همۀ ما به‌خوبی می‌دانیم که امروزه مهارت برقراری ارتباط مؤثر نقشی مهم و کلیدی در موفقیت افراد دارد. در هر جایگاهی هستید (پدر، مادر، فرزند، دوست، مدیر، کارمند و...) برای رسیدن به موفقیت یادگیری ارتباط موثر را جدی بگیرید.
ارتباط موثر مهارت است و دستیابی به این مهارت نیازمند مهارتهای دیگری است؛ ازجمله: گوش دادن فعال، قضاوت نکردن، همدلی کردن و... (مهارت‌هایی که اساس و پایه یک رابطه کوچینگی هستند و در دل جلسات کوچینگ اتقاق می‌افتد.) در این مقاله قصد داریم به تعریف ارتباط موثر، گوش دادن فعال و همدلی بپردازیم. اگر با کوچینگ آشنایی ندارید یا تمایل دارید درباره آن بیشتر بدانید، با ما همراه باشید و به سایت مدیربان هم سری بزنید.
کوچینگ یک شغل است؛ شغلی که درآمد آن حاصل از رشد و موفقیت دیگران است. اگر بخواهیم تعریف و روند این شغل را بازتر کنیم، می‌توانیم بگوییم: «کوچینگ فرایندی مکالمه‌محور است؛ این فرایند شامل جلساتی است که در آن کوچ (مربی یا همراه موفقیت مراجع) زمینۀ یادگیریِ و رشد و توسعه فردی یا حتی تحول فردی مراجع را از طریق کشف استعدادها و مهارتهای کلیدیِ او فراهم می‌کند. هدف کوچ در این فرایند بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، بهبود مهارت تصمیم‌گیری و موفقیت فردی و شغلی مراجعش است.»
بهتر است بدانید کوچینگ جزو مهارتهای نرم محسوب می‌شود و کاملا یادگرفتنی است. آموزش دیدنِ کوچینگ و شرکت در دوره کوچینگ به شما کمک می‌کند تا به‌خوبی مهارت ارتباط موثر، گوش دادن فعال، قضاوت نکردن، همدلی کردن و... را در عمل یاد بگیرید؛ بنابراین کیفیت ارتباطات شما بهبود پیدا می‌کند و درنتیجه بهتر می‌توانید در روابط موفق باشید و به خودتان و دیگران کمک کنید.
منظور از ارتباط مؤثر رابطه‌ای است که طرف مقابل پیام ارسالیِ ما را کاملاً درک کند، بفهمد و به پیام ما واکنش نشان دهد؛ اتقافی که در ارتباط کوچینگی کاملاً رخ می‌دهد.
در ارتباط موثر سه مؤلفه اهمیت دارد:
1. فرستندۀ پیام؛
2. خودِ پیام؛
3. گیرندۀ پیام.
مهم است بدانیم چه پیامی را در چه بستری، چگونه، در چه حالتی، برای چه‌کسی و چرا می‌فرستیم؟ آیا شخص مقابلمان آمادگی دریافتِ این پیام را دارد؟
در کوچینگ شما یاد می‌گیرید به این مؤلفه‌ها توجه کرده و در مواجهه با مخاطبتان بسیار توانمند شوید.
در ارتباط اثربخش فرد:
حالا که با ویژگی‌های ارتباط موثر آشنا شدید، بهتر است بدانید خروجیِ یک فرآیند کوچینگ باید بتواند این مؤلفه‌ها را در مراجع ایجاد کند.
یکی از ویژگی‌های مهم برای کوچ‌ها تواناییِ برقراری ارتباط مؤثر با دیگران ازجمله مراجع است. کسب این مهارتِ مهم و ضروری در زندگیِ اجتماعی و روند کوچینگ کار سختی نیست؛ زیرا کوچینگ یک مهارت است و مانند سایر مهارت‌ها با تمرین به دست می‌آید.
برای اینکه کوچ همراه خوبی برای مراجعش باشد، باید بتواند با او ارتباطی موثر برقرار کند. مراجع در جلسۀ کوچینگ حاضر می‌شود تا با خودش ارتباط مؤثری برقرار کند. مهارتِ کوچ در این زمینه می‌تواند زمینه‌ساز برقراری این ارتباط باشد؛
فضایِ ارتباطی کوچ و مراجع باید سرشار از امنیت، انگیزه، امید و در عین واقعیت باشد؛ این فضا کمک می‌کند فرایند کوچینگ یا مربیگری همراه با افزایشِ معرفت و بهبود عملکردِ مراجع باشد؛
بعضی از موانعی که باعث می‌شود نتوانیم ارتباط خوبی با مخاطبمان برقرار کنیم، رازدارنبودن، سرزنش کردن، به رخ کشیدن، قضاوت‌کردن طرف مقابل و ناتوانی در گوش‌دادن فعال به اوست. بهتر است بدانید یک کوچ باید یاد بگیرد که دیگران را قضاوت نکند، پیش‌داوری نکند، نصیحت نکند، امین مخاطب بوده و در گفت‌وگوها شنونده‌ای فعال برای مخاطبش باشد تا خروجی جلسه کوچینگ مفید بوده و زمینه‌ساز رشد مراجع و همچنین کوچ باشد؛ به همین دلیل است که همیشه از کوچینگ به‌عنوان رابطه‌ای برد-برد یاد می‌شود.
