چکیده:
امروزه، یکی از روشهای کاربردی برای ورود به بازار کار و یا ارتقای مهارت و دانش فنی، شرکت در دورههای آموزشی در آموزشگاهها است. رشته ی برق نیز با داشتن 4 گرایش اصلی قدرت، الکترونیک، کنترل و مخابرات شامل دورههای آموزشی خیلی زیادی است که شرکت در برخی از آنها می‌‌تواند روش خوبی برای ورود به بازار کار و کسب درآمد بیشتر به‌شمار رود. در ادامه، به برخی از رایج‌‌ترین و کاربردی‌ترین دورههای آموزشی رشته برق برگزار گردیده در آموزشگاهها و اهمیت آنها خواهیم پرداخت.
1-دوره رله و حفاظت
دوره رله و حفاظت از جمله دورههای آموزشی رشته برق برای مهندسان رشته برق، گرایش قدرت است. البته، دانشجویان گرایش‌های دیگر رشته ی برق (الکترونیک، کنترل و مخابرات) که در زمینه‌ی طراحی، بهره‌برداری، تعمیر و نگه‌داری، تست و راه اندازی و پیمان‌کاری در شرکت‌های اجرایی فعالیت دارند نیز می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. به‌طور معمول، دوره رله و حفاظت به 4 بخش تقسیم می گردد: (1) طراحی حفاظت (برای مهندسان مشاور)، (2) تهیه Setting Table (برای مهندسان مشاور و پیمان‌کاران)، (3) Config و Data Entry رله‌ها (برای پیمان‌کاران نصب و و راه اندازی و تابلو سازی) و (4) تست رله (برای رلیاژکاران). این دوره ی آموزشی شامل آموزش در زمینه‌های مختلفی از جمله تجهیز موتور، ترانسفورماتور، خطوط انتقال و پست‌های HV است.
2-دوره تابلو های الکتریکی
دوره تابلوهای الکتریکی با هدف آشنایی مهندسان برق گرایش‌های مختلف با تابلو الکتریکی و تجهیزات آن از نظر مکانیکی و الکتریکی برگزار می گردد. این دورههای آموزشی رشته برق عمدتاً برای مهندسان مشاور و تابلو سازان گرداوری شده‌اند که شامل آشنایی با انواع کلیدهای قدرت، کنتاکتورها، رله‌های حفاظتی و هم‌چنین بررسی مکانیکی تابلوها از جمله فیکس یا کشویی بودن آنها، رنگ آنها، ضخامت ورق تابلوها و غیره است. در دوره تابلوهای الکتریکی، علاوه بر آشنایی با تجهیزات، نقشه‌کشی با استفاده از نرم افزار EPLAN و شبیه سازی شبکه با استفاده از نرم افزار ETAP نیز آموزش داده می‌شود.
3-دوره تاسیسات الکتریکی
دوره تاسیسات الکتریکی یکی از دورههای رایج و محبوب رشته ی برق محسوب می گردد که دانشجویان تازه فارغ التحصیل بسیاری زیادی را جذب خود می‌کند. این دوره ی آموزشی با هدف ارتقا دانش و تجربه ی مهندسان در صنعت برق برگزار می شود. علاقه مندان به این دوره ی آموزشی، بعد از اتمام دوره و دریافت مدرک معتبر، توانایی لازم برای طراحی انواع پروژه‌های ساختمانی، نیمه صنعتی و صنعتی را پیدا می‌کنند. گاهی اوقات نیز بسیاری از فراگیران با حفظ ارتباط خود با اساتید برگزار کننده‌ی دوره های آموزشی رشته برق و تاسیسات الکتریکی وارد بازار کار می‌شوند. قابل ذکر است که این دوره، پیش نیاز دوره های تخصصی دیگر رشته ی برق از جمله حفاظت و رله، تابلوهای الکتریکی و طراحی پلنت‌های صنعتی به‌شمار می رود.
