تاثیر خواب و خوابیدن را نمی‌توان در سلامت جسمی و روحی کودکان و بزرگسالان نادیده گرفته و اگر غلو و بزرگنمایی نباشد، می‌توان گفت: «نقش و تاثیر خواب، حتی بیش از خوردن و آشامیدن است!».
این موضوع و اهمیت آن، در خردسالان و کودکان بیشتر از بزرگسالان است زیرا بچهها در سن رشد، تاثیر پذیری بیشتری دارند و اگر خواب باکیفیتی نداشته باشند، بداخلاق، کم حوصله و پرخاشگر می‌شوند.
به‌همین خاطر، تاثیر قصه صوتی بر خواب کودکان ، سالها مورد مطالعه روانشناسان قرار گرفته است و طی سالها تحقیق و مطالعه، روانشناسان به این نتیجه رسیدند که قصههای صوتی، علاوه بر اینکه نقش مثبتی در عمق خواب کودکان دارند، در فعال کردن مغز بچهها و کودکان و حتی خردسالان نیز تاثیر خارق‌العاده و بی‌نظیری دارد.
به همین خاطر، در مدت زمان کوتاهی، تمام والدین به سمت خرید و دانلود قصه های صوتی کودکان روی آوردند.
یکی از مزایای قصه صوتی، ساده، کم هزینه و در دسترس بودن آنهاست
تمام خردسالان و کودکان یک ترس درونی نهفته از تاریکی، شب، تنهایی و غیره دارند و اگر این ترس از بین نرود و درمان نشود ممکن است تا سالها همراه کودک باقی بماند و تاثیر منفی در روحیه او بگذارد.
قصه صوتی این مزیت را دارد که تنشِ تنها خوابیدن و مستقل بودن را کاهش دهد و حذف کند به همین خاطر اغلب والدینی که اقدام به پخش قصههای صوتی برای فرزندشان کرده‌اند، کمتر درگیر مسائل روحی فرزندانشان بوده‌اند. فکر کردن به شخصیتهای داستان، مرور قصه، تصویرسازی داستان و… می‌تواند ترس شبانه کودکان را کاملا از بین ببرد.
علاوه بر کاهش و حذف ترس و استرس کودک، شنیدن قصه صوتی باعث کنترل هیجانات روحی و روانی بچه نیز می‌شود. هیجاناتی از قبیل غم، ناراحتی، خوشحالی، شادی و غیره. زیرا برخلاف باور بعضی از افراد که گمان میکنند کودکان درکی از غم و غصه ندارند، تمام حالات روحی و روانی در بچهها وجود دارد.
به عنوان مثال، اگر والدین فرصتی کافی در طول روز را به بچه اختصاص ندهند یا رفتار تندی با کودک داشته باشند، رفتار آنها باعث کاهش اعتماد به نفس کودک می‌شود و ممکن است یک ناراحتی و غم نگفته را در درون او به وجود بیاورد و اگر فرصتی برای بیان این ناراحتی به‌وجود نیاید یا به هر شیوه‌ای، غصه شکل گرفته از بین نرود، باعث به‌وجود آمدن فشارهای عصبی و روحی می‌شود که در نهایت، تاثیر مستقیمی در کیفیت و عمق خواب او دارد. قصه صوتی که داستانی هیجان انگیز و شادی داشته باشد، می‌تواند نقش مثبتی در کنترل هیجان روحی و روانی بازی کند و غم، غصه و ناراحتی را از ذهن و روان کودک پاک کند.
قصه صوتی باید تناسب با شخصیت، سن و جنسیت کودک داشته باشد.
در کنار مزایای قصههای صوتی و نقش موثر و مثبت آنها در کیفیت خواب کودکان، در دسترس بودن، ساده بودن و کم هزینه بودن نیز باید به لیست مزیت‌های بی‌شمار قصههای صوتی اضافه شود! زیرا در مقایسه با کارایی این شیوه در مقابل دیگر روش‌های سرگرمی، قصه صوتی، روشی ارزان‌تر و ساده‌تر به شمار می‌رود. سادگی این روش هم باعث می‌شود والدین دغدغه همراهی با کودک را مثل سرگرمی‌های دیگر نداشته باشند. زیرا نیازی به فعالیت فیزیکی و جست و خیز نیست! فقط کافیست داستان ضبط شده را دانلود کرده و پخش کنید.
