با شیوع آخرین نوع کروناویروس‌ها در آخرین روزهای سال 2019، چین در شهر ووهان اعلام شرایط اضطراری کرد. به منظور جلوگیری از گسترش این ویروس، دیگر کشورها ارتباط تجاری و رفته رفته ارتباط هوایی با این شهر را محدود کردند؛ تا جایی که اجازه ورود چینی‌ها به دیگر کشورها داده نمی‌شد. ایران با ادامه پروازها به چین به کروناویروس 19 خوش‌آمد گفت و طی کمتر از یک‌ماه اخبار اثرات این ویروس در شهرهای مختلف کشور از جمله پایتخت به گوش رسید. شیوع کروناویروس 19 در ایران موجب شد دیگر کشورها هم همان سیاستی را با ایران در پیش بگیرند که با چین پیشه کرده بودند. به همین ترتیب برنامه‌های سفرنوروزی شهروندان دچار تغییر شد و با لغو شدن سفرها و تورهای داخلی و خارجی، صنعت گردشگری هم به خطر افتاد.
محدودیت‌های سفر ایرانی‌ها پس از شیوع کروناویروس
سرعت انتقال ویروس کرونا از طرفی، و بی‌تدبیری مسئولان از طرف دیگر، باعث شد این ویروس به سرعت در سطح کشور رشد کند. شیوع سریع این ویروس موجب نگرانی کشورهای همسایه و محدودیت ورود و خروج شهروندانِ هر دو طرف شد. کشورهای همسایه که مرز مشترک با ایران دارند، مرزهای زمینی را محدود و پروازها را لغو کردند. همسایگان دورتر که اغلب مقصد سفرهای گردشگری ایرانیان به خصوص در تعطیلات نوروز بودند هم محدودیت‌هایی برای سفر ایرانی‌ها اعمال کردند.
در ادامه به بررسی وضعیت مرزهای کشورهای همسایه می‌پردازیم؛ کشورهایی که مرز مشترک با ایران دارند یعنی عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان.
محدودیت سفر ایرانی‌ها به عراق
به عنوان اولین کشوری که پروازهای خود به ایران را لغو کرد، عراق ابتدا ممنوعیت سه روزه برای زائران ایرانی در نظر گرفت اما طبق بیانیه‌ای که در تاریخ دوم اسفندماه اعلام شد، امکان سفرهای زیارتی برای ایرانی‌ها وجود ندارد و از بیستم اسفندماه تا اطلاع ثانوی اعزام کاروان‌ها و تورهای زیارتی به حالت تعلیق در آمدند. فعالیت‌های تجاری در مرز مهران و مرز زرباطیه هم از نهم اسفندماه به مدت 14 روز به حالت تعلیق درآمد.
محدودیت سفر ایرانی‌ها به ترکیه
ترکیه که یکی از اولین مقاصد گردشگران ایرانیان برشمرده می‌شود، با صدور بیانیه‌ای در چهارم اسفندماه، به دلیل خطر ویروس کرونا تمامی مرزهای زمینی از جمله مرز بازرگان، مرز اسن‌دره، مرز کاپی‌کوی و مرزهای ترانزیتی و راه‌آهن را برای ایرانیان به‌طور موقت محدود کرد. در حالی که کمتر از دو هفته به تعطیلات نوروز باقی مانده، تمامی پروازهای مسافربری ایران به ترکیه و ترکیه به ایران هم محدود شده‌اند. چند مورد پروازهای ایرلاین برای بازگرداندن مسافران ترکی از ایران به ترکیه پرواز کرد و مسافران ایرانی در ترکیه هم با همین پروازها به کشور بازگردانده شدند.
محدودیت سفر ایرانی‌ها به جمهوری آذربایجان
طبق بخشنامه‌ای که در تاریخ دهم اسفندماه منتشر شد، مرزهای هوایی ایران و آذربایجان به طور موقت محدود شد. در پی این اطلاعیه، در پروازهای هوایی از تهران به مقصد باکو تنها مسافران آذربایجانی پذیرفته می‌شوند و در پرواز بازگشت از باکو به مقصد تهران، شهروندان ایرانی می‌توانند به کشور بازگردند.
