ضایعات آهن شامل تمام موادی است که از فلزات ساخته شده و دیگر قابلیت استفاده نداشته باشند. این ضایعات باارزش یا از دورریز تولید محصولات فلزی به وجود می‌آیند و یا شامل قطعات فلزی مستهلک شده هستند.
1. ضایعات صنعتی: این نوع از ضایعات معمولاً در طی تولید و ساخت محصولاتی از جنس آهن به وجود می‌آیند. و شامل مواد زائد در برش‌ها است.
2. ضایعات خانگی: این نوع از ضایعات شامل وسایل قدیمی مستهلک و قراضه، لوازم‌خانگی از کار افتاده و خراب و تجهیزاتی غیرقابل استفاده است که از خانه‌ها و اداره‌ها و مکان‌های عمومی جمع‌آوری شده‌اند.
ضایعات آهن می‌توانند در صنایع مختلف به کار گرفته شوند و معمولاً خریدار ضایعات آهن اقدام به خرید این ضایعات جهت موارد زیر می‌نماید:
تولید فولاد: از جمله بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کاربرد خرید ضایعات آهن در تولید فولاد است.
ساخت محصولات جدید: از دیگر کاربردهای آن می‌توان برای تولید خودرو و قطعات خودرو، تولید لوازم‌خانگی، تولید قطعات و دستگاه‌های صنعتی استفاده نمود.
ساخت سازه‌های ساختمانی: استفاده از ضایعات در ساخت قطعات فولادی ساختمان مثل تیرآهن، میلگرد و غیره می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و ساخت‌وساز را ارزان‌تر نماید.
مدیریت ضایعات آهن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اجرای روش‌های مؤثر است. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
1. جمع‌آوری و تفکیک: ایجاد سیستم‌های جمع‌آوری مؤثر برای تفکیک ضایعات آهنی از سایر زباله‌ها.
2. فرایند بازیافت: استفاده از تکنولوژی‌های مدرن و جدید برای بازیافت ضایعات فلزی و تبدیل آن به مواد اولیه.
3. آموزش و آگاهی‌رسانی: افزایش دانش مردم درباره اهمیت بازیافت فلزات و مدیریت ضایعات و فروش آن به خریداران ضایعات آهن.
بازیافت دارای مزایای متعددی است از جمله مهم‌ترین آن‌ها موارد زیر است:
کاهش مصرف منابع طبیعی: با عمل بازیافت، نیاز کشورها و جوامع به استخراج معادن و تولید آهن‌آلات کاهش می‌یابد.
کاهش آلودگی طبیعت: فرایند تولید فلز آهن معمولاً با آلودگی‌های زیست‌محیطی زیادی همراه است. عمل بازیافت این آلودگی را کاهش چشمگیری می‌دهد.
صرفه‌جویی در مصرف انرژی: تولید آهن و آلیاژهای آهن از ضایعات آهن نسبت به تولید آن از سنگ معدن انرژی بسیار کمتری نیاز دارد.
فرایند بازیافت فلزات آهنی به پنج مرحله تقسیم می‌شود:
جداسازی
ضایعات آهنی به دلیل خاصیت مغناطیسی‌شان می‌توانند به‌سرعت از سایر فلزات قابل‌بازیافت جدا شوند. این کار با استفاده از دستگاه‌های مغناطیسی قوی انجام می‌شود.
خردکردن
خردکن‌ها دارای درام‌های مغناطیسی چرخان هستند که آهن و فولاد را از مخلوطی از فلزات و مواد دیگر استخراج می‌کنند.
جداسازی الکتریکی
مرحله بعدی جداسازی شامل جریان‌های الکتریکی، جریان‌های هوای فشار بالا و سیستم‌های شناور مایع است. هر چیزی که دارای لایه‌ای محافظ از فلزات دیگر باشد (مانند قوطی‌های نوشیدنی) با استفاده از این روش‌ها و فرایندهای دیگر جدا و به طور مستقل بازیافت می‌شود.
برش
دستگاه‌های برش شامل ماشین‌آلات هیدرولیکی است که فشار زیادی ایجاد می‌کنند تا ضخیم‌ترین و سنگین‌ترین قطعات آهن را برش دهند و به قطعات ریزتر تقسیم نمایند.
بسته‌بندی
این فرایند شامل فشرده‌سازی ضایعات آهن به بلوک‌های بزرگ است که جابه‌جایی و حمل‌ونقل آن‌ها را به طور قابل‌توجهی آسان‌تر می‌کند.