در بحث قیمت و هزینه هم اگرچه بعضی از سایت‌ها و کانال‌ها برخی قصههای صوتی را به رایگان در دسترس قرار میدهند ولی تولیدکنندگان این نوع از محتواهای صوتی که به‌صورت تخصصی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند، قیمت بسیار مناسبی برای قصه صوتی در نظر گرفته‌اند و همین موضوع، به با ارزش‌تر شدن این شیوه بر خواب و تربیت کودکان نسبت به روش‌های مشابه منجر شده است.
اگرچه هدف اصلی والدین در خصوص قصههای صوتی و استفاده از آن، صرفاً به بحث خواب و کیفیت خواب مربوط بوده ولی نقش آموزشی قصههای صوتی برای کودکان را نیز نباید نادیده گرفت زیرا کودکان، استعداد عجیب و باورنکردنی در یادگیری دارند و سن آنها هم بهترین دوره سنی برای آموزش و یادگیری است. به‌همین خاطر، داستان های بیان شده در قصه صوتی می‌تواند نقش آموزشی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و غیره را برای کودکان داشته باشد.
شخصیت سازی انسان، در همان سنین کودکی شکل میگیرد و شخصیت او رابطه مستقیمی با خانواده، دوستان، مدرسه، سیستم آموزشی و غیره دارد بنابراین داستان و شخصیتهای داستانی، تاثیر مستقیمی در شکل گیری شخصیت کودکان دارد و قصههای صوتی، علاوه بر اینکه به خواب بهتر و عمیق‌تر کودک کمک میکنند، در شکل گیری شخصیت کودک نیز نقش مهم و سازنده بازی میکند. به همین خاطر، در انتخاب قصه صوتی برای کودکان باید وسواس ویژهای به خرج داد! زیرا کلمات و واژه‌های بیان شده در قصه و داستان، اگر متناسب با سن کودک باشد، مثبت و سازنده و در غیر اینصورت، ممکن است تأثیری منفی در روح و روان کودک بگذارد.
از سوی دیگر، پایه و اساس برخی از داستان‌ها، آموزش مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است و عناصری مثل دوستی، محبت، احترام به بزرگتر و دیگران، کار گروهی و غیره بیان می‌شود و گوش کردن به این قصه و داستان‌ها، ویژگی‌های مثبت اجتماعی و رفتاری را در ضمیر ناخودآگاه کودک ثبت میکند و از او، یک شخصیت ایده‌آل، اجتماعی و… به‌وجود می‌آورد.
گرچه عوامل زیادی وجود دارد که باید قبل از انتخاب قصه صوتی برای کودکان به آنها توجه شود ولی در ادامه به برخی از آنها که مهمتر هستند اشاره میکنیم.
سن و جنسیت کودکان: اولین و مهمترین موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد، سن و جنسیت کودک است زیرا شخصیت بچه، رابطه مستقیمی با جنسیت و سن او دارد و همانطور که بازی کردن با یک عروسک برای پسر بچهها یا بازی کردن با یک ماشین برای دختر بچهها کسل کننده است، گوش دادن به یک قصه صوتی نامتناسب با سن و جنس هم برای کودکان کلافه کننده است!
راوی قصه: افرادی که داستان را تعریف میکنند، باید لحن آرام، بیان بچگانه و… داشته باشند زیرا کودکان حساس هستند و به لحن، بیان و صدا، حساسیت ویژهای نشان میدهند و اگر راوی قصه بیان و تن صدای مناسبی نداشته باشد، ممکن است تاثیر مناسبی در آرامش کودک قبل از خواب نئاشته باشد. بهعنوان مثال، تن صدای افرادی که داستان میخوانند و قصه میگویند، باید آرام و خالی از هیجان باشد زیرا هدف از پخش قصه صوتی، آرامش کودک برای خوابیدن اوست نه بیدار کردن هیجانات درونی او!
شخصیتهای داستانی: همانطور که قبلا بیان کردیم، تمام هدف ما از قصههای صوتی، خواب کودک نیست و شخصیت سازی داستان هم مهم است زیرا کودک گوش میکند و یاد میگیرد. بنابراین، شخصیتهای داستان نیز مهم هستند و گفتگوهای ردو بدل شده میان آنها نیز مهم است.
در نهایت، این موضوع را در نظر داشته باشید که هدف از دانلود قصه صوتی کودکانه، نباید فقط خواب کودک باشد و باید به شخصیت سازی داستان نیز دقت شود زیرا همذات پنداری کودکان با شخصیتهای داستانی خیلی قوی است.
