فناوری‌های نوظهور پرداخت، فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را برای مدیران مالی شرکت‌ها ایجاد کرده‌اند. این روند در حال متحول کردن مدیریت نقدینگی و پیش‌بینی جریان نقدی برای مدیران مالی است و به آن‌ها امکان دسترسی سریع‌تر به وجوه و بهینه‌سازی سرمایه در گردش را می‌دهد. با توجه به افزایش محبوبیت پرداخت‌های آنی در سطح جهانی، مدیران مالی باید سیستم‌ها و فرآیندهای خود را برای استفاده مؤثر از این فناوری تطبیق دهند. از سویی دیگر، پذیرش فناوری کیف پول دیجیتال به مدیران مالی این امکان را می‌دهد تا با نیازها و علایق در حال تغییر مشتریان سازگار شوند و در عین حال بهره‌وری عملیاتی را افزایش دهند. با این حال، این فناوری هنوز به‌عنوان یک روش پرداخت انبوه قابل اعتماد، اثبات نشده است و ارزهای دیجیتال به‌طور کلی توسط مؤسسات مالی پذیرفته نمی‌شوند.
بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی، تراکنش‌های پرداخت شامل ارزهای دیجیتال را تسهیل یا پشتیبانی نمی‌کنند. هنوز مشخص نیست که آیا ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌عنوان یک گزینه مناسب برای پرداخت‌های شرکتی در نظر گرفته شوند یا خیر. این دارایی‌های دیجیتال ممکن است در آینده زمینه‌ای را برای مدیران مالی شرکت‌ها فراهم کنند تا از مزایای بالقوه فناوری بلاکچین و دفترکل توزیع‌شده بهره‌مند شوند. استیبل کوین‌ها می‌توانند برای تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی، بهینه‌سازی مدیریت نقدینگی و ساده‌سازی تسویه حساب‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرند، هرچند که با نظارت مقرراتی و ملاحظات مدیریت ریسک همراه هستند.
در حال حاضر، استیبل کوین‌ها در همان دسته ارزهای دیجیتال قرار دارند و به‌طور کلی توسط بانک‌ها برای پرداخت‌ها پذیرفته نمی‌شوند. این ارز، توسط بانک‌های مرکزی صادر و تنظیم می‌شود و شکل دیجیتالی از ارز فیات را ارائه می‌دهد که می‌تواند شمولیت مالی را افزایش دهد، هزینه‌های تراکنش را کاهش و به مبارزه با فعالیت‌های غیرقانونی کمک کند. برای مدیران مالی شرکت‌ها، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی فرصت‌هایی برای ساده‌سازی فرآیندهای پرداخت، بهبود مدیریت نقدینگی و افزایش دید‌پذیری تراکنش‌های مالی ایجاد می‌کنند. قراردادهای هوشمند که توسط بلاکچین پشتیبانی می‌شوند، فرآیندهای پرداخت را خودکار کرده، توافق‌های قراردادی را اجرا نموده و تسویه حساب آنی را امکان‌پذیر می‌سازند. در نتیجه عملیات خزانه‌داری و شیوه‌های مدیریت ریسک را متحول می‌کنند.
HSBC به طور گسترده از فناوری بلاکچین استفاده نموده و در تلاش است تا راه‌حل‌های مشتری‌محور ارائه دهد و از مکانیسم‌هایی برای اتصال بلاکچین به روش‌های پرداخت فیات موجود استفاده کند.
بررسی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و راه‌حل‌های تسویه حساب پرداخت مبتنی بر بلاکچین
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نوع جدیدی از پول هستند که توسط یک بانک مرکزی به‌عنوان رویکردی دیجیتال از ارز فیات آن کشور، صادر می‌شوند. از اوایل سال ۲۰۲۰، گروه G20بر اهمیت بهبود پرداخت‌های بین‌المللی و لزوم همکاری دولت‌ها برای سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر، شفاف‌تر و فراگیرتر کردن آن‌ها تأکید کرده است. همین نکته باعث شده است که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی بیشتر مورد توجه قرار گیرند. پرداخت‌ها باید فوری، کم‌هزینه، جهانی و در یک محیط تسویه امن انجام شوند. اینها همه ویژگی‌هایی هستند که کارایی بلاکچین را در اجرای پرداخت‌های فرامرزی افزایش می‌دهند و باعث می‌شود که تسویه بلاکچینی از مرحله آزمایشی به تولید کامل برود.