از طرفی دیگر یکی از مهارت‌هایی که باعث برقراری ارتباط موثر با مراجع می‌شود، توانایی همدلی کردن با اوست. در ادامه این مطلب می‌خواهیم درباره گوش دادن فعال و همدلی صحبت کنیم.
گوش دادن فعال یکی 11 صلاحیت تعریف شده توسط فدراسیون بین المللی کوچینگ (Icf) برای کوچ‌ها بوده و از ابزارهای کوچ برای برقراری ارتباط موثر است. در گزارشی آمده است میانگینِ زمانی که پزشکان حرف بیمار را قطع نمی‌کنند و صبر می‌کنند تا او شرح حالش را بگوید، هجده ثانیه است. این موضوع فاجعه است. خوشنبختاته در ارتباط کوچینگی این نقص وجود ندارد و یک کوچ شنونده فعالی برای مراجعش است؛ زیرا اگر از فرآیند کوچینگ گوش‌دادن را بگیرید، انگار همه‌چیزش را گرفته‌اید.
یک کوچ باید به گوش‌دادن توجه ویژه‌ای کرده تا بتواند از این طریق مراجعش را رهیاری و توانمند کند.
همان طور که اشاره کردیم، همدلی یکی از مهارت‌هایی است که باعث برقراری ارتباط موثر با مخاطب می‌شود. همدلی یعنی تواناییِ ورود به دنیای فردی دیگر؛ درک واضح احساسات او و معنی آن‌ها و برقراریِ ارتباط با فرد به‌روشی که احساس کند درک شده است.
ما زمانی همدلی کرده‌ایم که موقعیتی را فراهم کنیم تا فرد در فضایی سالم و بدون تهدید قرار گیرد و بتواند احساسات و افکار مهمش را ابراز کند (فضای جلسات کوچینگ). هنگامی همدل شده‌ایم که بتوانیم معنایِ سطحی و زیرینِ کلمات، احساسات و پیام مخاطب را شناخته و درک کنیم. این مهارت در دلِ مهارت خودآگاهی قرار دارد و هستۀ اصلی ارتباط است. همدلی یعنی:
لازم به ذکر است همدلی، هم‌دردی نیست. هم‌دردی مستلزم کیفیتی از حمایت است. این حمایت تا اندازه‌ای به موافقت با دیدگاه طرف مقابل نیاز دارد؛ درحالی‌که همدلی یعنی کاملاً وارد موضوعی می‌شویم که طرف مقابل بیان می‌کند؛ بدون اینکه موافق یا مخالف محتوای گفته‌شده باشیم. همدلی تلاشی است برای اینکه دیگران را درک کنیم، نه اینکه موافق یا مخالف آن‌ها باشیم؛ بنابراین همدلی عبارت است از:
اگر بخواهیم همدلی را با بیانی دیگر تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم: همدلی یعنی دنیا را از زاویه‌ای ببینیم که مخاطب ما می‌بیند.
همدلی یعنی بفهمیم طرف مقابل چه حسی دارد، چرا این حس را دارد، می‌خواهد با این احساس چه‌کار کند و بتوانیم نقشمان را در این احساس و اقدام بیابیم.
راهکارهای تقویت همدلی عبارت‌اند از:
در دنیای امروز برقراری ارتباط موثر بسیار ضروری است و مهارتهای دیگر ازجمله همدلی و گوش دادن فعال مهارت‌هایی هستند که به برقراری ارتباط موثر کمک می‌کنند. در ابتدای این مقاله سعی کردیم شما را با مهارت کوچینگ آشنا کنیم. یادگیری کوچینگ باعث می‌شود بتوانیم با مخاطبامان ارتباط موثر برقرار کرده تا به او در راهِ رسیدن به اهدافش کمک کنیم.
همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم، کوچینگ مهارت بوده و مانند همه مهارت‌ها با آموزش دیدن یاد گرفته می‌شود. اگر دغدغه دارید به رشد و توسعه فردی خودتان و دیگران کمک کنید، پیشنهاد می‌کنیم یادگیری کوچینگ را جدی بگیرید.
منبع مقاله: سایت زوم لایف