4- دوره کنترل و ابزار دقیق
ابزار دقیق در واقع زیر ساخت یک سیستم کنترل و اتوماسیون است و شامل ابزار آلاتی هم‌چون المان‌های اندازه‌گیری فشار، دما، سطح و جریان و هم‌چنین طراحی تجهیزاتی نظیر کنترل ولو، شیر اطمینان، اریفیس پلیت و ترموول است. دوره کنترل و ابزار دقیق یک دوره آموزشی مناسب برای علاقه مندان به مبحث کنترل و ابزار دقیق به‌شمار می‌رود و دانشجویان رشته ی برق، گرایش کنترل، قدرتو الکتریک می‌توانند در این دوره‌ی آموزشی شرکت کنند. کسانی که در دوره کنترل و ابزار دقیق شرکت می نمایند، می‌توانند بعد از تکمیل دوره و دریافت مدرک مربوطه، به‌راحتی در حوزه‌ی طراحی المان‌های مذکور فعالیت داشته باشند.
5- دوره روشنایی و نور پردازی
در سال‌های اخیر، استفاده از مهندسی در زمینه‌ی روشنایی و علم نور پردازی خیلی افزایش یافته است. متاسفانه، تحصیلات آکادمیک برای این رشته در ایران وجود ندارد اما علاقه مندان می‌توانند در دورههای روشنایی و نور پردازی برگزار گردیده در آموزشگاه‌های تخصصی رشته برق شرکت کنند. این دوره‌ی آموزشی شامل اصول مهندسی روشنایی و طراحی روشنایی، نکات فنی و تجربی در طراحی روشنایی داخلی با استفاده از نرم افزار DIALUX، آشنایی با منابع روشنایی در فضای صنعتی، روشنایی اضطراری، طراحی روشنایی تونل، آشنایی با نرم افزار DIALUX evo، طراحی روشنایی خیابان، طراحی سیستم‌های کنترل هوشمند روشنایی (LMS)، تکنیک‌های نور پردازی و سبک‌های مختلف آن، روشنایی ورزشگاه‌ها و محوطه‌ها و غیره است. علاقه مندان به حوزه‌ی روشنایی می‌توانند با شرکت در دوره روشنایی و نورپردازی با نحوه‌ی گرفتن پروژه‌های روشنایی و انجام آنها نیز آشنا گردند و حتی از برخی نمایشگاه‌های تجهیزات روشنایی بازدید کنند.
6-دوره طراحی الکتریکال شبکه های صنعتی با ETAP (پلنت های صنعتی)
طراحی یک پلنت صنعتی به علت پیچیدگی، علاوه بر دانش فنی به آشنایی با نرم افزارهای طراحی نیز نیاز دارد. دوره طراحی پلنت‌های صنعتی، علاقمندان به حوزه ی طراحی، بهره برداری، تعمیرات و نگه‌داری و مهندسی مشاور را با اصول و روشهای طراحی آشنا می‌کند و استفاده از نرم افزار ETAP برای تحلیل نرم افزاری را آموزش می‌دهد. این دوره‌ی آموزشی به علاقه مندان کمک می‌کند تا طی 1 مدت زمان کوتاه با اصول و معیارهای طراحی، سایزینگ تجهیزات، اتصال کوتاه، پخش بار، موتور استارتینگ، پایداری هارمونیک‌ها و حفاظت آشنایی پیدا کنند.
7- دوره طراحی پست‌های فشار قوی
طراحی پست‌های فشار قوی یکی از دورههای کاربردی برای مهندسین برق، گرایش قدرت به‌شمار می‌رود. این دورههای آموزشی رشته برق شامل 3 بخش اصلی است: (1) فشار قوی، (2) فشار ضعیف، و (3) کنترل. در هر بخش، مباحث مرتبط با طراحی مدارک پایه، محاسبات، تجهیزات و طراحی مدارک جزئیات به‌صورت جامع و کامل توضیح داده می‌شوند. انتظار می‌رود که علاقه مندان بعد از تکمیل دوره و دریافت مدرک مربوطه بتوانند به‌عنوان طراح ماهر در شرکت‌های پیمان‌کاری و مشاوره در زمینه پست‌های فشار قوی آغاز به‌کار کنند.
