در درس‌های قبلی با مفاهیم اولیه نحوی در زبان عربی آشنا شدیم. در این درس، به یکی از مهم‌ترین مباحث نحوی یعنی اعراب اسماء و افعال می‌پردازیم.
اعراب چیست؟
اعراب به معنای تغییرات انتهایی کلمات در زبان عربی است که بر اساس نقش دستوری آن‌ها در جمله صورت می‌گیرد. این تغییرات به ما کمک می‌کند تا ساختار جمله را بهتر درک کنیم و معنای دقیق آن را بفهمیم.
انواع اعراب
اسماء و افعال در زبان عربی، اعراب‌های مختلفی می‌گیرند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
رفع: وقتی کلمه‌ای نقش مبتدا یا خبر را در جمله داشته باشد، مرفوع می‌شود.
نصب: وقتی کلمه‌ای مفعول به فعل باشد یا بعد از حرف جر بیاید، منصوب می‌شود.
جر: وقتی کلمه‌ای بعد از حرف جر بیاید، مجرور می‌شود.
جزم: وقتی فعل مضارع در جمله شرطیه یا نهی به کار رود، مجزوم می‌شود.
مثال‌ها
الكتاب مفيد: در این جمله، "الكتاب" مبتدا است و مرفوع است، و "مفيد" خبر است و مرفوع است.
أذهب إلى المدرسة: در این جمله، "أذهب" فعل مضارع مرفوع است، "إلى" حرف جر است و "المدرسة" مجرور است.
قرأت الكتاب: در این جمله، "قرأت" فعل ماضی مبنی بر السكون است، و "الكتاب" مفعول به و منصوب است.
تمرین
جملات زیر را تجزیه و ترکیب کنید و اعراب هر کلمه را مشخص کنید:
الطلاب يدرسون الدرس.
ذهبت إلى السوق واشتريت تفاحة.
هل ستسافر إلى مصر؟
نکات مهم
حروف جر: حروفی مانند "إلى"، "من"، "على"، "في" و... باعث می‌شوند که کلمه بعد از خود مجرور شود.
مبتدا و خبر: مبتدا اسمی است که جمله درباره آن صحبت می‌کند و خبر صفت یا اسمی است که به مبتدا اضافه می‌شود.
مفعول به: اسمی است که فعل بر آن واقع می‌شود.
مفعول فيه: اسمی است که زمان یا مکان وقوع فعل را نشان می‌دهد.