سپرده‌های توکن‌سازی شده
سپرده‌های توکن‌سازی شده با استفاده از فناوری بلاکچین، کارایی، امنیت و انعطاف‌پذیری خدمات بانکی سنتی را بهبود می‌بخشند و پل ارتباطی بین دنیای دیجیتال و مالی ایجاد می‌کنند. این فناوری کاربردهای عملی بالقوه‌ای در زمینه پرداخت‌های فرامرزی، مدیریت نقدینگی و تسویه ارز خارجی بین نهادهای درون‌گروهی دارد. به همین خاطر، گروه G20 نقشه‌راه برای بهبود پرداخت‌های فرامرزی با استفاده از سپرده‌های توکن‌سازی شده و ارزهای دیجیتال ارائه داده است. در جولای ۲۰۲۳، فدرال رزرو یک روش نوآورانه را مورد آزمایش قرار داد. در این روش، توکن‌های سپرده بانک تجاری و یک ارز دیجیتال بانک مرکزی بر روی یک زیرساخت مشترک مورد آزمایش قرار گرفت. از آنجا که G20 اولویت مشخصی برای بهبود پرداخت‌های فرامرزی دارد، موفقیت این پایلوت توانست این هدف را تقویت می‌کند.
شبکه‌های مسئولیت نظارتی (Regulatory liability networks)
مفهوم شبکه مسئولیت نظارتی (RLN) یک زیرساخت بازار مالی تحت نظارت است که یک دفتر کل مشترک برای ثبت، انتقال و تسویه بدهی‌های تحت نظارت بانک‌های مرکزی، از جمله سپرده‌های توکن‌سازی شده و مؤسسات غیربانکی تحت نظارت، را اداره می‌کند. علاوه بر این، RLNها زیرساخت بازار مالی جدیدی را پیش‌بینی کرده که یک دفتر کل مشترک برای همه أنواع و اشکال پول دیجیتال تحت نظارت را اداره و بستری برای نوآوری فراهم می‌کند. این روش می‌تواند استفاده از سپرده‌های توکن‌سازی شده و پرداخت‌های برنامه‌پذیر را در کنار سایر کارکردهای جدید امکان‌پذیر سازد.
مزایا و راهکارها
پروژه mBridge تلاش می‌کند تا کشورها را از طریق یک پلتفرم مبتنی بر چند ارز دیجیتال بانکی مرکزی (CBDC) به هم متصل کند و در عین حفظ حاکمیت و ثبات ارز، کارایی پرداخت‌های بین‌المللی را افزایش دهد.
قابلیت برنامه‌ریزی که توسط قراردادهای هوشمند امکان‌پذیر شده است، فرصت‌های بیشتری را برای نوآوری در پرداخت ایجاد می‌کند. قراردادهای هوشمند قراردادهای دیجیتالی هستند که بر روی بلاکچین ذخیره می‌شوند و به طور خودکار هنگام تحقق شرایط از پیش تعیین شده اجرا می‌شوند. این روش می‌تواند ویژگی‌هایی از جمله سپرده‌گذاری، پرداخت‌های تاریخ‌دار، پرداخت‌های مشروط و انتقال خودکار را در بر بگیرد. برای تحقق این مزایای بالقوه برای پرداخت‌های بین‌المللی، HSBC با بانک‌های مرکزی و بازیگران صنعت همکاری نزدیکی دارد تا بر چالش‌های کلیدی غلبه کند.
در سطح عملیاتی، قابلیت همکاری برای آزادسازی و مقیاس‌بندی پرداخت‌های بین‌المللی مبتنی بر بلاکچین کلیدی خواهد بود. کمیته پرداخت‌های BIS چندین مدل قابل همکاری از یک دفتر کل مشترک گرفته تا راه‌حل‌های اتصال برای هماهنگی فرآیند پرداخت در بلاکچین‌های مختلف و همچنین یک مدل ترکیبی از هر دو مفهوم، را مورد بررسی قرار داده است. اما در نهایت یک چالش اصلی وجود دارد و آن هم اینکه محیط‌های نظارتی و قانونی متنوع و ناهمگن در حوزه‌های قضایی ممکن است مقیاس‌پذیری و پذیرش پرداخت‌های بین‌المللی مبتنی بر بلاکچین را محدود کند.
کاهش کلاهبرداری مبتنی بر هوش مصنوعی
با اجرای تدابیر امنیتی قوی، انجام ارزیابی‌های جامع ریسک، آموزش ذینفعان و تقویت همکاری، بازیگران می‌توانند در چشم‌انداز مالی در حال تحول حرکت کرده و ریسک‌های مرتبط با اشکال جدید و نوظهور پول و تراکنش‌ها را به طور مؤثر کاهش دهند. بانک‌ها و مؤسسات مالی باید خطرات این گونه پول‌های دیجیتال را به طور کامل درک کنند و اطمینان حاصل کنند که اقدامات کاهش ریسک و پروتکل‌های مشخص در صورت حمله، وجود دارد. این اقدامات باید مستقیماً به انواع پرداخت‌های نوظهوری که استفاده می‌کنند مرتبط باشد. در نهایت، ارزیابی‌های منظم ریسک باید برای شناسایی نقاط ضعف و کاهش ریسک‌های بالقوه امنیت سایبری و کلاهبرداری مرتبط با انواع خاص پرداخت انجام شود.
