مقاله علمی-پژوهشی با موضوع «تفسیر تطبیقی قرآن با موضوع ولایت فقیه

در ادامه، یک طرحنامه (پروپوزال) اولیه و فهرست تفصیلی فصول برای یک مقاله علمی-پژوهشی با موضوع «تفسیر تطبیقی قرآن با موضوع ولایت فقیه» تقدیم میکنم. این طرح بر اساس استانداردهای مقالات دانشگاهی و با استفاده از اطلاعات پایه تنظیم شده است.

---

طرحنامه (پروپوزال) اولیه پژوهش

1. عنوان دقیق پژوهش: «تحلیل تفسیر تطبیقی آیات قرآن کریم در باب مؤلفههای ولایت فقیه»

2. بیان مسئله (کلیات): نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظریه«ولایت فقیه» بنیان نهاده شده است. استناد طرفداران و نیز نقد مخالفان این نظریه، غالباً به آیات قرآن کریم بازمیگردد. با این حال، شاهد تکثر و تنوع در برداشتهای تفسیری از این آیات در میان مذاهب اسلامی و حتی درون مکتب تشیع هستیم. این پژوهش به این مسئله میپردازد که آیات کلیدی قرآن مانند آیه «اَطیعُوا اللَّهَ...» و «اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ...» چگونه در تفاسیر مهم شیعه و اهل تسنن و نیز در بیانات علمای معاصر، در ارتباط با مفهوم ولایت فقیه تفسیر شدهاند و نقاط افتراق و اشتراک این تفاسیر کجاست.

3. اهمیت و ضرورت پژوهش:

· تبیین مبانی قرآنی یکی از ارکان اصلی نظام سیاسی ایران.

· کمک به فهم دقیقتر و نظاممند از دلایل قرآنی مورد استناد در گفتمان سیاسی فعلی.

· پرکردن خلأ پژوهشی در زمینه مطالعه تطبیقی و نظاممند تفاسیر مربوط به ولایت فقیه.

4. اهداف پژوهش:

· شناسایی و استخراج آیات قرآن کریم مرتبط با مفاهیم «ولایت»، «امر» و «اولی الامر».

· تحلیل و مقایسه تفسیر این آیات در تفاسیر معتبر شیعی و سنی.

· واکاوی چگونگی بازتاب این تفاسیر در شکلگیری نظریه کلاسیک و مدرن ولایت فقیه.

5. سؤالات پژوهش:

· مهمترین آیات قرآن مستند به نظریه ولایت فقیه کداماند؟

· وجوه اشتراک و افتراق در تفسیر این آیات در مکاتب تفسیری شیعه و اهل تسنن چیست؟

· این تفاسیر مختلف چگونه مبانی نظری «ولایت مطلقه فقیه» و «ولایت انتصابی» در مقابل «ولایت انتخابی» را شکل دادهاند؟

6. روش پژوهش: این پژوهش به روشتوصیفی-تحلیلی و با رویکرد تطبیقی انجام خواهد شد. دادهها با استفاده از مطالعات کتابخانهای (تفاسیر قرآن، کلمات فقها و مقالات علمی) جمعآوری شده و سپس در چارچوب تحلیل محتوا، مورد مقایسه و تحلیل قرار خواهند گرفت.

---

فهرست تفصیلی و فصلبندی پیشنهادی

چکیده

· بیان خلاصه مسئله، روش و یافتههای کلیدی پژوهش.

فصل اول: کلیات و مفاهیم

· 1-1. مقدمه

· 1-2. بیان مسئله

· 1-3. پیشینه پژوهش: بررسی تحقیقات مشابه داخلی و خارجی و نشان دادن خلأیی که این پژوهش intends to fill it.

· 1-4. اهداف و سؤالات تحقیق

· 1-5. تعاریف مفهومی کلیدی:

· 1-5-1. ولایت فقیه (تعاریف سنتی و مدرن)

· 1-5-2. تفسیر تطبیقی (ماهیت، اهداف و روشها)

· 1-5-3. مفاهیم: ولایت، امامت، اولی الامر

فصل دوم: چارچوب نظری و مبانی فکری

· 2-1. مقدمه

· 2-2. سیر تطور تاریخی نظریه ولایت فقیه: از نظریههای فقهای متقدم (مانند محقق کرکی) تا نظریه امام خمینی (ره) و نظرات فقهای معاصر.

· 2-3. گونهشناسی نظریات ولایت فقیه: ولایت انتصابی عامه، ولایت انتصابی مطلقه، نظریههای انتخابی.

· 2-4. روششناسی تفسیر تطبیقی و جایگاه آن در مطالعات قرآنی.

فصل سوم: تحلیل تطبیقی آیات کلیدی (این فصل، هسته اصلی پژوهش شما خواهد بود)

· 3-1. مقدمه

· 3-2. تحلیل آیه 55 سوره مائده (إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ...):

· 3-2-1. تفسیر آیه در تفاسیر مهم شیعه (المیزان، مجمع البیان، نمونه)

· 3-2-2. تفسیر آیه در تفاسیر مهم اهل تسنن (الکشاف، تفسیر ابن کثیر، المنار)

· 3-2-3. تحلیل تطبیقی و استنباط نظریه ولایت از این آیه

· 3-3. تحلیل آیه 59 سوره نساء (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ...):

· 3-3-1. مصادیق «اولی الامر» در تفاسیر شیعی

· 3-3-2. مصادیق «اولی الامر» در تفاسیر اهل تسنن

· 3-3-3. تحلیل تطبیقی و ارتباط آن با نظریه نیابت فقها

· 3-4. بررسی سایر آیات مرتبط: (مانند آیه 62 سوره نساء، آیه 83 سوره نساء و آیه 55 سوره نور) به صورت خلاصهتر.

فصل چهارم: نتایج و نقش تفاسیر در شکلگیری گفتمان سیاسی

· 4-1. مقدمه

· 4-2. تبیین نقش تفاسیر تطبیقی در تدوین نظریه ولایت فقیه: چگونه برداشتهای مختلف از آیات، به نظریهپردازیهای مختلف انجامید.

· 4-3. بازتاب تفاسیر قرآنی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

· 4-4. جمعبندی نهایی و پاسخ به سؤالات پژوهش.

نتیجهگیری

· خلاصه یافتههای کلیدی هر فصل.

· ارائه پیشنهادهایی برای پژوهشهای آینده.

فهرست منابع و مآخذ

· الف) منابع فارسی و عربی

· ب) مقالات علمی-پژوهشی

· ج) پایگاههای اینترنتی معتبر

---

پیشنهاد برای غنای بیشتر پژوهش

1. تمرکز بر یک آیه: اگر زمان یا حجم مقاله محدود است، میتوانید کل پژوهش را فقط به تحلیل تطبیقی آیه 59 سوره نساء (أَطیعُوا اللَّهَ...) اختصاص دهید و آن را به طور بسیار عمیق و با استناد به تفاسیر بیشتر تحلیل کنید.

2. استفاده از پایگاههای داده: حتماً از پایگاههای اطلاعاتی علمی فارسی مانند نورمگز، SID، Magiran و ensani.ir برای دسترسی به جدیدترین مقالات مرتبط استفاده کنید.

3. تحلیل گفتمان: میتوانید از «روش تحلیل گفتمان» برای تحلیل چگونگی استفاده از این آیات در بیانات مقامات و متون رسمی جمهوری اسلامی استفاده کنید که بعدی نوآورانه به مقاله میبخشد.

مجدداً سؤال خود را مطرح کنید.