نظریات پزشکی ارتباط تنگاتنگی با روایات و فقه شیعه دارد. این ارتباط را به دو بخش تقسیم میکنم: 1_ ارتباط نظریات پزشکان با روایات معصومین(ع)، جهت پیشگیری از بیماریهای واگیردار. 2_ توجه مجتهد به نظریات پزشکی در صدور احکام. در این یادداشت، سعی داریم تا توجه اسلام و مذهب شیعه را به نظریات پزشکی نشان دهیم. این دو بخش، نمونههای فراوانی برای بررسی دارد؛ اما بهقول قدیمیها " کم گوی و گُزیده گوی چون دُر". در شریعت ما به مسائل پزشکی توجه شده است. تفصیل هر دو بخش، این ادعا را تأیید خواهد کرد.
این روزها کشور ما درگیر بیماری مُسری بهنام "کرونا" است. بهگفتۀ پزشکان، اولین راه برای رها شدن از شر این بیماری، پیشگیری و رعایت فاصله با افراد است. بهطور کلی، باید از هرگونه ارتباط و حضور در مکانهای عمومی خودداری شود. این نسخه، برای پیشگیری از این بیماری بیان شده است. اما آیا در روایات ما نیز سخنی از پیشگیری برای بیماریهای واگیردار گفته شده است؟ امیرالمؤمنین علی (ع) میفرمایند: « فِرَّ مِنَ الْمَجْذُومِ فِرَارَكَ مِنَ الْأَسَد»؛ از جذامی فرار کن، همچون فرارِ تو از شیر درنده.( من لا يحضره الفقيه_ ج3_ ص557) جذام، یکی از بیماریهای واگیردار است و بر پوست انسان تأثیر مخربی میگذارد. این روایت، همان نسخۀ پزشکان را برای پیشگیری از بیماری واگیردار بیان کرده است. از فرد جذامی فاصله بگیر تا در امان باشی. در روایت دیگری از پیامبر اکرم(ص) بهنقل از امام صادق(ع) نقل شده: « كَرِهَ أَنْ يُكَلِّمَ الرَّجُلُ مَجْذُوماً إِلَّا أَنْ يَكُونَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَهُ قَدْرُ ذِرَاع»؛ حضرت، سخنگفتن با شخص جذامی را ناپسند میدانستند؛ مگر اینکه شخص با جذامی یک ذراع فاصله داشته باشد ( من لا يحضره الفقيه_ج3_ص557) این دو روایت، همان نسخۀ متخصصان برای مقابله با ویروسهای واگیردار است. حفظ فاصله با افراد برای پیشگیری از بیماریهای واگیردار، مهمترین عامل حفظ سلامتی است.
بخش بعدی، توجه فقه شیعه به نظریات پزشکی است. حتما شنیدهاید وقتی دکتر روزه گرفتن را برای سلامتی شما خطرناک بداند، روزه از حکم اولی خود (وجوب) تبدیل به حرمت میشود. در حقیقت شارع مقدس، نظر یک متخصص را باعث تغییر یک عبادت واجب به حرام میداند. در میان فقیهان معاصر نیز به نظریات پزشکی توجه شده است. آیتالله علیدوست و سید مصطفی محقق داماد،شخص ناقل بیماری "کرونا" را درصورت رعایت نکردن و انتقال بیماری ضامن دانستهاند. این موضوع، همان فقه پزشکی است که امروزه به آن پرداخته میشود. توجه به نظریات پزشکانِ متخصص در فقه شیعه از دیروز تا به امروز ادامه داشته است.
بنابراین، توجه به نظریات متخصصان و حکم آنها با روایات و فقه شیعه بیربط و ناآشنا نیست. در بخشهای مختلفی از کتابهای روایی شیعه، به بحث پیشگیری از سرایت بیماری توجه شده است. سپس، در احکام فقهی نیز مورد توجه قرار گرفته است. نمونۀ آن در احکام فقهی حرمت روزه گرفتن از نظر پزشک برای بیمار است. روایات پیشگیری از بیماری، مانند رعایت فاصله با جذامی از این نمونهها است. این روایات تنها بخشی از دریای بیکران منابع و فقه شیعه است.