چین اولین کشوری است که ارز خود را به صورت دیجیتال راه‌اندازی کرده است با هدف کنترل پول در گردش و افزایش ارزش یوآن به عنوان یک ذخیره جهانی که ممکن است روزی با دلار امریکا رقابت کند.
ارز دیجیتال که توسط بانک مرکزی منتشر شده است (CBDC: Central Bank Digital Currency) نامیده میشود و درواقع نوعی اسکناس بی‌پشتوانه‌ی فیزیکی یا بدون ارزش ذاتی (fiat money) است اما به صورت دیجیتال. این ارز مانند سایر ارزهای دیجیتال از جمله تتر، اتریوم، بیت کوین و ... نیست چراکه سایر ارزها غیرمتمرکزند و همچنین تحت حمایت و نظارت مستقیم دولت‌ها و بانکهای مرکزی نیستند. کارشناسان بر این باورند که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی CBDCs ، چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان را پیشگام خواهد ساخت.
در اوایل سال2020 ، بانک خلق چین (PBOC) ارز دیجیتال یوآن را در چهار شهر بزرگ این کشور، سه برابر کرده است. پکن نیوز در 19 آپریل، اعلام کرد که این امر جهت آماده سازی برای بازیهای المپیک زمستانی 2022 در پکن بوده است. به نقل از معاون رئیس بانک خلق چین، در صورت مهار اپیدمی ویروس کرونا، ارز دیجیتال بانک مرکزی CBDC چین در سال 2022 و در جریان بازیهای المپیک زمستانی پکن به صورت وسیع‌تری استفاده خواهد شد.
دیوید وانگ، رئیس اقتصاد چین در گروه اعتباری سوئیس در اظهارنظرهای ایمیل شده به موسسه S&P بیان می‌کند: ارزهای دیجیتال پیامدهای معناداری در مورد چگونگی اجرای سیاست‌های پولی در آینده خواهد داشت.
ارز دیجیتال یوآن بیشتر از رقابت‌های مناقشه برانگیز و موقتی به بانک مرکزی کمک می‌کند تا کنترل بخشی از گردش نقدینگی در بازار را برگرداند. در حال حاضر بازار پرداخت‌های موبایلی چین تحت تسلط هلدینگ های مالی بزرگی چون علیپی و وی‌چت پیمنت * درآمده‌اند. به عبارتی کاربران پول خود را در این شرکتهای تکنولوژی سپرده‌گذاری می‌کنند و ازین طریق پول نقد را از سیستم بانکی سنتی خارج می‌کنند. ئی گنگ مدیر بانک خلق چین می‌گوید در سال 2019 شرکتهای بزرگ تکنولوژی چالشها و ریسکهای مالی زیادی را برای آنها بوجود آورده‌اند.
* چین دارای 500میلیون کاربر تلفن‌های هوشمند می‌باشد و ارزش بازار پرداخت‌های همراه آن بالغ بر 235 میلیارد دلار است.
گالن لاوکون از هلدینگ مالی پرایس واترهوس کوپرز معتقد است ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چین به موسسات مالی سنتی مثل بانکها اجازه می‌دهد که با هلدینگهای مالی چون علی پی یا وی‌چت که بالغ بر 90% بازار پرداخت‌های موبایلی در چین را در اختیار دارند، رقابت کنند. همچنین هدف برنامه CBDC جایگزینی پول نقد کاغذی و ایجاد امنیت و کارایی بالا در معاملات فرد به فرد ( p2p - معاملات بدون واسطه) است.
بانک خلق چین (PBOC) با ایجاد ارز دیجیتال خود، می‌تواند مالکیت نقدینگی که به صورت دیجیتال در بازار توزیع شده است را بدست آورد حتی اگر کاربران هنوز از علیپی و وی‌چت بعنوان کیف پول الکترونیکی اصلی خود استفاده می‌کنند. با این حال بانک مرکزی چین هنوز تاریخ رسمی برای راه‌اندازی ارز دیجیتال اعلام نکرده است.
بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی در ژانویه 2020 اعلام کرد 20% از بانکهای مرکزی جهان به دنبال راه‌اندازی ارز دیجیتال خود در 6 سال آینده هستند. بر مبنای اعلام بانک مرکزی جهانی در سوئیس، احتمالا اپیدمی ویروس کرونا توسعه ارز دیجیتال را تسریع می‌بخشد. به گفته موسسه S&P ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نه تنها نگرانی‌های استفاده از اسکناس آلوده را از بین می‌برد بلکه به دولت‌ها کمک می‌کند تا پول محرک را در بحران‌های آینده به طور مستقیم به مشاغل و اشخاص تخصیص دهند.
