصلی باید همه آنها را از پیاز خارج کرد. این باعث می شود که پیاز توانایی گلدهی خود را از دست ندهد.
در اواخر آبان یا اوایل آذر، پیازها شروع به گلدهی می کنند و پس از برداشت گل های پیاز و انجام ضد عفونی و حذف جوانه های اضافی، به زمین بازگردانده می شوند. این مراحل در سال بعد نیز تکرار خواهد شد.
با کاشت زعفران در گلخانه به روش ایروپونیک یا هیدروپونیک می توان با استفاده از فضای افقی و عمودی گلخانه از فضای کمتری برای کشت بیشتر زعفران استفاده کرد. علاوه بر این می تواند میزان آب مورد نیاز را کاهش دهد.
بسته به سیستم ممکن است مواد غذایی در فواصل شبانه روز به صورت دستی به گیاه داده شود اما در دوره گلدهی زعفران عملا نیازی به تغذیه ندارند.
مراحل کشت زعفران گلخانه ای
مرحله 1: تهیه لامپ های با کیفیت بالا و بزرگ
برای تهیه پیاز زعفران باید از اواسط خرداد شروع به جمع آوری پیازهای درشت کرد به طوری که وزن آن بیش از 15 گرم باشد.تهیه پیازهای ضعیف و کوچک، عملکرد تولید زعفران را به شدت کاهش می دهد، بنابراین توصیه می شود از پیازهای زیر 15 گرم در گلخانه استفاده نشود. پس از تهیه لامپ ها در خردادماه، لامپ ها را باید تا اوایل شهریور در محیطی کاملا خنک و دور از نور خورشید نگهداری کنید.
رطوبت در این مدت نباید به لامپ برسد و حداکثر دمای لامپ نباید از 13 درجه سانتیگراد بیشتر شود تا به خوبی رشد کند و از بیدار شدن آنها از خواب تابستانی جلوگیری کند.
مرحله دوم: آماده سازی سالن کشت زعفران
در این مرحله باید یک مکان مسقف و بهداشتی برای رشد پیاز تهیه شود.
شرایط گلخانه مناسب کشت زعفران به شرح زیر است:
باید به دور از آلودگی محیط زیست باشد.باید پنجره ای برای تهویه هوا و کنترل دما و رطوبت داشته باشد. برای خنک سازی گلخانه به یک دستگاه تهویه هوا نیاز است تا محیط را تا دمای 13 درجه سانتیگراد خنک کند. گلخانه باید مجهز به بخاری فن دار باشد تا محیط در مرحله برداشت گل گرم شود.
پس از آماده سازی محل مورد نظر باید قفسه هایی (4 یا 5 طبقه) با ارتفاع 40 تا 50 سانتی متر ساخته شود. در کنار قفسه ها باید چند قفسه چوبی (طول 100 سانتی متر در عرض 70 سانتی متر) در نظر گرفته شود. این سه قفسه می تواند از چوب و همچنین فلز ساخته شود. قفسه ها باید حداکثر 70 سانتی متر عرض داشته باشند و فاصله بین قفسه ها برای استفاده به عنوان راهرو باید 80 سانتی متر باشد. در یک زعفران گلخانه ای 100 متری با قفسه های 5 طبقه به 6 تن پیاز زعفران نیاز است.
مرحله سوم: انتقال پیاز زعفران به گلخانه
قبل از انتقال لامپ ها به داخل اتاق، باید آن را ضدعفونی کرد و آن را از میکروب ها پاک کرد. سپس لامپ ها را باید از یکدیگر جدا کرده و از خاک، کاه اضافی و سایر موارد پاک کنید.
در این مرحله باید محلول قارچ کش (قارچ کش کاربندازیم دو در هزار تراکم) و کنه کش (کنه کش پیش ساز یک و نیم در هزار تراکم) در مخزن تهیه کرد و پیازها را برای چند دقیقه در آن خیس کرد تا لامپ ها کاملا ضد عفونی می شوند.
پس از ضدعفونی و خشک کردن لامپ ها در سایه، لامپ ها در قفسه های از پیش آماده شده قرار می گیرند و قفسه ها به داخل گلخانه منتقل می شوند. در این مرحله که در اواخر شهریورماه انجام می شود، رطوبت هوا به 80 درصد می رسد. همچنین دمای محیط به مدت 7 روز به زیر 13 درجه سانتیگراد کاهش می یابد که باعث می شود پیازها از خواب تابستانی بیدار شوند و شروع به رشد کنند.
در این مرحله پیازها شروع به بیدار شدن می کنند و ساقه ها رشد می کنند. باید از رشد ساقه های ضعیف جلوگیری کرد و این کار با دست انجام می شود، بنابراین از هدر رفتن انرژی غذایی ذخیره شده در پیازها جلوگیری می کند و همچنین باعث افزایش راندمان تولید می شود.
مرحله چهارم: انتقال پیاز زعفران به زمین
پس از برداشت گل ها، پیازها باید در اسرع وقت به خاک از قبل آماده شده منتقل شوند و مراقب بود که در هنگام انتقال به زمین به برگ های پیاز آسیبی نرسد و همچنین در خاک دفن نشود.
پس از انتقال پیازها به خاک، مراحل دیگر را باید دقیقاً مانند کشت سنتی ادامه داد. و ریز مغذی ها و سایر مواد مغذی مورد نیاز گیاه باید تامین شود.
