زبان گنجشک وفواید آن

نام فارسی: زبان گنجشک گل نام علمی: Mannaنام انگلیسی:Oleaceae

نام های دیگر:

Manna Ash, Flowering Ash, Flake Manna

معرفی:

گل و میوه: گل آذین پانیکول ابتدا افراشته و سپس آویزان و پر مانند است. کاسبرگ ها بسیار کوتاه، گلبرگ ها در قاعده به صورت زوج هایی به هم پیوسته، سفید رنگ و خطی تا زبانه ای باریک هستند. پرچم ها 2 عدد و دارای میله بسیار بلندی می باشند. میوه فندقه بالدار، آویزان، زبانه ای به طول 3 تا 4 و عرض 7 تا 10 میلی متر، در قاعده مدور یا گوه ای باریک، قهوه ای تیره و براق، تخت و دارای رگه های طولی می باشد. دانه ها تخم مرغی به طول 15 تا 20 و عرض 4 تا 5 میلی متر، پهن، تخت، قهوه ای رنگ و دارای رگه های طولی هستند.

برگ ها، ساقه و ریشه: درختی به ارتفاع حداکثر 8 متر، دارای پوست خاکستری و پوسته پوسته می باشد. شاخه های سال جدید به رنگ سبز مایل به خاکستری یا سبز زیتونی، گاهی اوقات براق و دارای عدسک های متعدد به رنگ قهوه ای روشن هستند. شاخه های بلند در راس کرک آلود و شاخه های کوتاه در قاعده درفشی بوده، غنچه های انتهایی و جانبی، گرد و دارای 4 فلس می باشند. برگچه ها بیضوی – تخم مرغی – سرنیزه ای یا تخم مرغی و دارای حاشیه اره ای – دندانه هلالی هستند و به طرف راس باریک می شوند. سطح فوقانی برگچه ها سبز تیره و سطح تحتانی آن ها سبز روشن بوده، رگه های صورتی رنگ دارد. رگبرگ ها پوشیده از کرک های نمدی صورتی رنگ می باشند.

رویشگاه:

گیاه بومی جنوب اروپا تا مرزهای جنوبی آلپ و از آنجا تا بخش های اروپایی ترکیه بوده، در ایتالیا کاشته می شود.

پراکنش در ایران: در تهران و کرج به صورت کاشته شده یافت می گردد.

فرآورده ها:

"مان" (شیرابه) خشک شده مترشحه از شکاف های پوست تنه و شاخه های گیاه. جهت استحصال "مان"، تنه درختان 8 تا 10 ساله را خراش داده، "مان" ترشح شده را جمع آوری می نمایند.

بخش های دارویی:

شیره ترشح شده از پوست تنه.

موارد مصرف و اثرات درمانی:

موارد تایید شده به وسیله کمیسیون E :

· یبوست.

موارد تایید نشده:

· از این گیاه برای درمان یبوست و در مواقعی مانند وجود زخم مقعد، بواسیر و پس از جراحی مقعد / راست روده که لازم است مدفوع به راحتی و به صورت نرم دفع شود، استفاده می گردد.

موارد منع مصرف:

· استفاده از این گیاه در صورت انسداد روده ممنوع است.

· تاکنون هیچگونه عارضه جانبی مضر و خطرناک ناشی از مصرف بجای مقادیر درمانی گیاه مزبور شناسایی نشده است. با این وجود مصرف "مان" حاصل از گیاه به وسیله افراد حساس ممکن است منجر به بروز نفخ و تهوع شود.

فواید زبان گنجشک

1 - درمان درد روماتیسم با زبان گنجشک

یـک مـشـت از گـل و بـرگـهـاى درخـت زبـان گـنـجـشـک را بـمـدت 15 روز در یـک لیـتـر الکـل 60 درجـه بـخـیـسـانـیـد، سـپـس آنـرا صـاف نـمـوده ، ابـتـدا بـا مـحـلول صـاف شـده ایـن الکـل مـحـل درد را شـسـتـشـو دهـیـد و سـپـس تـفـاله آنـرا بـر محل درد کمپرس و ضماد کنید .

ََ

2 - رفع چاقى با زبان گنجشک

افـرادى کـه رژیـم لاغرى مى گیرند بویژه خانمها، چنانچه در رژیم غذائى خود روزانه مـصـرف دو فنجان دم کرده برگهاى زبان گنجشک را در دو وعده صبح و عصر قرار دهند، شاهد نتایج بیشتر، زودتر و موثرترى براى رفع چاقى خود خواهند بود .

3 - درمان نقرس با زبان گنجشک

استفاد از چاى طبى زبان گنجشک (دم کرده برگ آن ) به تنهایى یا همراه با برگ توت فرنگى ، عناب و ترشک در طول چند هفته متوالى تاءثیر زیادى در کاهش اسید اوریک خون و درمان نقرس دارد .

4 - تقویت قواى جنسى با زبان گنجشک

20 گـرم پـودر مـیـوه زبـان گـنـجشک را با 15 گرم پودر جوز هندى یا جواز بوا و 25 گـرم مـغـز گـردوى چـرخ کـرده مـخـلوط نـمـوده ، 150 گـرم عسل را نیز به آن اضافه نمایید و خوب بهم بزنید و روزى یک قاشق مرباخورى از آنرا میل کنید.