8-دوره آموزش مطالعات شبکه‌های تولید، انتقال و توزیع برق با نرم افزار DIGSILENT
دوره آموزش مطالعات شبکه‌های انتقال، تولید و توزیع برق یکی از دورههای آموزشی رشته برق است که کلیه دانشجویان و فارغ التحصیلان گرایشات مختلف برق می‌توانند در این دوره ی آموزشی شرکت کنند. با توجه به رشد و توسعه ی شبکه‌های تولید، انتقال و توزیع نیروی برق، تسلط بر نرم افزارهای مطالعات شبکه به یکی از ملزومات کارشناسان شاغل در شرکت‌های مرتبط با نیروی برق تبدیل شده است. نرم افزارهای مختلفی در این زمینه توسعه یافته اند. نرم افزار DIGSILENT POWERFACTORY یکی از نرم‌افزارهای کاربردی در زمینه ی مطالعات شبکه است که در کشور ایران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکت‌های برق منطقه ای، شرکت‌های توزیع نیروی برق و شرکت‌های فعال در حوزه‌ی صنایع و معادن همگی از این نرم افزار استفاده می‌کنند.
9-دوره آموزش میکروکنترلر AVR
امروزه، میکروکنترلرها به‌عنوان پردازنده‌های ارزان قیمتی شناخته می‌شوند که کاربرد خیلی زیادی در صنایع و تحقیقات علمی دارند. میکروکنترلر AVR یکی از پرکاربردترین میکروپروسسورهای شناخته شده محسوب می گردد، که با نرم افزار CODE VISION برنامه نویسی شده و با نرم افزار پروتئوس شبیه سازی می شود. به‌همین علت، دوره آموزش میکروکنترلر AVR یکی از دورههای آموزشی رشته‌ی برق، گرایش الکترونیک است که علاقه مندان به‌کار در صنعت و هم‌چنین شاغلین در صنعت که قصد ارتقای مهارت و دانش خود در این زمینه را دارند، می‌توانند در این دوره های آموزشی شرکت کنند. در دوره آموزش میکروکنترلر AVR هم‌چنین 2 نرم افزار CODE VISION و پروتئوس نیز آموزش داده می‌شود.
10- دوره آموزش الکترونیک SMD
دوره آموزش الکترونیک SMD یک دوره‌ی آموزشی برای دانشجویان رشته برق، گرایش الکترونیک و علاقه مندان به این رشته به‌شمار می‌رود. در این دوره‌ی آموزشی، علاقه مندان با قطعه شناسی SMD و هم‌چنین کار با ابزار های تعمیرگاهی آشنا می گردند. دوره آموزش الکترونیک SMD هم برای افراد مبتدی و هم برای افرادی که تجربه‌ی عملی در این زمینه را داشته اند، کاربردی است. مهم‌ترین بخش از این دوره‌ی آموزشی، آشنایی علاقه مندان با قطعات SMD و دیپ DIP است. به‌علاوه، روش اندازه‌گیری ظرفیت قطعات نیز آموزش داده می‌شود. این دوره‌ی آموزشی پیش نیاز خیلی از دورههای آموزشی رشته برق دیگر مانند آموزش الکترونیک موبایل به‌شمار می‌رود.
11- دوره آموزش برق ساختمان
آموزش برق ساختمان از جمله دورههای آموزشی رشته برق رایج در آموزشگاهها برای افراد علاقه مند به کارهای تجربی است. این دوره برای کسانی که قصد فعالیت در حوزه‌ی برق کشی ساختمان و حتی برق کاری را دارند، کاربردی است. علاقه مندان می‌توانند با شرکت در دوره آموزش برق ساختمان، نحوه‌ی برق کاری اصولی و درست را در کم‌ترین زمان ممکن یاد بگیرند. امروزه، ساخت‌وساز ساختمان یکی از حوزه‌های پر درآمد بازار محسوب می گردد و به‌همین علت، علاقه مندان به این حوزه می‌توانند با شرکت در دوره آموزش برق ساختمان و دریافت مدرک آن وارد بازار کار گردند.
