نساجی به معناي ریسندگی یا بافندگی، هنر بافتی است که در آن برای تولید پارچه، دو مجموعهٔ مجزا از تار در قطعهٔ پارچه به صورت طولی، و رشته‌های پود در عرض از این سو به آن سو می‌روند.
دانش نساجی در مورد الیاف و نخ‌های کاربردی در صنایع نساجی، پارچه‌های بافته‌شده، منسوجات بی‌بافت، پوشاک، کاربردهای نساجی در سایر صنایع، روش‌های تولیدی و کنترل کیفی مرتبط، به تحقیق می‌پردازد.
صنعت نساجی در بخش‌های تولید الیاف نساجی مصنوعی، تولید نخ از الیاف طبیعی یا الیاف مصنوعی یا ترکیبی از آنها، تولید پارچه بافته شده از نخ، تولید منسوجات بی بافت از الیاف یا نخ، رنگرزی پارچه، چاپ پارچه و تکمیل کالای نساجی، تولید منسوجات خاص مورد نیاز در سایر صنایع، فعالیت‌های مشترک، تحت عنوان «خوشه»، فعال است.
پیشینه نساجی سنتی در ایران
نساجی سنتی فراورده‌هایی است که با کمک دستگاهای ساده بافندگی از نوع:دو وردی، چهار وردی، هشت وردی تا ژاکاردی دستی تولید می‌شود. زری، مخمل، ترمه، دارایی، جاجیم و نظایر آن در زمره نساجی سنتی ایران قرار دارند. وسایلی متعلق به ۶۰۰۰ سال پیش در ایران گواه خوبی است بر اینکه مردم آن زمان از فن ریسندگی و تبدیل پشم به نخ آگاه بوده‌اند. در ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ سال ق.م بافندگی به‌طور کامل و ظریفتر معمول شد. در دوره هخامشی از پارچه زری استفاده می‌شد که به علت علاقه فراوان به رنگ آبی، این رنگ در تولید پارچه‌ها بسیار استفاده شده است.
عجیب‌ترین محصول پارچه بافی دوره صفویه مخمل‌های آنهاست که هنوز کسی نتوانسته محصولی به آن زیبایی بسازد. هم‌اکنون مراکز مهم تولید پارچه‌های دستباف ایران استان‌های یزد، خراسان، مازندران، گیلان، گلستان و خوزستان هستند. پارچه‌های نفیسی چون ذری و مخمل تنها در تهران، کاشان و هنرستان هنرهای زیبای کاشان تولید می‌شود.
صنعت نساجی
صنعت نساجي نيز شامل تمام مراحل تولید الیاف، تبدیل الیاف به نخ، تبدیل نخ به پارچه و همچنین شامل فرایندهای تکمیلی انجام شده روی پارچه مانند رنگرزی و چاپ می‌شود. اگرچه صنعت نساجی در ابتدا تنها محدود به تولید نخ بود ولی به مرور زمان همه انواع پوشاک و منسوجات را شامل شد.
صنعت نساجی از کهن‌ترین صنایع بشری محسوب می‌شود زيرا که نیاز به لباس و پوشاک پس از نیاز به غذا و مسکن از نیازهای اولیه انسان به‌شمار می‌آید. نشانه‌هایی از بافندگی و نساجی مربوط به دوران پارینه‌سنگی به دست آمده است.