اگر شما ضایعات فلزی دارید که برای شما بلا استفاده است می‌توانید با فروش ضایعات آهن خود به اقتصاد کشور کمک نمایید و علاوه بر آن مبلغ قابل توجهی نیز به دست آورید.
به شخصی که اقدام به خرید ضایعات آهن شما می‌نماید خریدار ضایعات آهن می‌گویند و معمولاً این افراد یا دارای بنگاه ضایعات آهن هستند و یا این ضایعات را با توجه به حجم آن به بنگاه‌های ضایعاتی و کارخانه‌های ذوب آهن می فروشند.
آهن دارای یک ویژگی بارزی است، این ماده می‌تواند به طور نامحدود بازیافت شود بدون اینکه کیفیت آن تحت تأثیر قرار گیرد.
در واقع اتم‌های آهن غیرقابل تخریب هستند و با ذوب ضایعات آهن، می‌توان به سادگی اتم‌ها را در یک ترتیب جدید و منظم قرار داد تا آهن جدیدی با خواص تازه تولید شود.
بازیافت واقعاً برای صنعت آهن چیز جدیدی نیست. از قرن نوزدهم میلادی، فرایندهایی برای ذوب ضایعات فلزی و تولید محصولات جدید فولادی وجود داشته است. امروزه، ضایعات به یک ماده اولیه استراتژیک و مورد تقاضا برای صنعت فولاد تبدیل شده است.
به طور طبیعی، اتم‌های آهن Fe همراه با سایر انواع اتم‌ها، یعنی عناصر آلیاژی، وجود دارند که به تشکیل فولاد، چدن و سایر آلیاژهای آهن می‌انجامد.
علاوه بر این، امکان بازیافت فولادی که سطح آن آبکاری شده‌است نیز وجود دارد. به عنوان مثال، به ورق‌های فولادی گالوانیزه از خودروها را می‌توان اشاره کرد.
زمانی که این محصولات گالوانیزه برای بازیافت ارسال می‌شوند و فولاد دوباره ذوب می‌شود، پوشش روی این فلزات در گازهای خروجی و گرد و غبارهای ناشی از احتراق جدا می‌گردد و به درستی تفکیک و بازیافت می‌شود.
از یک طرف، کارخانه‌های فولاد از ضایعات داخلی خود استفاده می‌کنند که ناشی از فرآیندهای تولید خود شرکت‌هاست.
ازجمله آن‌ها باقیمانده‌های فولاد که از کوره‌ها سرریز شده‌است و یا ضایعات برش خورده از ریخته‌گری است.
از طرفی دیگر این شرکت‌ها با خرید ضایعات آهن خانگی و صنعتی اقدام به تفکیک و ذوب این فلزات می‌نمایند.
ضایعات آهنی از چندین منبع مختلف به دست می‌آید و در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بسیار متفاوت هستند.
سن این ضایعات می‌تواند از یک روز تا بیش از ۱۰۰ سال متغیر باشد! خواص آن بستگی به منبع و زمان تولید ضایعات دارد.
هزاران نوع مختلف آلیاژهای فولادی برای کاربردهای متعدد وجود دارد! به این معنی است که یک قطعه ضایعات به ندرت مشابه دیگری است.
بنابراین، ضروری است که با تفکیک ضایعات آهن آن‌ها را به دسته‌ها و کلاس‌های مختلف تقسیم کرد تا فرآیند بازیافت به حداکثر کارایی برسد.
ضایعات فولادی به دلایل کیفیتی به چندین کلاس یا دسته تقسیم می‌شود که بسته به منبع، ابعاد و آلیاژ متفاوت است.
تولید آهن به عنوان یکی از فرآیندهای مهم صنعتی، تأثیرات محیطی زیادی را به همراه دارد. با توجه به افزایش تقاضا برای فولاد و آهن در صنایع گوناگون، بهبود روش‌های تولید این فلزات ضروری است تا از آسیب‌های زیست‌محیطی کاسته شود.
در این راستا، خرید ضایعات آهن و استفاده از آن به عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه و دوستدار محیط زیست، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. در ادامه به بررسی تفاوت‌های زیست‌محیطی میان تولید آهن از ضایعات و تولید آن از سنگ‌آهن می‌پردازد.
