حسابداری قلب یک واحد تجاری می باشد و حسابرسی مانند یک پزشک می تواند حافظ سلامت این عضو حیاتی واحد تجاری باشد . حسابداری در جهان امروز از مهم ترین و حساس ترین حرفه هاست. به دلیل دسترسی حسابداران و حسابرسان به اطلاعات مالی افراد و نهادها، پایبندی به اصول و اخلاق در این حرفه از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا فرصت ها و تهدیدهایی پیش روی این حرفه قرار دارد . در این مقاله پس از تعریف اخلاق در حسابداری و جایگاه آن، به علت های عدم رعایت اخلاق در حرفه حسابداری و حسابرسی و راههای پیشگیری از آن پرداخته شده است . در نتیجه می توان گفت راه حل کاهش تهدید ها و سو استفاده ها در این حرفه ، ارتقای جایگاه اخلاق و رعایت اصول و موازین حرفه ای با مشارکت دولت ، مجامع علمی و حرفه ای ، دانشگاهیان و مدیران و حسابداران و … می باشد.
حسابداری در دنیای پیشرفته اقتصادی امروز حرفه ای است حیاتی، زیرا سامانه اقتصادی جاری بدون آن نمی تواند، وجود داشته باشد. برجستگی متمایز کننده حرفه یک موسسه حسابداری پذیرش مسوولیت نسبت به عموم است. جامعه انتظارات فراوانی از اهل این حرفه دارد و مردم باید به کیفیت خدمات پیچیده ارایه شده توسط حرفه حسابداری اعتماد داشته باشند. از این رو اطلاعات ارایه شده توسط حسابداران باید به طور قابل توجهی کارآمد، قابل اتکا، واقعی و بی غرضانه باشد، پس حسابداران نه تنها باید واجد شرایط و صلاحیت حرفه ای باشند، بلکه باید از درجه بالایی از صداقت و درستکاری حرفه ای نیز برخوردار و آبرو و حیثیت حرفه ای از مهم ترین دارایی های آنها باشد. اخلاق حسابداری موضوع مهمی است، چرا که ما به عنوان حسابدار، پرسنلی کلیدی هستیم که به اطلاعات مالی افراد و واحدها دسترسی داریم. این قدرت شامل پتانسیل و توانایی سوء استفاده از اطلاعات یا دستکاری اعداد جهت بهبود مشاهدات شرکت یا افزایش مدیریت درآمدها نیز می شود. اخلاق در دوره مشاوره حسابرسی به دست می آید. اگر حسابرسی با الزامات یک شرکت حسابرسی و اخلاق حسابداری مطابقت نداشته باشد، باید به سرعت متوقف شود. اخلاق و رفتار اخلاقی به اصول عمومی بیشتری مانند صداقت، امانت و درستی دلالت دارد. منشور اخلاقی به یک سری قوانین تنظیم شده توسط گروه های دولتی حسابداران رسمی گفته می شود. پیامدهای رفتارهای غیر اخلاقی و غیر حرفه ای شرکتها از جمله انرون و ورد کام باعث بروز مشکلات جهانی و بی اعتمادی افراد به موسسات حسابداری و حسابرسی شده است به طوری که حرفه یک شرکت حسابداری و موسسه حسابرسی به طور جدی آسیب دید. اگر فرهنگ اخلاقی توسط حسابرسان رعایت می شد این چنین رسوایی هایی به بار نمی آمد و اعتبار و شهرت بسیاری از افراد که به این موسسات اعتماد کرده بودند بر باد نمی رفت. برای جلوگیری از این وقایع ناخوشایند و عواملی که باعث رفتار غیر حرفه ای و غیر اخلاقی میشود باید علل بروز این رفتار مورد واکاوی قرار گیرد.
کلمه «اخلاق» جمع خلق و به معنای نیرو و سرنوشت باطنی انسان است که تنها با دیدۂ بصیرت و غير ظاهر قابل درک است. در مقابل، خلق به شکل و صورت محسوس و قابل درک با چشم ظاهر گفته میشود. اصطلاح «اخلاق» در متون اخلاقی و استعمالات عرفی به سه معنا به کار می رود:
1- غرایز و ملکات و صفات روحی و باطنی که در انسان است اخلاق نامیده می شود.
۲- اعمال و رفتاری که از این خلقيات ناشی گردد نیز اخلاق و یا رفتار اخلاقی گفته میشود.
۳- در برخی موارد «اخلاق به رفتار پسندیده یا حالت نفسانی خوب اطلاق می شود که بنا بر این استعمال معنای محدودتری به خود می گیرد.
علم اخلاق، علمی است که صفات نفسانی خوب و بد و اعمال و رفتار اختیاری متناسب با آن ها را معرفی می کند و شیوه تحصیل صفات نفسانی خوب و انجام اعمال پسندیده و دوری از صفات نفسانی بد و اعمال ناپسند را نشان میدهد.
هدف نهایی علم اخلاق این است که انسان را به کمال و سعادت حقیقی خود، یعنی قرب الهی که همانا هدف اصلی خلقت جهان و انسان است برساند.
اخلاق کسب و کار، یکی از بخشهای اخلاق کاربردی است و در فرهنگ وبستر به معنای رفتار بیطرفانه، عادلانه و صحیح در جهان تجارت است. از اجزای آن، میتوان به اخلاق حرفه ای اشاره کرد. اخلاق حرفه ای، زیر مجموعه اخلاق کسب و کار و شامل احکام و روشهای پسندیده ای میباشد که در یک حرفه مورد استفاده قرار میگیرد.