12- دوره آموزش پی ال سی (PLC)
پی ال سی (PLC) از جمله تجهیزات مهم در صنایع است که خرابی آن سبب ایجاد مشکلات خیلی زیادی می گردد. کار کردن با PLC کاملاً تخصصی است و به همین علت، افراد خیلی کمی در این حوزه فعالیت می‌کنند. افراد علاقه مند می‌توانند در دوره آموزش پی ال سی شرکت کنند و بعد از دریافت مدرک مربوطه به فعالیت در گروه‌های صنعتی و تولیدی بپردازند و یا به‌صورت شخصی برای خود کار کنند. این دوره‌ی آموزشی رشته ی برق شامل آموزش‌های مورد نیاز برای تعمیر و پیاده سازی تابلوهای PLC است و در 3 سطح ساده تا پیشرفته برگزار می گردد. از آن‌جایی که بازار کار برای افراد متخصص در زمینه‌ی PLC خیلی گسترده است، توصیه می گردد که علاقه‌مندان در دورههای برگزار شده در آموزشگاه‌های تحت نظارت فنی و حرفه ای شرکت کنند و از خلا موجود در بازار به نفع خود استفاده نمایند.
13- دوره هوشمندسازی ساختمان
هوشمندسازی ساختمان هم‌چنان یک مفهوم جدید در کشور ما به‌شمار می‌رود ولی با توجه به رشد و گسترش فناوری‌‌های مورد نیاز در این زمینه، آینده‌ی بسیار روشنی برای افراد متخصص در حوزه‌ی هوشمند سازی ساختمان‌ها پیش‌بینی می گردد. به همین علت، افراد علاقه‌مند به‌کار در حوزه‌ی هوشمند سازی ساختمان می‌توانند در دورههای مربوطه شرکت نمایند و پس آموزش‌های لازم و دریافت مدرک مربوطه وارد بازار کار شوند. قابل ذکر است که علاقه‌مندان باید در انتخاب آموزشگاه برگزارکننده‌ی دوره هوشمند سازی ساختمان بسیار دقت کنند تا این دوره را به‌صورت کاملاً عملی و با دریافت یک مدرک معتبر به خاتمه برسانند.
14-دوره تعمیرات موبایل
از دیگر دورههای برگزار گردیده در آموزشگاه‌های فنی برق می‌توان به آموزش تخصصی تعمیرات موبایل اشاره نمود که یکی از دورههای محبوب آموزشگاهها محسوب می گردد. با توجه به رشد روزافزون فناوری موبایل و گسترش استفاده از آن، مراکز خدمت‌رسانی و تعمیرات موبایل نیز رو به افزایش هستند و به‌همین علت، افراد خیلی زیادی جذب دورههای آموزشی رشته برق و مرتبط به تعمیرات موبایل می‌شوند. قابل ذکر است که متخصصان این حوزه‌ی کاری با توجه به گستردگی و تخصصی بودن کارشان از درآمد خوبی برخوردارند. افراد علاقمند می‌توانند با شرکت در دوره تعمیرات موبایل، دانش و مهارت لازم در این زمینه را به‌صورت جامع و کامل یاد بگیرند و وارد بازار پردرآمد تعمیرات موبایل گردند. این دوره‌ی آموزشی به 2 دسته تقسیم می گردد: (1) تعمیرات نرم افزار و (2) تعمیرات سخت افزار. تعمیرکاران حرفه‌ای معمولاً در هر 2 زمینه با داشتن مهارت لازم فعالیت می‌کنند.
15- دوره نصب دزدگیر ماشین
دوره نصب دزدگیر ماشین از جمله دورههای تخصصی مهم آموزشگاه‌های فنی برق محسوب می گردد. تعداد علاقه مندان به این حوزه‌ی کاری خیلی زیاد است. در گذشته، تعمیرکاران سیستم‌های برق خودرو در زمینه‌ی نصب دزدگیر فعالیت می‌کردند ولی امروزه به علت تخصصی شدن سیستم‌های برقی، گسترش انواع دزدگیرها و متقاضیان خیلی زیاد، دورههای تخصصی برای نصب دزدگیر ماشین در آموزشگاهها برگزار می گردد. کسانی‌که بعد از اتمام دوره‌ی آموزشی از دانش و مهارت خوبی برخوردار باشند، می‌توانند به‌راحتی وارد بازار کار شده و درآمد کسب کنند.