در این روش، سنگ‌آهن به عنوان ماده خام استخراج و پس از طی مراحلی از جمله خردایش، ذوب و پالایش، به آهن تبدیل می‌شود. این فرایند به مصرف انرژی بالا و آلودگی‌های زیست‌محیطی زیادی منجر می‌گردد.
تولید آهن از ضایعات، یعنی بازیافت مواد آهنی، به استفاده از منابع دست دوم و کاهش وابستگی به سنگ‌آهن منجر می‌شود. این فرایند نه تنها به کاهش بهره‌برداری از منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه مصرف انرژی و میزان آلودگی را نیز به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
استخراج سنگ‌آهن عموماً با تخریب زمین و تخریب زیستگاه‌های طبیعی همراه است و باعث آلودگی آب‌های زیرزمینی و مصرف بالای انرژی و آب می‌شود.
ذوب سنگ‌آهن در کوره‌های بلند، گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن را تولید می‌کند که باعث کاهش کیفیت هوا و ایجاد مخاطرات جدی برای سلامت انسان می‌شود.
تولید آهن از سنگ‌آهن منجر به تولید حجم بالایی از پسماندهای صنعتی می‌شود که مدیریت آن‌ها به دلیل اثرات زیست‌محیطی منفی چالش‌برانگیز است.
بازیافت آهن از ضایعات باعث کاهش نیاز به استخراج سنگ‌آهن می‌شود و به حفظ منابع طبیعی و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی منجر می‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند که بازیافت ضایعات آهن حدود ۷۵ درصد کمتر از تولید آهن از سنگ‌آهن انرژی مصرف می‌کند، که این امر به کاهش هزینه‌ها و کم کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک شایانی می‌کند.
در فرآیند بازیافت آهن، میزان آلاینده‌های تولید شده به مراتب کمتر از فرایند تولید از سنگ‌آهن است، که این امر منجر به بهبود کیفیت هوا و کاهش خطرات سلامتی می‌شود.
استفاده از ضایعات در فرآیند تولید آهن، حجم پسماندهای صنعتی را کاهش می‌دهد و ضایعاتی که ممکن است غیرقابل استفاده تصور شوند، به مواد باارزش در چرخه تولید تبدیل می‌گردند.
تولید آهن از سنگ‌آهن نیازمند مصرف بالای آب برای فرآیندهای مختلف است، در حالی که در بازیافت آهن از ضایعات، مصرف آب به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی تولید آهن، انتشار گازهای گلخانه‌ای است. تولید آهن از ضایعات تا ۸۰ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای کمتری نسبت به تولید آن از سنگ‌آهن دارد.
استخراج سنگ‌آهن به تخریب زیستگاه‌ها و کاهش تنوع زیستی منجر می‌شود، در حالی که بازیافت ضایعات به حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم‌ها کمک می‌کند.
• کیفیت متغیر مواد اولیه: ضایعات آهن ممکن است دارای کیفیت‌های مختلفی باشند که این موضوع می‌تواند بر کیفیت نهایی محصول تأثیر بگذارد.
• زیرساخت‌های ناکافی: نبود زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و فرآوری ضایعات، مانعی بر سر راه توسعه این صنعت محسوب می‌شود.
•فروش ضایعات آهن توسط تمامی افراد جامعه به خریدار ضایعات آهن هم به اقتصاد کشور کمک می‌نماید و هم باعث درآمدزایی می‌گردد.
• افزایش آگاهی عمومی: با آگاهی بیشتر مردم از مزایای بازیافت، استقبال از استفاده از محصولات بازیافتی افزایش می‌یابد.
• حمایت دولتی: ارائه تسهیلات و مشوق‌های دولتی می‌تواند به توسعه صنعت بازیافت آهن و بهره‌گیری بیشتر از ضایعات کمک کند.
خرید ضایعات آهن و بازیافت آن به عنوان یک گزینه اقتصادی و سازگار با محیط زیست، از مزایای بیشتری نسبت به تولید آهن از سنگ‌آهن برخوردار است. این روش با کاهش مصرف منابع طبیعی، صرفه‌جویی در انرژی و کاهش آلودگی هوا، گامی مهم به سوی توسعه پایدار است. با اتخاذ سیاست‌های مناسب و توسعه فناوری‌های بازیافتی، می‌توان اثرات منفی صنعت آهن بر محیط زیست را به طور چشمگیری کاهش داد و به آینده‌ای پایدارتر دست یافت.
