توسعه را اگر نه مقولهای انتزاعی و سوژهای برای پر کردن صفحات روزنامه، بلکه امری عینی و عملی در نظر بگیریم، بدون نیروی انسانی هیچوقت هیچ توسعهای اتفاق نخواهد افتاد. نیروی انسانیِ لازم و کافی برای تحقق توسعه نیز برآیندی از مجموعه دستورات ایجابی و سلبی است که عجالتا آن را در کشور ما آن را «آموزش و پرورش» مینامند.
تحقیقا تمام کشورهای توسعهیافته سیستمهای آموشی توسعهیافته نیز در اختیار دارند و از افراد جامعه را از ابتدای زندگی برای بقای نژاد و حفاظت از کیان جامعه آماده میکنند. فنلاند، ژاپن، سوئد و... کشورهایی هستند که نظام آموزشی آنها به شکلی وسواسگونه با موضوع آموزش برخورد میکند.
یک روز پیش اعتصاب دستجمعی دانشآموزان در چند نقطه از جهان-به ویژه در استرالیا-در شبکههای مختلف بازتاب داشت که این اعتصابات توسط دانشآموزان و در اعتراض به اقدامات دولتها در قبال گرمایش زمین صورت گرفت. بهانه این اعتراضات نسبتا گسترده نزدیک بودن زمان برگزاری نشست اقلیمی سازمان ملل بود و نوجوانان خواستار دخالت دولتها برای جلوگیری از گرم شدن زمین اتفاق افتاد.
این اعتراضات یکی از وجوه آشکار و البته پر از نقطه ضعف کشور ما را نمایش میداد. وقتی به چهرههای مصمم و پر از هوش این نوجوانان نگاه میکردم، با خود میگفتم چنددرصد از دانشآموزان ایرانی میتوانند برای ماهیت گرمایش زمین کمترین نظری داشته باشند؟ اگر همین حالا سراغ یکی از دبیرستانهای تهران برویم و از دانشآموزان رشته تجربی یا انسانی که بیشک به این مقوله مرتبطند بخواهیم چند خط درباره گرمایش زمین برایمان صحبت کند با چه نتیجهای روبرو خواهیم شد؟
وقتی کتابهای عجوزه مدرسه و دبیرستان جز سرمشقهایی برای تکلیفهای حوصلهسربر شبانه نیستند، وقتی مطالعه مجله، روزنامه، وبگردی و جستجو در منابع و ماخذ غیرفارسی به دانشآموزان آموزش داده نمیشود، وقتی معلمها تکلیف را به جای تحقیق به دانشآموز میدهند و دهها سوراخ روی بدنه نظام آموزش و پرورش ما جا خوش کرده است پس نمی شود با کاشتن باد انتظار درو کردن چیزی جز باد را کشید!
سال تحصیلی دیگری با شروع فصل پاییز تحویل شده است. وقتی خبرهای حوزه آموزش را بالا و پایین میکنم خبری از «تغییر» و «تحول» نمیبینم. سیستم اگرچه زرق و ورقی گرفته اما همان است که همیشه بوده. همان بیتفاوتی و بیانگیزگی همیشگی در نگاه دانشآموزان و همان سرمای خشک تختههای سیاه در دل کلاسهای رفوزه درس! اگر دانشآموزان فرانسوی و استرالیایی با دغدغه گرمایش زمین از خانه و مدرسه بیرون زده و روانه خیابان میشوند اما از روز دوشنبه دانشآموزان ایرانی با دغدغه گرمای طاقتفرسای اتاقهای خطخطی کلاس باید گوش جنبانده و منتظر صدای زنگ تعطیلی مدرسه باشند!