مقدمه
آنچه که از روندهای جهانی مشخص است، بخش بانکی در حال عبور از تعداد زیادی از چالش‌ها است که این حوزه را تحت تأثیر قرار داده است و در عین حال به دنبال تعیین اهداف بلندمدت نیز هست. براساس بررسی‌های انجام شده، سال 2024، سالی با بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی، محیط نظارتی در حال تحول و شرایط اقتصادی نامتعادل همراه است. با همه چالش‌هایی که برای بانکداری متصور شده است، صنعت بانکداری در سال 2024 می‌تواند سال خوش‌بینانه‌ای را داشته باشد.
رشد هلدینگ‌ها
اولین و مهمترین چالش‌ها در حوزه بانکی، چالش‌های اقتصاد کلان و اقتصاد خرد است. منازعات سیاسی که در کشورها رخ می‌دهد، باعث مختل شدن انواع بازارها شده است. به این موارد باید انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال 2024 را نیز اضافه کرد که می‌تواند اقتصاد جهان را تحت تأثیر قرار دهد. از طرفی دیگر، نرخ بهره بالا و قیمت سهام پایین باعث افزایش هزینه‌های صندوق و سپرده می‌شود که بر درآمد بانک‌ها تأثیر می‌گذارد. پیش‌بینی می‌شود که در سال 2024، بازار ادغام و اکتساب تا حدی کاهش یابد. عواملی مانند رشد حاشیه سود خالص، تحول دیجیتال، محصولات جدید و برنامه‌های توسعه وجود دارند که می‌توانند به فعالیت‌های M&A کمک کنند. اتفاقاتی که در بخش اقتصاد خرد و اقتصاد کلان رخ می‌دهد باعث می‌شود که علاقه‌مندان به ادغام و اکتساب بیشتر به سمت الگوی هلدینگی حرکت کنند. اگر نرخ بهره در سه ماهه اول و دوم سال 2024 کاهش یابد و قانون‌گذاران نیز با آن همراستا شوند، صنعت بانکداری ممکن است موجی از فعالیت‌های ادغام و اکتساب را شاهد باشد.
ادامه تحول دیجیتال
تحول دیجیتال برای بانک‌ها به صورت یک روند مداوم در آمده است که با توجه به روندهای فناوری و تغییر در بازیگران، باید در آن سرمایه‌گذاری کنند. پیش‌بینی شده است که در سال پیش رو، این روند ادامه خواهد داشت زیرا بانک‌ها به دنبال ارتقاء بیشتر خدمات و تجربه مشتری و مدرن‌سازی پلت‌فرم‌های فناوری خود هستند. با هر به روزرسانی خدمات یا رونمایی از محصول جدید بانکی، این سؤال برای بانک‌ها مطرح می‌شود که چگونه آن را به صورت دیجیتالی در دسترس مشتری و به صورت کاربرپسند قرار دهند. انجام این کار به این صورت است که چگونه یک بانک در هر بازار مشخص می‌تواند مشتریان فعلی خود را حفظ کرده و مشتریان جدید را جذب کند. از سویی دیگر، هوش مصنوعی مولد با موارد استفاده‌ای مانند پذیره‌نویسی وام‌ها، پیش‌بینی ریسک و تجهیز خدمات مشتری به توصیه‌های شخصی‌سازی‌‌شده و پیشنهادهای فروش متقابل، راه خود را به بانکداری باز کرده است. با این حال، به دلیل نگرانی‌های نظارتی و ریسک، پذیرش کندتر هوش مصنوعی در بانکداری وجود دارد. سرمایه‌گذاری‌های کنونی در دیجیتالی‌سازی می‌تواند به بهینه‌سازی هزینه‌های عملیاتی کمک کند. این در حالی است که داده‌های استخراج شده از فرایند دیجیتالی‌سازی می‌تواند به سودآوری و جهت‌دهی در استراتژی و برنامه‌ریزی به بانک‌ها کمک نماید. در کنار روند دیجیتالی شدن، باید امنیت سایبری را نیز در نظر داشت.
تغییرات رگولاتوری و نظارتی
با توجه به گزارشی که KPMG منتشر کرده است، رگولاتوری صنعت مالی با تغییرات زیادی همراه بوده و خدمات مالی سطح گسترده‌ای از نظارت‌ها را در طی سال 2024 شاهد خواهد بود. نظارت‌هایی که قبلاً به ندرت دیده شده و ترکیبی از حجم بالای صدور مقررات، پیچیدگی و وسعت نظارت است و تأثیر به‌سزایی در صنعت مالی دارد. براساس گزارش KPMG، پنج راهکار نظارتی برای بانکداری و بازار سرمایه به شرح زیر است:
1- رگولاتور باید برنامه‌هایی در خصوص موضوعات جدیدی چون برنامه‌های زیست‌محیطی و استانداردهای پایداری در صنعت مالی داشته باشد؛
2- تنظیم‌کنندگان باید انعطاف‌پذیری بیشتری از خود در مقابل روندها نشان دهند؛
3- با توجه به اهمیت یافتن «داده»، رگولاتور باید به دنبال چگونگی مدیریت خطرات مرتبط با امنیت، حفظ حریم خصوصی و ایجاد عدالت باشد؛
4- رگولاتور باید به دنبال جذب اعتماد بازیگران باشد؛
5- قوانین و مقررات قدیمی در شرایط جدید پاسخ‌گو و مناسب نیست و لازم است با رویکرد جدید به فناوری و خدمات ارائه شده مبتنی بر فناوری نگاه کرد؛
نیروی کار
براساس نظرسنجی که از مدیریان بانکی انجام شده است، با آنکه بانک‌ها در راستای دیجیتالی شدن حرکت کرده‌اند اما هنوز نیروی انسانی به عنوان یک عامل مهم در دستیابی به اهداف شناخته می‌شوند. براساس همین نظرسنجی، 84 درصد از مدیران عامل بانک‌ها اعلام کرده‌اند که موفقیت تجاری سازمانشان از جمله دستیابی به اهداف رشد، به داشتن فرهنگ سازمانی قوی در شرکتشان بستگی دارد. از سویی دیگر، برای کارمندان اقداماتی چون برنامه‌های محیطی، اجتماعی، حکمرانی (ESG)، تنوع، برابری و شمول (DEI) و مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR) دارای اهمیت است و بانک‌ها باید این موارد را در مأموریت‌ها، اهداف و برنامه‌ریزی‌های خود در نظر داشته باشند. در نهایت، توجه به مهارت‌های دیجیتال در بین کارکنان برای حرکت در راستای برنامه‌های تحول دیجیتال بانک‌ها باید مورد توجه منابع انسانی قرار گیرد.