5 - رفع بند آمدگى ادرار با زبان گنجشک

اگر فردى دچار بند آمدگى ادرار شده باشد 25 تا 30 گرم برگ زبان گنجشک را در یـک لیـتـر آب جوش ریخته و بمدت 12 دقیقه بگذارید تا دم بکشد، سپس آب آنرا صاف نموده و در دو وعده صبح و عصر میل کند بند آمدگى ادرار او برطرف خواهد شد.

6 - پایین آوردن تب با زبان گنجشک

سـت و شـاخـه هـاى درخـت زبـان گـنـجـشـک داراى خـاصـیـتى تب بر و خلط آور مى باشند و قبل از پیدایش گنه گنه ( کینین ) آنرا براى درمان تب و نوبه بکار مى بردند . به همین منظور استفاده از جوشانده 40 گرم پوست و شاخه هاى زبان گنجشک در یک لیتر آب جهت پایین آوردن تب توصیه مى شود.

7 - دفع سنگ کلیه و مثانه با زبان گنجشک

استفاده از عرق برگ زبان گنجشک به تنهایى یا همراه با عرق خارشتر داروى مفیدى جهت دفـع سـنـگ کـلیـه و مـثـانـه مـى بـاشد. همچنین خوردن پودر زبان گنجشک به تنهایى و بصورت کفلمه یا بصورت دم کرده یک قاشق مرباخورى آن در یک استکان آب جوش بمدت 12 دقیقه مفید است .

ََ

8 - درمان یبوست و خشکى مزاج با زبان گنجشک

بـرگـهـاى درخـت زبـان گـنـجـشـک خـاصـیت ملین و مسهل دارد . مصرف کم دم کرده یا پودر برگهاى این گیاه ملین معده بوده و مصرف زیاد آن خاصیت مسهلى دارد .

9 - نقش زبان گنجشک در درمان نازایى خانمها

خـمـدان هـا سالم و عمل تخمک سازى به حال طبیعى انجام مى شود، اما کیسه رحم به عللى آمـادگـى پـرورش جـنـین را ندارد و یا لوله هاى اویدوکت که تخمک از آنها به رحم مى آید نـاراحـتیهایى دارد، یکى از داروهایى که این قبیل زنها مى توانند به خود بگیرند، پودر مـیـوه زبـان گـنـجـشـک اسـت کـه پس از پاک شدن از خون حیض بخود مى گیرند و بعد از نزدیکى امکان باردار شدن را افزایش مى دهد.

10 - رفع گرفتگى عضلات با زبان گنجشک

قـرار دادن عـضـله گـرفـتـه در آب صـاف شـده جـوشـانـده بـرگ زبان گنجشک یا ضماد بـرگـهـاى تـر و تـازه که آنرا کوبیده و با سرکه مخلوط کرده باشند و همچنین مالیدن روغـن آن بـه مـحل گرفتگى عضلات اثر قاطعى در تسکین درد و رفع گرفتگى عضلات دارد .

11 - درمان سرفه و تنگى نفس با زبان گنجشک

خوردن شربت یا آب جوشانده برگهاى زبان گنجشک در دو نوبت صبح و عصر، سرفه و تـنـگـى نـفس را که منشاء سردى و رطوبت داشته باشد برطرف مى سازد. همچنین کفلمه پودر برگ زبان گنجشک مفید و موثر است .

مضرات استفاه از زبان گنجشک

مضرات خاصی ندارد.

طریقه مصرف زبان گنجشک

شست و شوی کلیه، مثانه: بیست و پنج گرم زبان گنجشک را با یک و نیم لیوان آب سرد بگذارید یک جوش بزند و به مدت بیست دقیقه دم کنید. یک ساعت بعد آن را صاف کنید و روزی دو مرتبه ترجیحاً صبح و عصر تا بهبودی بنوشید.

رماتیسم: پانزده گرم برگ خشک زبان گنجشک را با یک لیوان آب جوش به مدت سی دقیقه در قوری چینی دم کنید و بعد از هر غذا با کمی عسل شیرین کنید و بنوشید.

نقرس: سی گرم برگ زبان گنجشک را نرم کوبیده و در ظرف مسی سفید شده به مدت بیست دقیقه با یک لیوان آب دم کنید و پس از صاف کردن آن را با عسل شیرین کنید و صبح و عصر بنوشید.

تب: ده گرم برگ خشک زبان گنجشک را نرم کنید و به مدت بیست دقیقه در قوری دم کنید و شب موقع خواب بنوشید.

لکنت زبان: ده گرم برگ خشک شده زبان گنجشک را با دست شکسته و مغز وسط برگ را خارج کرده به همراه ده گرم عاقرقرها و یک قاشق چایخوری تخم قرفه و هفتاد و پنج گرم مویز سیاه را شکافته هسته‌های آن‌ها را بیرون آورید بعد با هم مخلوط وبکوبید خمیر یکدست بدست آمده خمیر را به قطر یک سانتی‌متر لوله کنید. بعدا” لوله را به حبه های کوچک تقسیم کنید. حبه‌های آماده شده را در جایی دور از آلودگی گردو غبار نگهداری کنید. صبح و ظهر وشب یک عدد میل شود.

روش دوم:‌ پنج گرم برگ خشک شده زبان گنجشک را با دست شکسته و مغز وسط برگ را خارج کرده را جدا کرده را با یک لیوان آب‌جوش دم کنید و با عسل شیرین شود بعد ازهر وعده غذا بنوشید چند روزی ادامه دهید.

منابع:

کتاب مرجع گیاهان داروئی(جلد اول). تالیف و ترجمه دکتر احمد امامی،دکتر شیرین فصیحی و دکتر ایرج مهرگان ودکتر مریم نیک خواجوی