نظام هر حرفه، ترکیبی از قوانین، مقررات و اخلاق حرفه ای میباشد که بر آن حاکم است. ضوابط رفتاری و اخلاقی هر حرفه، مهمترین خط مشی آن را تشکیل می دهد و مواردی چون تعریف مفاهیم اصلی حرفه، روابط اعضا با جامعه و روابط اعضا با یکدیگر را در بر می گیرد. اخلاق حرفه ای دانشی است که به نحوی روشمند، رفتار مناسب و درست را در هر حرفه تبیین و رهنمودهای عملی و کاربردی را به منظور تعیین حد و مرز مسئولیتها، ارائه می دهد. بسیاری از حرفه های شناخته شده، اصول و استانداردهای کاربردی را برای اخلاق حرفه ای خود تدوین نموده اند. هدف اساسی از تدوین استانداردهای رفتاری، این است که مسئولیتهای اخلاقی در قبال جامعه، دیگران و محیط مشخص گردد.
اخلاق حسابداری یا اخلاق حرفه ای در حسابداری در درجه اول یک زمینه ای از اخلاق کاربردی، مطالعه ارزش های اخلاقی و قضاوت می باشد که در خدمات حسابداری و خدمات حسابرسی اعمال می شود. این یک نمونه از اخلاق حرفه ای است. اخلاق حسابداری برای اولین بار توسط لوکا پاچیولی معرفی شد، و بعد از آن توسط گروه های دولتی، سازمان های حرفه ای و شرکت های مستقل گسترش یافته است. اخلاق در دوره های حسابداری در موسسات آموزش عالی و همچنین توسط شرکت های حسابداری آموزش و حسابرسان تدریس می شود.
با توجه به طیف وسیعی از خدمات حسابداری و فروپاشی و ورشکستگی اخیر شرکت های بزرگ، توجه به استانداردهای اخلاقی در حرفه حسابداری پذیرفته شده است. این فروپاشی و ورشکستگی در نتیجه بی توجهی گسترده به شهرت حرفه حسابداری بوده است. برای مبارزه با انتقاد و جلوگیری از کلاهبرداری در حسابرسی ها، سازمان های حسابداری مختلف و دولت ها مقررات و راه حل هایی را برای بهبود اخلاق در حرفه و مشاوره حسابداری وضع کرده اند. از حسابداران حرفه ای در طول زندگی کاری شان خواسته می شود تا تصمیمات مهمی را که جنبه اخلاقی یا غیر اخلاقی داشته، اتخاذ کنند. اخلاق حسابداری یک جنبه از کار حسابداری است. در آخرین دهه شاهد افزایش بهره در اخلاق حسابداری که صورتهای مالی باید برای آمدن به گزارش توصیفی در آن تنظیم می شود، هستیم و حسابداری حرفه ای که از این دست شرایط را شامل می شود. این گزارش باید شامل هر گونه اطلاعات در مورد عوامل موثر بر رفتار اخلاقی مربوطه را در نظر گرفته باشد. پژوهش حاضر نشان می دهد که اخلاق در حسابداری چیست هدف کد ملی اخلاقی حسابداران حرفه ای رومانی چه حسابداری خلاق و رفتار اخلاقی است که بنابه شخص حسابدار, دلایل استفاده از حسابداری خلاق و نیز شیوه های اصلی آن هستند.
اصول راهبردی اخلاقی از دیدگاه تجارت جهانی و حسابداری به صورت مسئله ای حل نشده باقی مانده است. در پی رفتارهای غیراخلاقی، غیرقانونی و رسواییهای اخیر مالی، این حقیقت بیشتر آشکار می شود که به رغم کنترلها و وضع قوانین، عملکردهای اساسی و رفتارهای غیراخلاقی در میان حسابداران وضع بدتری پیدا کرده است. از این رو با توجه به آینده و پیچیده تر شدن روز افزون محیط شغلی حسابداران و افزایش میزان رفتارهای غیراخلاقی، در این مقاله سعی شده است مسیرهای متفاوتی در جهت گنجاندن اصول اخلاق در آموزش حسابداری مطرح شود. با توجه به اهمیت مسئله، ابتدا هدف از تعلیم و تربیت اصول راهبردی اخلاقی حسابداری از دیدگاه فدراسیون بین المللی حسابداران بررسی شده و سپس به کاستیهای موجود در برنامه تحصیلی حال حاضر پرداخته شده و در نهایت الگوی پیشنهادی برای پایداری اصول اخلاقی حسابداری و تعلیم اخلاقیات، مطرح گشته است. ماهیت کار انجام شده توسط حسابداران و حسابرسان نیاز به سطح بالایی از اخلاق دارد. سهامداران، سهامداران بالقوه، و دیگر کاربران از اطلاعات صورتهای مالی برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد سرمایه گذاری استفاده کنند. شناخت اخلاق می تواند حسابداران و حسابرسان را برای غلبه بر معضلات اخلاقی کمک کند، همچنین به آنها برای انتخاب صحیح کمک می کند، اگر چه ممکن است به نفع شر کت نباشد، اما برای سرمایه گذاران و ذینفعانی که از این اطلاعات استفاده می کنند، مفید است.
