چگونه اپلیکیشن اندرویدی را ایمن تر کنیم؟

ساخت یک اپلیکیشن موفق اندروید فقط به داشتن ویژگی‌های جذاب و تجربه کاربری روان محدود نمی‌شود؛ بلکه نیازمند امنیت قوی نیز هست. در دنیای دیجیتال امروز، کاربران به اپلیکیشن‌ها اعتماد می‌کنند و اطلاعات حساسی مثل رمز عبور، جزئیات شخصی و اطلاعات پرداخت را در اختیار آن‌ها می‌گذارند. یک نقص امنیتی نه تنها می‌تواند به اعتبار اپلیکیشن شما آسیب برساند، بلکه ممکن است منجر به مشکلات قانونی نیز شود.

در این پست، به مراحل کلیدی برای افزایش امنیت اپلیکیشن اندروید شما می‌پردازیم.

1. ذخیره‌سازی امن داده‌ها

چرا مهم است؟

داده‌های کاربران که روی دستگاه ذخیره می‌شوند، در صورت عدم امنیت کافی، می‌توانند در معرض خطر قرار گیرند؛ به‌ویژه در مواردی مانند گم شدن یا دزدیده شدن دستگاه.

چگونه داده‌ها را ایمن کنیم؟

• استفاده از Encrypted SharedPreferences: برای ذخیره داده‌های سبک و حساس به صورت رمزنگاری شده.
• رمزنگاری پایگاه‌داده‌ها: از ابزارهایی مانند SQLCipher برای رمزنگاری دیتابیس‌های SQLite استفاده کنید.
• اجتناب از ذخیره داده‌های حساس روی دستگاه: برای اطلاعاتی مانند توکن‌ها و رمزهای عبور از APIهای امن استفاده کنید.

مثال:

برای ذخیره امن تنظیمات کاربر، می‌توانید از EncryptedSharedPreferences استفاده کنید:

2. محافظت از APIهای حساس

برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به ویژگی‌های حساس یا APIهای اپلیکیشن خود، اقدامات امنیتی زیر را انجام دهید:

نکات:

• استفاده از OAuth 2.0 برای احراز هویت: با پیاده‌سازی OAuth 2.0 و احراز هویت مبتنی بر توکن، APIهای خود را ایمن کنید.
• مبهم‌سازی کد (Obfuscation): از ابزارهایی مانند ProGuard یا R8 استفاده کنید تا کد اپلیکیشن شما مبهم شود و مهندسی معکوس آن دشوارتر شود.

مثال از قوانین ProGuard:

3. استفاده از احراز هویت امن

چرا مهم است؟

روش‌های احراز هویت ضعیف می‌توانند به کاربران غیرمجاز اجازه دهند تا به اپلیکیشن دسترسی پیدا کنند.

چگونه احراز هویت امن را پیاده‌سازی کنیم؟

• استفاده از OAuth2 برای احراز هویت API: از این پروتکل برای ایمن‌سازی ارتباطات بین اپلیکیشن و سرور استفاده کنید.
• پیاده‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA): با اضافه کردن یک لایه امنیتی اضافی، اطمینان حاصل کنید که فقط کاربران مجاز می‌توانند وارد شوند.
• ورود ایمن با استفاده از احراز هویت بیومتریک: از روش‌هایی مانند اثر انگشت یا تشخیص چهره بهره ببرید.

مثال:

برای اضافه کردن احراز هویت بیومتریک از BiometricPrompt API اندروید استفاده کنید:

4. استفاده از HTTPS در همه جا

چرا مهم است؟

اگر اپلیکیشن شما از طریق اتصال ناامن HTTP با سرور ارتباط برقرار کند، مهاجمان می‌توانند با استفاده از حملات "مرد میانی" (MITM) داده‌ها را رهگیری و تغییر دهند.

چگونه HTTPS را پیاده‌سازی کنیم؟

• استفاده از HTTPS (HTTP Secure): برای تمام ارتباطات شبکه‌ای از پروتکل امن HTTPS استفاده کنید.
• اجبار استفاده از HTTPS: با اضافه کردن تنظیمات امنیت شبکه (Network Security Configuration) استفاده از HTTPS را اجباری کنید.

مثال:

برای اجباری کردن استفاده از HTTPS، یک فایل network_security_config.xml اضافه کنید:

پیکربندی زیر را به فایل AndroidManifest.xml خود اضافه کنید:

5. امن‌سازی کد

چرا مهم است؟

مهاجمان می‌توانند فایل APK (Android Package Kit) شما را دی‌کامپایل کرده و به سورس کد دسترسی پیدا کنند. این موضوع اپلیکیشن شما را در برابر مهندسی معکوس و تغییرات مخرب آسیب‌پذیر می‌کند.

