تفاوتهای شیمیایی و ماهیتی مواد نفتی مختلف موجب گردیده که امروز شاهد تردد نفکشهای مختلف در آبراه های بین المللی باشیم، هر نفتکش به منظور بارگیری، ذخیره سازی و حمل نوع خاصی از محمولات نفتی طراحی و ساخته شده است، به طور مثال نمیتوان در نفتکشتی که ویژه بارگیری و حمل نفت خام ساخته شده مواد پتروشیمیایی بارگیری نمود و یا مثلا در نفکشی که مخصوص بارگیری حمل فرآورده های نفتی طراحی شده گاز مایع حمل کرد. هر نفتکش دارای ویژگیهای خاص برای بارگیری و حمل ماده نفتی خاصی است، این تنوع در ساخت و طراحی موجب گردیده که در برخی موارد خصوصیات ساختاری نفتکشها کاملا متفاوت از یکدیگر باشد.
بطور کلی نفتکشها از حیث کاربری به انواع ذیل تقسیم بندی شده اند :
Crude Carrier
ویژه بارگیری و حمل نفت خام
کشتی هایی که در ابعاد و ظرفیتهای بسیار عظیم ساخته میشوند بطوری که قادرند در هر مرحله میلیونها بشکه نفت خام را جابجا کنند ، بزرگترین نفتکش از این گروه در حال حاضر نفتکش Knock Nevis است که با 5,485 متر طول قادر به بارگیری و حمل بیش از615 هزارتن معادل تقریبی 4,500,000 بشکه نفت خام است.
این قبیل نفتکشها از حیث ظرفیت به دو گروه عمده تقسیم پذیرند :
VLCC. (Very Large Crude Carrier)
که بین200 تا 300 هزارتن ظرفیت دارند .
ULCC. (Ultra Large Crude Carrier)
که بیش از 300 هزارتن ظرفیت دارند .
Product Carrier
ویژه بارگیری و حمل فرآورده های نفتی
کشتیهای که نسبت به گروه نخست کوچک ترند و خطوط لوله و مخازن آنها بگونه ای طراحی شده اند که میتوانند در هرمرحله چندین فرآورده مختلف را بارگیری و بدون اختلاط حمل و تخلیه نمایند ، نمونه جدیدی از این نفتکشها ساخته شده اند که ظرفیتی میان 30 تا 100 هزارتن دارند و برای هر مخزن خط لوله و پمپ خاصی درنظر گرفته شده تا از عدم اختلاط فرآورده های نفتی در آنها مطمئن شوند .
Chemical Carrier
مخصوص بارگیری و حمل مواد شیمیایی و پتروشیمیایی
ابعاد و ظرفیت های مشابه نفتکش های ویژه بارگیری و حمل فرآورده های نفتی دارند ، وجه تمایز عمده این نفتکشها با نفتکشهای حمل فرآورده پوشش جداره داخلی (Coating) مخازن آنهاست که مقاومت لازم را در مقابل اسیدیته و خورندگی مواد شیمیایی داشته باشند .
Bitumen Carrier
نفتکشهای ویژه حمل قیر یا آسفالت
این نفتکشها بصورت کامل دو جداره (double skin) ساخته میشوند ، بین دوجداره از فضای خالی استفاده شده تا مانع تبادل حرارت میان محیط )آب دریا( و محموله قیر در طول سفر کشتی گردد ، مخازن این کشتیها به شبکه لولهکشی گرمازا (heating coil) مجهز است که با تزریق بخار آب دمای لازم جهت ذ وب و روانسازی قیر را تأمین میکند .
Carrier Gas
کشتیهای مخصوص حمل گاز مایع
این کشتیها دو نوع اند :
1 – کشتی هایی که قسمت گنبدی مخازن گاز بر روی عرشه آنها قابع رؤیت است که به آنها spherical type میگویند .
2 – کشتی هاییکه مخازن حمل گازمایع در زیر عرشه قرار دارد و قابل رؤیت نیست و membrane type نامگذاری شده اند .
کشتیهای ویژه بارگیری و حمل گاز مایع حداکثر ظرفیت 110,000 متر مکعب و حداکثر طول 120 متر ساخته میشوند اما مجهز به دستگاههای برودتزا هستند تا بتوانند گاز را بصورت مایع در مخازن خود نگهداری و حمل کنند ، در کشتی های حمل LNG دمای لازم برای نگهداری گاز 60- درجه سانتی گراد است .
Multi Purpose Carrier
کشتی های چند منظوره
برای بارگیری و حمل همزمان چندین محموله طراحی و ساخته شده اند ، از محموله های بزرگ نفتی تا سنگهای معدنی و از انواع روغنها تا محصولات کشاورزی ، تمامی این مواد اغلب در مخازن میانی که دارای دریچه های بسیار بزرگی هستند بارگیری میشوند و در مخازن کناری عمدتاً آب توازن بارگیری میشود .
این کشتیها به OBO.(oil/Bulk/Ore) معروفند ، نوعی از آنها که ویژه حمل و جابجایی اتومبیل است RoRo خوانده میشود.
Storage Tanker
نفتکشهای ویژه ذخیره سازی
این نفتکشها اغلب فاقد موتور محرکه بوده و بوسیله یدک کشها در آبهای بین المللی جابجا میشوند تا مدتها در یک نقطه بصورت ثابت متوقف می شوند و نفت خام دریافتی از میادین نفتی را برای فرآورش اولیه و صدور ، ذخیره می‌کنند .
در برخی از آنها تجهیزات فرآوری نفت مانند de-salter و separator تعبیه گردیده و عموما مجهز به صفحه نشست و برخاست هلیکوپتر (helly pad) هستند .
Ice Breaker Ship
کشتیهای یخشکن
بدون تردید انتقال انرژی به مناطق یخ زده و سرد شمال اروپا و مناطق سرد قطبی که آبراه ها در اکثر فصول سال دچار یخبندان شدید هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، این مهم توسط نفتکشهای انجام میشود که ساختار بدنه آنها قادر به شکستن یخها و عبور از آبهای یخزده باشد.
