مقدمه: اعتراف به دیرآگاهی
گاهی انسان سالها در گرداب غفلت میچرخد، اسیر شکم و هوس، تا یکباره جرقهای از آگاهی دلش را میسوزاند. اعتراف میکنم: دیر به این درک رسیدم که «انانیت»—خودخواهی و اسارت در تمایلات نفسانی—مانع اصلی سلوک است. اما از فضل الهی ناامید نیستم، چرا که هر لحظه، فرصتی برای تولد دوباره است.
---
تذکرةالاولیاء: دریایی که آرامش نمیشناسد
کتاب **تذکرةالاولیاء** عطار، تنها یک متن صوفیانه نیست؛ دریایی خروشان است که هر موجش عزمی آهنین را فریاد میزند. عطار، این رند فرهیخته، با روایت زندگی اولیای خدا، نشان میدهد که انسان میتواند از زندان «من» بگریزد و به اوج «فنا» برسد.
«این کتابی است که مخنثان را مرد کند و مردان را شیرمرد کند و شیرمردان را فرد کند و فردان را عین درد کند..»
این جمله، کلید گریز از اسارتهاست؛ حتی اسارت در برابر شکم.
---
شکم؛ نخستین زندان
تصور کنید: هر وعده غذا، نه برای سیر شدن، بلکه برای تسکین اضطرابی درونی میل میشود. این، نشانهی بندگی شکم است. عطار در داستانهایش یادآور میشود که بسیاری از اولیا، نخستین قدم رهایی را با **کمخوری** برداشتند.
چرا پرخوری؟
فرار از خلأ روحی: گرسنگی واقعی ما، گاه نه برای غذا، که برای معناست.
تسلیم در برابر عادت: نفس، هر روز فریاد میزند: «بخور!» و ما بیتفکر اطاعت میکنیم.
---
راهکار: ذوب کردن ذرهذرهی انانیت
۱. آگاهی از نیّت
پیش از هر لقمه، بپرسید: «آیا این غذا برای خدمت به بدنم است، یا بردگی شکم؟»
۲. تمرین روزانهی کمخوری
همانگونه که عطار از «مجاهده» سخن میگوید، یک قاشق کمتر خوردن، تمرین پیروزی بر نفس است.
۳. جایگزینی گرسنگی جسم با گرسنگی روح
وقتی هوس غذا میکنید، به جای یخچال، به کتابخانه بروید. تذکرةالاولیاء را باز کنید و بگذارید گرسنگیتان جهت عوض کند:
«مرد آن نیست که شکم را پر کند... مرد آن است که شکم را مدرسه کند.»
---
نتیجه: از شکم تا پرواز
رهایی از پرخوری، تنها یک تمرین تغذیهای نیست؛ **انقلاب در نگرش** است. عطار به ما یادآوری میکند که هر «عزم بزرگ»، با شکستن یک زندان کوچک آغاز میشود.
شاید امروز، همان روزی باشد که تصمیم بگیرید:
«ذرهذره، انانیت را ذوب کنم... حتی اگر از شکم شروع شود.»
---
التماس دعا
عذرخواه و شرمسار