چگونه کد خود را امن کنیم؟

• مبهم‌سازی کد (Obfuscation): از ابزارهایی مانند ProGuard یا R8 (ابزارهای داخلی اندروید) استفاده کنید تا کد شما مبهم شود و خواندن و درک آن برای مهاجمان دشوارتر گردد.
• کاهش داده‌های حساس هاردکد شده: هرگز اطلاعات حساسی مانند کلیدهای API یا اطلاعات کاربری را به‌صورت مستقیم در کد ذخیره نکنید. به جای آن از روش‌های امن مانند متغیرهای محیطی یا فضای ذخیره‌سازی رمزنگاری‌شده استفاده کنید.

مثال:

برای فعال‌سازی ProGuard، تنظیمات زیر را به فایل build.gradle خود اضافه کنید:

6. محافظت در برابر مهندسی معکوس

چرا مهم است؟

مهاجمان می‌توانند اپلیکیشن شما را مهندسی معکوس کنند تا اطلاعات حساسی مانند کلیدهای API را استخراج کرده یا رفتار اپلیکیشن را تغییر دهند.

چگونه محافظت کنیم؟

• استفاده از مبهم‌سازی کد (Obfuscation): از ابزارهایی مانند ProGuard یا R8 برای مبهم کردن کد اپلیکیشن استفاده کنید.
• استفاده از کتابخانه‌های شناسایی تغییرات: با استفاده از این کتابخانه‌ها، بررسی کنید که آیا فایل APK تغییر کرده است یا خیر.
• استفاده از Certificate Pinning: اطمینان حاصل کنید که اپلیکیشن شما فقط با سرورهای قابل‌اعتماد ارتباط برقرار می‌کند.
• استفاده از کتابخانه‌های Native: منطق حساس را با استفاده از NDK (Native Development Kit) به زبان C++ منتقل کنید، زیرا کد Native مهندسی معکوس را دشوارتر می‌کند.
• شناسایی دستگاه‌های روت‌شده: اگر اپلیکیشن تشخیص دهد که دستگاه روت شده است، دسترسی را مسدود کرده یا به کاربر هشدار دهید، چون دستگاه‌های روت‌شده بیشتر در معرض خطر هستند.
  

۷. پیاده‌سازی مجوزهای زمان اجرا

چرا مهم است؟

اعطای مجوزهای غیرضروری می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری‌های امنیتی شود. به‌عنوان مثال، یک اپلیکیشن دوربین نباید به موقعیت مکانی کاربر دسترسی داشته باشد مگر اینکه واقعاً ضروری باشد.

چگونه مجوزها را به‌طور امن مدیریت کنیم؟

• فقط مجوزهایی را درخواست کنید که اپلیکیشن شما واقعاً به آن‌ها نیاز دارد.
• در زمان اجرا مجوزها را درخواست کنید و توضیح روشنی در مورد دلایل نیاز به هر کدام ارائه دهید.

مثال:

درخواست مجوزها در زمان اجرا:

8. جلوگیری از SQL Injection

چرا مهم است؟

اگر اپلیکیشن شما از ورودی‌های غیرمعتبر در querie های پایگاه‌داده استفاده کند، مهاجمان می‌توانند از این نقاط ضعف برای دسترسی یا دستکاری داده‌ها بهره‌برداری کنند.

چگونه از SQL Injection جلوگیری کنیم؟

• از querie های پارامتری یا عبارات آماده استفاده کنید.
• از ادغام ورودی‌های کاربر به طور مستقیم در querie های SQL خودداری کنید.

مثال:

‏querie امن در پایگاه‌داده SQLite:

نتیجه گیری

امن‌سازی یک اپلیکیشن اندروید شامل چندین لایه حفاظتی است، از ذخیره‌سازی امن داده‌ها و ارتباطات شبکه گرفته تا حفاظت در برابر مهندسی معکوس و بدافزارها. با پیروی از این شیوه‌های بهترین و استفاده از ابزارهای مدرن مانند Room، EncryptedSharedPreferences و SafetyNet، می‌توانید خطر آسیب‌پذیری‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده و اعتماد کاربران خود را جلب کنید.

به یاد داشته باشید که امنیت یک فرآیند مداوم است. به‌روزرسانی‌های منظم، بازرسی‌ها و پیگیری روندهای صنعت برای حفظ امنیت اپلیکیشن ضروری هستند!

ممنون که تا آخر این پست همراه من بودید ، امیدوارم براتون مفید بوده باشه 🙌🙏✌ (:

بقیه آموزش های من با نام (mister developer) را می توانید در تلگرام و اینستاگرام دنبال کنید!!

کانال تلگرام: mister_developerr

اینستاگرام: mister_developerr

موفق و پیروز باشید