آهنگ لری بسیار جذاب و دوست داشتنی است که جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایرانی دارد. موسیقی لرستان دارای قدمت و پیشینه‌ی درخشانی است که در این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم.
لرستان دارای قدمتی دیرینه است و از بناهای باقیمانده، ظروف سفالی کشف شده و همینطور نقاشی‌هایی که در غارها به تصویر کشیده شده است، کاملاً پیداست که مردم این خطه از دیرباز به موسیقی علاقه‌ی زیادی داشته‌اند و در دوران‌های مختلف حرفی برای گفتن داشتند. از شواهد امر پیداست که قدمت موسیقی در این خطه به پیش از تولد مسیح برمی‌گردد.
روی ظروف نقره‌ی کشف شده در این استان نقاشی شیپور و تنبور وجود دارد، که نشان می‌دهد مردم این منطقه از دیرباز با این آلات موسیقی آشنایی داشتند. همچنین نشانه‌هایی از رقص و پایکوبی وجود دارد که این هم نشان از شاد بودن مردم این خطه دارد.
آهنگ لری یا همان موسیقی لرستان به دو نوع آوازی و سازی تقسیم می‌شود. نوع آوازی یا همون ترانه خود هفت شکل مختلف از جمله، آهنگ‌های غنایی و عاشقانه، آهنگ‌های حماسی و رزمی، آهنگ‌های عزاداری و سوگواری، آهنگ‌های فصول مختلف سال، آهنگ‌های کار، آهنگ‌های طنز و آهنگ‌های عرفانی و مذهبی دارد که هرکدام از آنها کاربردی متفاوت دارند.
در ادامه به معرفی و کاربرد هریک از آنها می‌پردازیم:
آهنگ لری غنایی و عاشقانه: مضمون این نوع موسیقی فراق یا وصال دلدار است. نمونه‌های موجود در این گروه شامل: بینا بینا، ساری خوانی، هی لو، کیودار یا نغمه‌های خسرو و شیرین، میربگی (میرونه) و ده‌ها آهنگ لری دیگر که در مقام‌های مختلف موسیقی قابل اجرا هستند.
آهنگ لری حماسی و رزمی: این نوع موسیقی که از نظر تاریخی دارای قدمت زیادی است، ریشه در جنگاوری و شجاعت مردم لر دارد و بیانگر حماسه و رزم است. از جمله نمونه‌های این نوع موسیقی می‌توان به جنگ لرو، دایه دایه یا مقام‌های موسیقی بدون کلام که در رزم‌گاه و مسابقه به کار رفته‌اند، مانند جنگه را، سوارهو و نقاره اشاره کرد.
آهنگ لری عزاداری و سوگواری: این نوع موسیقی همانطور که از اسمش پیداست مخصوص مراسم عزاداری است و جنبه‌ی آیینی دارد. این موسیقی از قدیم تا الان بین مردمان لر رواج داشته و دارد. چمری یا سایر مقام‌ها، از جمله، سحری، پاکتلی، شیونی و ده‌ها مقام دیگر نمونه‌های از این مدل موسیقی لری هستند.
آهنگ‌های فصول مختلف سال: قوم لر برای فصول مختلف سال، آهنگ‌های مختلفی دارند که در اصل نوعی شکرگزاری به حساب می‌آید. برزه کوهی، ماله ژیری، کوچ بارو نمونه‌های زیبایی از نوع موسیقی هستند.
آهنگ لری مخصوص کار: اقوام لر به منظور سهولت و تسریع کارهای روزمره، بصورت فردی یا دسته جمعی از آهنگ‌های گل‌درو (برزیگری)، هوله (خرمن کوبی)، مشک زنی، شیردوشی و چوپانی استفاده می‌کنند.
آهنگ لری طنز: لرها گاهی در ترانه‌های خود بصورت فی‌البداهه به هجو شخص، مکان یا موضوعی خاص می‌پردازند که گاهاً با حرکات نمایشی فردی یا گروهی همراه است.
آهنگ‌های عرفانی و مذهبی: ازآنجایی که لرها همیشه شاکر خداوند بوده و هستند، برای نشاندن این اعتقاد و ارادت از آهنگ‌های مخصوصی مثل ضامن آهو، سرای خاموشان و دوازده کلام یاری که جنبه‌ی عرفانی و اعتقادی بسیار قوی دارد استفاده می‌کنند.
موسیقی سازی لری که دارای ارزش و اعتبار خاصی است توسط نوازندگان محلی و با استفاده از سازهای بومی نواخته می‌شود.
موسیقی با زندگی مردم لرستان درآمیخته شده است. به طوری که برای بیان شادی و غم، مدح و ستایش، فرار از سختی کار و امثالهم به موسیقی پناه می‌برند. موسیقی لرستان به دلیل موقعیت جغرافیایی این استان و همینطور همجوار نبودن با همسایگان خارجی بکر و دست نخوره مانده و اصالت خود را حفظ کرده است.
از جمله بزرگان آهنگ‌های لری می‌توان رضا سقایی، حشمت الله رشیدی، بهمن علاءالدین، محمد میرزاوند، مجید احمدی، حسین فرجی، همت علی سالم، مسعود بختیاری، شامیرزا مرادی، پیرولی کریمی، علیرضا حسین خانی، علی اکبر شکارچی، رضا مریدی دلفان، فرج علیپور، ایرج رحمانپور، حسن سالم، سیف‌الدین آشتیانی، محمد باجلاوند، محمدحسن قهرمانی و کیومرث صادقی را نام برد که هرکدام به نحوی در رشد و شکوفایی موسیقی لرستان نقش مؤثری داشتند.
شاید به دلیل نوع گویش و لهجه‌ی موسیقی لری، معنی آن برای همگان قابل فهم و درک نباشد ولی ریتم و آهنگ این نوع موسیقی به گونه‌ای است که روی هر شخصی می‌تواند تأثیر بگذارد.
