ظهور دوباره سوفیسم:

با گسترش صنعت ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی، شاهد ظهور دوباره پدیده‌ای بسیار قدیمی در زمینه حقوق هستیم.

سوفیسم (sophism) مکتب فکری‌ای در یونان باستان است که با مواجهه آرا گوناگون فلاسفه، وجود حقیقت یا شناخت را انکار کرده و آن را نتیجه انتزاع ذهن می‌دانستند. به عبارت دیگر به نسبی بودن حقیقت باور داشتند و می‌گفتند هر کس، هر چیزی حس کند، همان درست است.

آنها به تدریس فنونی مانند خطابه و جدل می‌پرداختند که برای موفقیت‌های اجتماعی و سیاسی افراد لازم بود. همچنین معتقد بودند که بحث بر سر حق و حقیقت بی‌فایده است و بهتر است به رتوریک (Rhetoric) یا فن بیان و خطابه بپردازند. به همین خاطر، به عنوان وکیل در دادگاه‌ها حاضر می‌شدند در حالی که به جای رسیدن به حقیقت، پیروزی بر رقیب را هدف قرار داده بودند.

اکنون نیز روند جامعه به سمتی می‌رود که رسانه‌ها با کمک سفسطه و انواع مغالطات، بیگناه را مجرم و مجرم را بیگناه جلوه می‌دهند و با ایجاد فشار اجتماعی، می‌توانند تا حدی رای دادگاه را عوض کنند. به عنوان مثال، حمید امیری صفت را که به جرم قتل زندانی شده را با قید وثیقه آزاد می‌کنند؛ حکم اعدام سه جوانی که به اتهام آشوب قرار بود اعدام شوند را به تعویق می‌اندازند؛ درخواست مجازات بیشتر برای کسی که اطلاعات کشور را در اختیار دشمن قرار داده دارند و مجددا می‌خواهند جلوی اعدام نوید افکاری و روح الله زم را بگیرند(هر چند که از حکومت انتظار می‌رفت در این موارد شفافیت سازی کافی را انجام دهد).

نمی‌خواهم بگویم که لزوما تمام دادگاه‌هایی که در جمهوری اسلامی برگزار می‌شوند حق را به حق‌دار می‌رسانند ولی مسلما در هیچ کدام از این ماجراها، مردم همه حقیقت و همه صحبت‌هایی که در دادگاه شده را نمی‌دانند. حتی شاید از اتهام و جرم هم اطلاع دقیقی نداشته باشند ولی با این وجود فشار اجتماعی ایجاد می‌کنند و اعتراض خود را به رای دادگاه ابراز می‌نمایند که این موضوع هم به دلیل کم کاری در امر آموزش تفکر انتقادی است. به شکلی که فرد به دنباله‌روی بدون اندیشه و تحقیق می‌پردازد.

شاید در حال حاضر، این قضیه تاثیر زیادی نداشته باشد، اما در آینده تاثیرات مخرب بسیاری خواهد گذاشت و به جایی خواهیم رسید که هر کس رسانه قوی‌تری داشت، می‌تواند با برانگیختن احساسات رای دادگاه را به نفع خود تغییر دهد و به تدریج نقش حق و حقیقت را کمرنگ کند. این ماجرا نهایتا به گسترش بی‌عدالتی هر چه بیشتر می‌انجامد چون عدالت و حقیقت دیگر معنایی ندارند.