در 13 آگوست 2020 فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالت متحده امریکا) اعلام کرد که در حال کار کردن با محققان موسسه فناوری ماساچوست برای ارزیابی چگونگی تاثیر ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) بر عملکرد آن است و در اروپا نیز توسعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در سوئیس، انگلستان، فرانسه و هلند ادامه دارد.
چارلز دهاوسی، مدیر ConsenSys یک شرکت نرم افزاری بلاکچین می‌گوید ارز دیجیتال بانک مرکزی چین خود را از سایر بانکهای مرکزی در سراسر جهان متمایز ساخته است زیرا از همان ابتدا بر CBDC خرده‌فروشی متمرکز شده و هدف آن جایگزینی پول نقد در گردش است. دیگر بانکهای مرکزی ابتدا بر CBDC عمده‌فروشی تمرکز کرده‌اند و اکنون در حال کار روی CBDC خرده فروشی نیز هستند. **
** - این ارز تنها بین بانک ها مبادله می شود تا ریسکهای نقدینگی کاهش و امنیت مبادلات افزایش یابد:Wholesale CBDC
- این ارز بین مردم برای خرید و فروش و انجام معاملات روزانه عرضه می شود: Retail CBDC
چین مدتهاست آرزو دارد که ارز خود را به عرصه بین‌المللی برساند در حالیکه یوآن تا تبدیل شدن به یک رقیب در برابر دلار امریکا فاصله زیادی دارد اما یک نقطه عطف در ایجاد اعتبار ارز چین در سال 2016 رخ داده است زمانی که صندوق بین‌المللی پول (IMF)، Renminbi (واحد پول رسمی کشور چین– Renminbi و یوآن مانند ریال و تومان در ایران است) را به سبد حقوقی خود، بعنوان یک ذخیره ارزی بین المللی اضافه کرد درحالیکه قبلا فقط شامل دلار امریکا، یورو، یِن ژاپن و پوند انگلیس بوده است.
گالن لاکن می‌گوید اگرچه ممکن است ارز دیجیتال بانک مرکزی چین فقط در سطح ملی به کار گرفته میشود اما بسیاری از کارشناسان در این صنعت معتقدند برنامه "یک کمربند و یک جاده" یا "راه ابریشم نو" ( BRI: Belt and Road) ***می‌تواند به عنوان راهی برای چین باشد تا حداقل در مقیاس منطقه‌ای استفاده از یوآن را اعمال کند.
*** "راه ابریشم نو" یک طرح سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۶۰ کشور جهان و توسعه‌ی دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است و پشتوانه‌ی این طرح قدرت صنعتی اقتصاد چین و توان سرمایه‌گذاری آن می‌باشد.
شرلی زه یو، اقتصاد دان سیاسی و همکار مرکز اش دانشگاه هاروارد کندی معتقد است منطقه ( BRI) یک منطقه طبیعی چین است تا بتواند در ساخت یک دستور ارزی چند جانبه برای رقابت با سیستم پولی جهانی تحت سلطه ایالت متحده امریکا در قرن بیستم اقدام کند.
عمق و عرض بازار سرمایه هنوز مهمترین متغیر است، زیرا هیچ کشور یا شخصی نمی‌تواند دارایی با ارزش یوآن را حفظ کند اگر نقدینگی کافی در بازار جهانی وجود نداشته باشد. یوآن هنوز راه زیادی دارد که باید طی کند.
زه یو می‌گوید بین المللی کردن یوآن برای چین بسیار حائز اهمیت است بویژه از زمانیکه دلار امریکا از سلطنت خود بعنوان "آخرین ارز، آخرین چاره" پس از جنگ جهانی دوم خشنود است و بر سیستم پولی جهانی تسلط دارد. اخیرا نیز با اعلام تحریم‌های ایالت متحده بر علیه مقامات چینی و هنگ کنگی، نیاز به فشار دادن پدال گاز توسط چین در بین المللی سازی یوآن بیشتر شده است. همچنین چین باید آماده باشد تا بانک‌هایش از سیستم‌های پولی بین المللی از جمله SWIFT (جامعه‌ی جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) و CHIPS (اتاق تسویه بین بانکی) خارج شوند.
زه یو باور دارد نیاز چین به بین المللی کردن یوآن فرصتی استراتژیک است. در دهه جاری، ممکن است ناگزیر شاهد دو سیستم پولی جهانی موازی باشیم. یک سیستم مبتنی بر دلار و یک سیستم مبتنی بر یوآن در حال رشد و منطقه ای.
From: S&P Global Market Intelligence
Sep-23-2020 8:13 PM
Author: Rebecca Isjwara