محدودیت سفر ایرانی‌ها به ارمنستان
از روز چهارم اسفندماه ارمنستان هم به جرگه کشورهایی پیوست که ورود ایرانی‌ها را به داخل کشورشان محدود کرده‌اند. در روز یکشنبه چهام اسفند نتیجه جلسه فوری نخست وزیر این کشور اعلام شد و در پی آن سفرهای هوایی به مقصد ایران تا 14 روز محدود شد. اما این بازه زمانی دوباره در سیزدهم اسفند تمدید شد؛ طبق اطلاعیه‌ای که در این تاریخ منتشر شد، تمامی سفرهای هوایی تا مارچ 2020 یا پنجم فروردین‌ماه لغو شد.
محدودیت‌های سفر ایرانی‌ها به ترکمنستان
مرزهای زمینی ترکمنستان تنها برای ورود ترکمن‌ها به ایران باز است و خودروهای دیگر که از ایران، ترکیه و دیگر کشورها به سوی ترکمستان در تردد بودند، در مرز متوقف شدند. این اقدام بدون صدور بیانیه خاصی صورت گرفته شده است!
محدودیت سفر ایرانی‌ها به افغانستان
با شناسایی سه مسافر افغانِ مشکوک به کرونا که به قم سفر کرده بودند، شیوه‌نامه جدید وزارت امور خارجه افغانستان منتشر شد و در پیِ آن از تاریخ 4 تا 7 اسفندماه رفت‌وآمدها به ایران محدود شد و کلیه خدمات کنسولگری در شهرهای ایران به حالت تعویق درآمد. در ششم اسفندماه رفت‌وآمد به ایران مطابق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی بهداشت از سر گرفته شد و به مسافران اجازه رفت‌وآمد داده شد.
محدودیت سفر ایرانی‌ها به پاکستان
با بسته شدن موقتیِ مرز تفتان، فعالیت‌های تجاری و مسافرتی بین دو کشور ایران و پاکستان به حالت تعلیق درآمده است. برای جلوگیری از شیوع کروناویروس پاکستان مرزهای هوایی با ایران را هم به طور موقت محدود کرده است.
وضعیت مرزهای هوایی ایران و دیگر کشورها
برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا 19 و سرایت آن به دیگر کشورها، پروازها به مقصد ایران محدود شده است؛ در هفته اول اسفندماه با صدور اطلاعیه‌ها و بیانیه‌ها هر کشوری رویه خاص خود را پیش گرفت:
· کشورهای امریکا، سنگاپور، نیوزیلند و کویت ورود ایرانیان به مرزهای کشورشان را ممنوع اعلام کردند. افزون بر این، اتباع خارجی که در 14 روز گذشته به کشورهای چین، ایران، و کره جنوبی سفر کرده‌اند هم اجازه ورود به این کشورها را ندارند.
· کشورهای سوئد، ازبکستان، روسیه، قزاقستان،عمان، امارات متحده عربی و گرجستان تا اطلاع ثانویه پرواز مستقیم به ایران ندارند. با اینکه گرجستان پرواز ورودی از ایران ندارد، اما اعلام کرد که هرگونه سفر زمینی یا سفر ایرانی‌ها از مبدا کشورهای ثانوی به گرجستان منعی ندارد.
· هرگونه حمل‌ونقل هوایی، زمینی، و دریایی از ایران به مقصد لبنان تا اطلاع ثانوی ممنوع است و فقط لبنانی‌ها و متقاضیان مقیم این کشور از این مصوبه مستثنی هستند.
· ورود هر متقاضی غیر استرالیایی که از ایران به استرالیا سفر کند، از ورودش جلوگیری خواهد شد.
· قطر تمامی مسافران ایرانی را 14 روز در قرنطینه نگه می‌دارد و پس از آن اجازه خروج از فرودگاه را به متقاضیان می‌دهد.
با توجه به هشدارهای سازمان بهداشت جهانی، باید از هرگونه سفرهای داخلی و خارجی اجتناب کرد؛ در صورت اضطرار و ضرورت سفر، با توجه به وضعیت مرزها و تغییر قوانین ورود و خروج به کشورهای مختلف، پیشنهاد می‌کنیم پیش از سفر شرایط کشور مقصد را بررسی و بعد اقدام کنید.
